Επίδομα μητρότητας: Τί προβλέπει η νομοθετική ρύθμιση

Το νέο επίδομα μητρότητας ισούται με τον κατώτατο μισθό (780 ευρώ με τα σημερινά δεδομένα), ενώ συν τοις άλλοις προβλέπεται αναδρομικότητα τεσσάρων μηνών για να μη το χάσουν όσες μητέρες γέννησαν λίγο πριν εκπνεύσει το 2023.Η επέκτασή του θα προβλέπεται σε νομοθετική ρύθμιση που θα κατατεθεί στην Βουλή την Άνοιξη από το υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, μαζί με επιπλέον πλέγμα τεσσάρων μέτρων.
 Να υπογραμμισθεί πως μια μητέρα ασφαλισμένη είτε είναι ελεύθερη επαγγελματίας, είτε  αυτοαπασχολούμενη ή αγρότισσα, δικαιούται ειδική παροχή

προστασίας μητρότητας διάρκειας 9 μηνών, η οποία εκκινεί μετά την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του ΕΦΚΑ.

Ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του e-ΕΦΚΑ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού, από τον οποίο η ΔΥΠΑ παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τη ΔΥΠΑ.

Η εν λόγω παροχή είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη, στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα

χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιοσδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, και δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή του e-ΕΦΚΑ.

Επίδομα μητρότητας στις αγρότισσες μέσω ΟΠΕΚΑ

Ήδη το Πρόγραμμα παροχής χρηματικών βοηθημάτων σε τρίτεκνες και πολύτεκνες αγρότισσες μητέρες καταβάλλεται στους εν λόγω δικαιούχους, στο πλαίσιο των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται από τον Λογαριασμό Αγροτικής Εστίας του ΟΠΕΚΑ.

Ο διοικητής του ΟΠΕΚΑ κ. Κ. Γλούμης – Ατσαλάκης ανέφερε σχετικά: «Σχεδιάζουμε την επέκταση της χορήγησης του χρηματικού βοηθήματος όχι μόνο σε τρίτεκνες και πολύτεκνες μητέρες, αλλά και σε μητέρες με ένα ή δύο παιδιά. Το βοήθημα αυτό θα χορηγείται κλιμακωτά, ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών, από 300 έως και 1.000 ευρώ. Επιπλέον, εξετάζεται και η θέσπιση επιμορφωτικών σεμιναρίων για νέες αγρότισσες και νέους αγρότες, προκειμένου να διευκολύνουμε τη νέα γενιά αγροτών στην ενασχόλησή της με τον πρωτογενή τομέα».

Τα μέτρα

Συγκεκριμένα μια αγρότισσα μητέρα με ένα παιδί πρόκειται να λαμβάνει στον λογαριασμό της 300 ευρώ, ενώ μητέρα με δύο παιδιά το ποσό των 500 ευρώ. Το επίδομα για τις τρίτεκνες αγρότισσες παραμένει στα 700 ευρώ και για τις πολύτεκνες 1.000 ευρώ το χρόνο. Με βάση τα στοιχεία της συμμετοχής των δικαιούχων για τα προγράμματα του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας για το 2023, από την επέκταση αυτή, αναμένεται να ωφεληθούν περίπου 5.000 μητέρες με ένα παιδί και 7.000 μητέρες με δυο παιδιά.

Επιπρόσθετα, για την περαιτέρω στήριξη της αγροτικής οικογένειας εξετάζεται η προώθηση και άλλων μέτρων.

Συγκεκριμένα:

1. Εφάπαξ “χρηματικό βραβείο – Υποτροφία” ποσού 1.000 ευρώ για 1.000 επιτυχόντες μαθητές των πανελλαδικών εξετάσεων – έμμεσα μέλη σε οικογένειες αγροτών. Αν ο αριθμός των επιτυχόντων ξεπεράσει τα 1000 θα γίνεται κλήρωση.

2. Εκσυγχρονισμός και αύξηση της αποζημίωσης για τα προγράμματα κοινωνικού τουρισμού και ιαματικού τουρισμού αγροτών που ήδη δίνονται. Ειδικές πρόνοιες θα υπάρξουν για διακοπές στις περιοχές που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές (Θεσσαλία, Έβρο κ.α.)

3. Αύξηση των παιδιών του κατασκηνωτικού προγράμματος του λογαριασμού Αγροτικής Εστίας, με ειδική μνεία στα παιδιά με αναπηρία άνω του 50%.

4. Αύξηση του επιδόματος βιβλίου και δυνατότητα διεύρυνσης και σε χαρτικά είδη, επικεντρώνοντας τις πρώτες ανάγκες στην αρχή του σχολείου.

Επίδομα μητρότητας: Πώς μπορεί να μετατραπεί σε επίδομα πατρότητας

Η ενεργοποίηση χορήγησης της παροχής ορίζεται αμέσως μετά την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ, ενώ στην περίπτωση της υιοθεσίας ορίζεται η τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, σύμφωνα με την τροπολογία που κατατέθηκε στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Όροι αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας στις παραθαλάσσιες περιοχές και άλλες διατάξεις».

Αναλυτικά στο κείμενο αναφέρονται τα παρακάτω:

«1.Τροποποιείται-συμπληρώνεται το πλαίσιο χορήγησης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας (άρθρο 151 του ν. 5078/2023) στα εξής κατά βάση σημεία:

α. ορίζεται ότι ο χρόνος άσκησης του δικαιώματος για ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες εκκινεί μετά την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ.

Ειδικά για την περίπτωση της υιοθεσίας, η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την επομένη της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, ανεξάρτητα από το εάν η δικαιούχος έλαβε επίδομα λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ.

β. προβλέπονται, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα, και καταβολή αναλογίας δώρων εορτών και επιδόματος αδείας καθώς και ο τρόπος κάλυψης ασφαλιστικών εισφορών στην περίπτωση μεταβίβασης της ως άνω ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας, από τη μητέρα σε πατέρα που εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου.

Άρθρο 1

Χρόνος άσκησης του δικαιώματος από ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες για την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας – Ρύθμιση της μεταβίβασης της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας στον άλλο γονέα -Τροποποίηση παρ. 1 και 3 άρθρου 151 ν. 5078/2023

Στο άρθρο 151 του ν. 5078/2023 (Α’ 211), περί χορήγησης ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας σε ελεύθερες επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενες και αγρότισσες, επέρχονται οι ακόλουθες τροποποιήσεις:

α) στην παρ. 1, αα) στο πρώτο εδάφιο, οι λέξεις «τη λήξη» αντικαθίστανται με τις λέξεις «την καταβολή» και διαγράφεται η φράση «βάσει του άρθρου 6 του ν. 4097/2012 (Α’ 235), και συγκεκριμένα μετά το πέρας δεκατεσσάρων (14) εβδομάδων από την επομένη του τοκετού» αβ) προστίθεται νέο δεύτερο εδάφιο,

β) στην παρ. 3 προστίθεται τρίτο εδάφιο και το άρθρο 151 διαμορφώνεται ως εξής:

«1. Η μητέρα ασφαλισμένη του e-ΕΦΚΑ, ελεύθερη επαγγελματίας, αυτοαπασχολούμενη ή αγρότισσα, δικαιούται ειδική παροχή προστασίας μητρότητας διάρκειας εννέα (9) μηνών, η οποία εκκινεί μετά την καταβολή του επιδόματος μητρότητας του e-ΕΦΚΑ. Ειδικά για την περίπτωση της υιοθεσίας, η καταβολή της ειδικής παροχής προστασίας της μητρότητας εκκινεί από την επομένη της τελεσιδικίας της δικαστικής απόφασης υιοθεσίας, ανεξάρτητα από το εάν ο δικαιούχος έλαβε επίδομα λοχείας από τον e-ΕΦΚΑ. Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α.) καταβάλλει στις δικαιούχους μηνιαίως ποσό ίσο με τον εκάστοτε ισχύοντα κατώτατο μισθό, κατόπιν ελέγχου ασφαλιστικής ενημερότητας.

2. Την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας μη μισθωτών δικαιούνται και η τεκμαιρόμενη μητέρα του άρθρου 1464 του Αστικού Κώδικα, που αποκτά τέκνο με τη διαδικασία της παρένθετης μητρότητας και η μη μισθωτή, που υιοθετείτέκνο από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια και έως την ηλικία των οκτώ (8) ετών. Για την εφαρμογή του πρώτου εδαφίου για τις έννοιες «εργαζόμενη που υιοθετεί τέκνο» και «ένταξη του παιδιού στην οικογένεια» ισχύουν οι ορισμοί του άρθρου 228 του π.δ. 80/2022 (Α’ 222).

3. Η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας της παρ. 1 στον πατέρα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης. Για όσο χρόνο ο πατέρας λαμβάνει την άδεια που του έχει μεταβιβάσει η μητέρα, δικαιούται τις παροχές της παρ. 1 εφόσον είναι ασφαλιστικά ενήμερος. Σε περίπτωση που ο πατέρας εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου, λαμβάνει, πλέον της ειδικής παροχής προστασίας μητρότητας, αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας και ασφαλίζεται με βάση το ασφαλιστικό καθεστώς στο οποίο υπάγεται. Ειδικότερα, ο χρόνος της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας λογίζεται ως χρόνος ασφάλισης στους κλάδους κύριας σύνταξης και ασθένειας του e-ΕΦΚΑ, καθώς και στους οικείους φορείς επικουρικής ασφάλισης, οι δε προβλεπόμενες εισφορές υπολογίζονται επί του εκάστοτε κατώτατου μισθού, από τον οποίο η Δ.ΥΠ.Α. παρακρατεί την προβλεπόμενη εισφορά ασφαλισμένου και την αποδίδει στους αρμόδιους φορείς, μαζί με την προβλεπόμενη εισφορά εργοδότη που βαρύνει τη Δ.ΥΠ.Α.

3Α. Σε περίπτωση απόκτησης κοινού παιδιού από ομόφυλους συζύγους, ο δικαιούχος της ειδικής παροχής του παρόντος γονέας καθορίζεται με κοινή δήλωση των συζύγων προς τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης. Στην περίπτωση αυτή, ο δικαιούχος γονέας δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική παροχή προς τον άλλον γονέα, ανεξαρτήτως αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού δικαίου ή είναι ελεύθερος επαγγελματίας ή αυτοαπασχολούμενος ή αγρότης.

4. Η καταβολή της παροχής της παρ. 1 στις αγρότισσες χρηματοδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για τις ελεύθερες επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενες μητέρες αξιοποιείται ο Ειδικός Λογαριασμός Ανεργίας υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολουμένων της περ. α της παρ. 2 του άρθρου 44 του ν. 3986/2011 (Α’ 152). Από 1ης.1.2024 στους σκοπούς του ανωτέρω Ειδικού Λογαριασμού προστίθεται η προστασία της μητρότητας των αυτοαπασχολούμενων και των ανεξαρτήτως απασχολούμενων μέσω της ειδικής παροχής της παρ. 1 και αυτός μετονομάζεται σε Ειδικό Λογαριασμό υπέρ των Αυτοτελώς και Ανεξαρτήτως Απασχολούμενων.

5. Την ειδική παροχή προστασίας μητρότητας δικαιούνται και όσες μητέρες απέκτησαν τέκνο έως και δεκατέσσερις (14) εβδομάδες πριν από τη λήξη του έτους 2023 και ειδικότερα έως και την 24/09/2023.

6. Η παροχή είναι αφορολόγητη, ανεκχώρητη και ακατάσχετη, στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης αντίθετης διάταξης, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τα νομικά πρόσωπά τους, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα και δεν υπολογίζεται στα εισοδηματικά όρια για την καταβολή οποιοσδήποτε παροχής κοινωνικού ή προνοιακού χαρακτήρα, και δεν υπόκειται σε οποιοδήποτε τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή του e-ΕΦΚΑ.».