Τζαννής Τζαννετάκης

Στρατιωτικός και πολιτικός, πρωθυπουργός της Ελλάδας για μικρό

χρονικό διάστημα το 1989. Ανήκε στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας.

Ο Τζαννής Τζαννετάκης γεννήθηκε στο Γύθειο Λακωνίας στις 13 Σεπτεμβρίου 1927, τριτότοκος γιος του αρεοπαγίτη Πέτρου Τζαννετάκη (με καταγωγή απο την ονομαστή οικογένεια του Μπέη της Μάνης Τζαννέτου Γρηγοράκη) και της Μαρίας Γιαννακάκου. Μετά τις εγκύκλιες σπουδές του φοίτησε στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων και εξήλθε Σημαιοφόρος το 1949. Στη δεκαοχτάχρονη υπηρεσία του στο Πολεμικό Ναυτικό έφτασε μέχρι τον βαθμό του Πλωτάρχη και διετέλεσε, μεταξύ άλλων, κυβερνήτης της κανονιοφόρου «ΛΑΣΚΟΣ» (1959-1960) και των υποβρυχίων «ΑΜΦΙΤΡΙΤΗ» (1963-1964) και «ΤΡΙΑΙΝΑ» (1965-1967).

Στις 22 Απριλίου 1967 υπέβαλε την παραίτησή του από το Πολεμικό Ναυτικό, εκφράζοντας την αντίθεσή του στη δικτατορία των Συνταγματαρχών. Τελώντας υπό συνεχή παρακολούθηση, συνελήφθη τον Ιούνιο του 1969 και φυλακίστηκε αρχικά στην ΕΣΑ και στον Άγιο Ιωάννη Ρέντη, κατόπιν στο ΚΕΣΑ και τέλος τους επόμενους εννέα μήνες στη Δροσιά Αττικής. Τον Απρίλιο του 1970 εξορίστηκε στα Κύθηρα. Κατά τη διάρκεια του ελεύθερου βίου του δούλεψε ως επιτελικό στέλεχος σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.

Μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1974 ανεκλήθη στην ενεργό υπηρεσία ως έφεδρος πλωτάρχης υποβρυχίων και τοποθετήθηκε στη Ναυτική Διοίκηση Νοτίου Αιγαίου. Στις πρώτες βουλευτικές εκλογές της Μεταπολίτευσης (17 Νοεμβρίου 1974) έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής στην Α' Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά απέτυχε να εκλεγεί. Τότε, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής του εμπιστεύθηκε τη θέση του Γενικού Γραμματέα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού (ΕΟΤ), στην οποία παρέμεινε έως το 1977, όταν υπέβαλε την παραίτησή του για να πολιτευθεί εκ νέου. Στην τριετή θητεία του στον ΕΟΤ προσπάθησε να αναβαθμίσει και να προωθήσει τον ελληνικό τουρισμό, οργανώνοντας προγράμματα μετακλήσεως δημοσιογράφων και τουριστικών πρακτόρων από το εξωτερικό και αξιοποιώντας και προβάλλοντας τις ομορφιές της ελληνικής φύσης, τις παραδόσεις και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Κεντρικός άξονας της προσπάθειάς του υπήρξε η ανάδειξη των μνημείων της αρχαίας Ελλάδας, καθώς και η δημιουργία παραδοσιακών οικισμών σε δέκα σημεία της χώρας (Σαντορίνη, Μεστά Χίου, Βάθεια Μάνης, Πάπιγκο Ηπείρου, χωριά του Πηλίου και Καφαλονιά). Το πρόγραμμα αυτό έτυχε διεθνούς επιβράβευσης και αποτέλεσε νέο πρότυπο τουριστικής ανάπτυξης για τη χώρα μας.

Ο Τζαννής Τζαννετάκης πρωτοεξελέγη βουλευτής στις 20 Νοεμβρίου 1977 με τη Νέα Δημοκρατία στην Α' Αθηνών και εκλεγόταν συνεχώς από τότε, έως και το 2004 (από το 1996 στην Β' Αθηνών). Στις 21 Αυγούστου 2007 με επιστολή του προς τον πρόεδρο του κόμματος Κώστα Καραμανλή αποφάσισε να πει το αντίο στην πολιτική, επειδή «Κάποια στιγμή, όπως έλεγε στον Πλάτωνα ο Σωκράτης, πρέπει κανείς να ξέρει πότε αποχωρεί. Και πρέπει όταν φεύγει να είναι γερός και δυνατός, να μην τον σέρνουν».

Στις 10 Μαΐου 1980 ανέλαβε το πρώτο του υπουργικό πόστο. Ορκίστηκε Υπουργός Δημοσίων Έργων στην κυβέρνηση Γεωργίου Ράλλη, θέση την οποία διατήρησε μέχρι την ήττα της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές της 18ης Οκτωβρίου 1981 και την ανάληψη της εξουσίας από το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου. Στο έργο που επιτέλεσε, περιλαμβάνεται η κατασκευή 16 ανισόπεδων κόμβων, της Λεωφόρου Κατεχάκη και της Μονάδας Βιολογικού Καθαρισμού του Λεκανοπεδίου Αττικής. Το 1982 έθεσε υποψηφιότητα για τον Δήμο της Αθήνας με τη Νέα Δημοκρατία, αλλά ηττήθηκε από τον Δημήτρη Μπέη του ΠΑΣΟΚ.

Το διάστημα 1982-1986 ήταν υπεύθυνος της Κεντρικής Επιτροπής Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Νέας Δημοκρατίας και το 1988 τέθηκε επικεφαλής της επιτροπής εκλογικού αγώνα του κόμματος, ενόψει των εκλογών της 19ης Ιουνίου 1989. Στις 2 Ιουλίου 1989 ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας, ηγούμενος της κυβέρνησης συνεργασίας Νέας Δημοκρατίας και Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου, αφού το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπό τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη απέτυχε να κερδίσει την αυτοδυναμία. Παράλληλα με την πρωθυπουργία ανέλαβε τα χαρτοφυλάκια των Εξωτερικών και του Τουρισμού. Η Κυβέρνησή του είχε ως κύριο μέλημά της τη λεγόμενη Κάθαρση και έστειλε στο εδώλιο του κατηγορουμένου τον προκάτοχό του Ανδρέα Παπανδρέου για το σκάνδαλο Κοσκωτά. Κατά την περίοδο της διακυβέρνησής του ψηφίστηκαν τα νομοθετήματα για την κατάργηση των συνεπειών του Εμφυλίου Πολέμου, οι Δικαστικοί Κώδικες, ο νόμος για τη σύσταση ενιαίου φορέα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ καθιερώθηκε ο θεσμός της ιδιωτικής τηλεόρασης και θεσμοθετήθηκε η διαφάνεια στις προμήθειες του Δημοσίου και τη Λειτουργία των Δημοσίων Επιχειρήσεων.

Ο Τζαννής Τζαννετάκης παρέμεινε στην πρωθυπουργία έως τις 12 Οκτωβρίου, όταν ήρε την εμπιστοσύνη προς το πρόσωπό του ο Συνασπισμός και ανέλαβε ο αεροπαγίτης Ιωάννης Γρίβας να οδηγήσει τη χώρα σε νέες εκλογές στις 5 Νοεμβρίου 1989. Στις 23 Νοεμβρίου σχηματίστηκε οικουμενική κυβέρνηση (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΝ) υπό τον Ξενοφώντα Ζολώτα, αφού η Νέα Δημοκρατία δεν κατόρθωσε και πάλι να συγκεντρώσει την αυτοδυναμία. Ο Τζανής Τζανετάκης ανέλαβε Υπουργός Εθνικής Άμυνας και προσπάθησε να εκσυγχρονίσει και να προσαρμόσει τις Ένοπλες Δυνάμεις στη νέα κατάσταση πραγμάτων, όπως αυτή άρχισε να διαμορφώνεται με την κατάρρευση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού στην Ανατολική Ευρώπη. Η Νέα Δημοκρατία κέρδισε την πολυπόθητη αυτοδυναμία στις εκλογές της 8ης Απριλίου 1990 και ο Τζαννής Τζαννετάκης ανέλαβε αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μητσοτάκη και Υπουργός Πολιτισμού (11 Απριλίου 1990 - 8 Αυγούστου 1991). Κατά την περίοδο που διατέλεσε Υπουργός Πολιτισμού, δώρισε στον ΕΟΤ τον οικογενειακό πύργο, που βρίσκεται στη νήσο Κρανάη στο Γύθειο.

Στο πνευματικό έργο του Τζαννή Τζαννετάκη συγκαταλέγονται τα βιβλία «Εκλογή από τις Ουπανισάδες» (1961) «Χώρος Εστί της Αγοράς» (1994) και «Ινδία: Ένας Άλλος Τρόπος Ζωής» (1994), καθώς και η μετάφραση του ταξιδιωτικού δοκιμίου του Πάτρικ Λη Φέρμορ «Η Μάνη» (1973).

Ο Τζαννής Τζαννετάκης πέθανε στην Αθήνα την 1η Απριλίου 2010, σε ηλικία 83 ετών.