Τι σημαίνει η λέξη «ζαβαρακατρανέμıα» στο περiφημο τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη;

Το τραγούδια γράφτηκε στα χρόνια της Χούντας και το μήνυμά του ήταν

αντιδικτατορικό – Ο Νίκος Ξυλούρη έφυγε σαν σήμερα 8 Φεβρουαρίου 1980 από τη ζωή

Τους στίχους και τη μουσική έχει γράψει ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο οποίος το τραγούδησε για πρώτη φορά το 1968 στο δίσκο Επιχείρησις Απόλλων αλλά έγινε γνωστό με τη φωνή του Νίκου Ξυλούρη.

Τα λόγια του ακαταλαβίστικα. Αρκετά αργότερα δόθηκαν πολλές εκδοχές για το τι μπορεί να σημαίνουν.

Ο ίδιος ο Γιάννης Μαρκόπουλος πολλά χρόνια αργότερα θα λύσει το μυστήριο εξηγώντας σε τηλεοπτική συνέντευξή του στον Λευτέρη Παπαδόπουλο:

 «αλληλούια» = αλληλουχία

«ζάβαρα» = λάβαρα

«κάτρα» = μαύρα

«νάμα» = βάπτισμα

«λάμα» = το μαχαίρι

«νέμια» = Ανέμισαν

«ίλεος» = Έλεος

Δηλαδή: Ζάβαρα κάτρα νέμια = Λάβαρα Μαύρα Ανέμισαν

Ίλεος Ίλεος = Έλεος, ΈλεοςΛάμα Λάμα Νάμα Νάμα Νέμια = Το μαχαίρι, το μαχαίρι μάνα μάνα Ανέμισαν

Το παρακάτω βίντεο του τραγουδιού έχει υποτίτλους που βοηθούν στην κατανόηση των στίχων

Ο «Αρχάγγελος» στη γειτονιά των Αγγέλων

Το 1979 είναι μια δύσκολη χρονιά για τον Νίκο Ξυλούρη. Αν και η καριέρα του βρίσκεται στο απόγειό της, ο ίδιος υποφέρει από έντονους πόνους στο κεφάλι και στο θώρακα. Ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη και εισάγεται για εξετάσεις στο Memorial Hospital, όπου διαπιστώνεται ότι πάσχει από καρκίνο. Έπειτα από πολλαπλές εγχειρήσεις επιστρέφει στο σπίτι ενός φίλου του στο Πόρτο Ράφτη και προσπαθεί να νικήσει την επάρατο νόσο.

Την Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου του 1980, μπαίνει στο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Πειραιώς για νέες εξετάσεις. Την επόμενη μέρα, όμως, η κατάσταση της υγείας του επιδεινώνεται και το βράδυ της Πέμπτης πέφτει σε κώμα. Οι γιατροί κάνουν υπεράνθρωπες προσπάθειες για να τον κρατήσουν στη ζωή, αλλά όλα είναι μάταια. Τα χαράματα της Παρασκευής 8 Φεβρουαρίου φεύγει για πάντα από κοντά μας. Το τραγούδι που κάποτε τραγούδησε βγήκε αληθινό…

Μια μέρα, μια Παρασκευή

θα πέσω να πεθάνω

και μια Λαμπρή θ αναστηθώ

από το χώμα απάνω.