Οι περισσότεροι άνθρωποι συνδέουν το Σύνδρομο της Στοκχόλμης με μια
κατάσταση στην οποία οι άνθρωποι που κρατούνται αιχμάλωτοι αισθάνονται συμπάθεια προς τους απαγωγείς τους. Όπως συνέβη και με την εγγονή του μεγιστάνα των media William Randolph Hearst. Η Patty Hearst απήχθη στα 19 της χρόνια το 1974 από τον Symbionese Liberation Army, μια αριστερή μαχητική ομάδα και φέρεται να υποβλήθηκε σε πλύση εγκεφάλου από τον αρχηγό της. Τελικά αργότερα λήστεψε μια τράπεζα στο Σαν Φρανσίσκο και διέπραξε άλλα σοβαρά εγκλήματα με μέλη της ομάδας.
Οι συναισθηματικοί δεσμοί που φαινόταν να δημιουργεί η Hearst με τους απαγωγείς της έμοιαζαν με αυτούς μιας ομάδας ομήρων που συμμετείχαν σε μια άλλη ληστεία τράπεζας οκτώ μήνες νωρίτερα. Το ψυχολογικό δράμα μεταξύ των Σουηδών αιχμαλώτων και απαγωγέων πήρε αργότερα το όνομα Σύνδρομο της Στοκχόλμης.
Τα γεγονότα έλαβαν χώρα μέσα σε μια περίοδο έξι ημερών, τον Αύγουστο του 1973. Την πρώτη μέρα, ο Jan-Erik Olsson έκανε μια βόλτα στο Kreditbanken στο κέντρο της Στοκχόλμης, στη Σουηδία, και μόνος του κατάφερε να κρατήσει ομήρους σε ληστεία. Δύο αστυνομικοί ανταποκρίθηκαν στην κλήση. Ο Olsson πυροβόλησε έναν από αυτούς στο χέρι και έβαλε τον άλλο να καθίσει σε μια καρέκλα, διατάζοντας τον να τραγουδήσει κάτι. Πήρε στη συνέχεια τέσσερις πελάτες της τράπεζας ως όμηρους και άρχισε να απαιτεί. Ήθελε να φέρει στην τράπεζα τον φίλο του και ειδικό σε ληστείες τραπεζών Clark Olofsson. Ήθελε επίσης 3 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες και μερικά όπλα, αλεξίσφαιρα γιλέκα, κράνη και ένα γρήγορο αυτοκίνητο.
Ο φίλος του ήρθε. Ενώ περίμεναν τα άλλα αντικείμενα και σχεδίαζαν τη διαφυγή τους κατά τη διάρκεια των επόμενων ημερών, ο Olsson και ο Olofsson κρατούσαν τους αιχμαλώτους τους κλειδωμένους μέσα στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας. Είχαν μερικές τηλεφωνικές συνδιαλλαγές με τον πρωθυπουργό Olof Palme, συμπεριλαμβανομένης μιας όπου επέτρεψαν στην όμηρο Kristin Ehnemark να μιλήσει. Ήταν κατά τη διάρκεια αυτού του τηλεφωνήματος που έγινε σαφές ότι οι όμηροι άρχισαν να συμπονούν τους απαγωγείς τους. Η Ehnemark είπε στον πρωθυπουργό: «Νομίζω ότι κάθεσαι εκεί και παίζεις σκάκι με τις ζωές μας. Εμπιστεύομαι πλήρως τον Clark και τον ληστή. Δεν είμαι απελπισμένη. Δεν μας έχουν κάνει τίποτα. Αντιθέτως, ήταν πολύ καλοί. Αλλά ξέρεις, Olof, αυτό που φοβάμαι είναι ότι η αστυνομία θα επιτεθεί και θα φταίει που θα πεθάνουμε».
Και οι άλλοι όμηροι τους συμπαθούσαν το ίδιο. Αργότερα είπαν πως ο Olofsson και ο Olsson ήταν υπέροχοι. Μια κλειστοφοβική αιχμάλωτη εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της που οι άντρες της επέτρεψαν να φύγει από το θησαυροφυλάκιο, αρκεί να είχε ένα σκοινί δεμένο γύρω από το λαιμό της σαν σκύλος, και ένας άλλος όμηρος που του είπαν ότι θα τον πυροβολούσαν, ήταν ευγνώμων που ο Olsson θα τον άφηνε να μεθύσει πρώτα.
Στις 28 Αυγούστου, η αστυνομία αποφάσισε τελικά να βγάλει τους πάντες από την τράπεζα, χρησιμοποιώντας αέριο, το οποίο πέρασε μέσω μιας τρύπας που είχε ανοίξει στην οροφή του θησαυροφυλάκιου της τράπεζας. Το τέχνασμα λειτούργησε και τελικά όλοι έφυγαν από την τράπεζα αβλαβείς. Τόσο ο Olofsson όσο και ο Olsson συνελήφθησαν.
Ο Olsson καταδικάστηκε σε 10 χρόνια φυλάκισης. Ο Olofsson αφέθηκε ελεύθερος αφού άσκησε έφεση στην ποινή του, καταφέρνοντας να πείσει έναν δικαστή ότι είχε εμφανιστεί στον τόπο του εγκλήματος μόνο για να βοηθήσει να διασφαλίσει την ασφάλεια των ομήρων. Έγινε φίλος με τους αιχμαλώτους τα επόμενα χρόνια, ακόμα και με όλη την οικογένεια της Ehnemark.
Μερικές αναφορές λένε ότι και οι δυο απαγωγείς παντρεύτηκαν τελικά μια από τις ομήρους. Αν και αυτό δεν είναι αλήθεια, ο Olsson παντρεύτηκε μια από τις πολλές γυναίκες με τις οποίες αλληλογραφούσε ενώ ήταν στη φυλακή. Προφανώς οι όμηροι του δεν ήταν οι μόνοι στους οποίους ενέπνευσε συμπάθεια.
Γιατί όμως να συμβεί το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης»; Πώς θα μπορούσε κάποιος να αισθάνεται συμπάθεια για τους επίδοξους δολοφόνους του σε σημείο που θα τους έκανε φίλους; Οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι η διαδικασία ανάπτυξης συμπάθειας είναι μια τακτική επιβίωσης: Για να γίνει η κατάσταση λιγότερο αγχωτική και πιο διαχειρίσιμη, ο αιχμάλωτος πιστεύει ότι ο αιχμάλωτος είναι φίλος του, ότι είναι καλός άνθρωπος βαθιά μέσα του και ότι μπορούν να βγουν από αυτή τη δύσκολη θέση μαζί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου