Το αυτοκρατορικό ιερό Yasukuni, στο διαμέρισμα Chiyoda στην καρδιά του Τόκιο στην Ιαπωνία, είναι ένα μέρος όπου τιμούνται όσοι πέθαναν για την Ιαπωνία -2,4 εκατομμύρια άνδρες, γυναίκες και παιδιά, ακόμη και ζώα- οι οποίοι (άνθρωποι και ζώα) έχασαν τη ζωή τους σε πολυάριθμες συγκρούσεις που αφορούσαν την Ιαπωνία που εκτείνονται σχεδόν εκατό χρόνια, ξεκινώντας από τον Πόλεμο Μπόσιν ("Πόλεμος του έτους του Επίγειου Δράκου Γιάνγκ", ή αλλιώς Ιαπωνική Επανάσταση, έναν εμφύλιο που έγινε κατά τα έτη 1868-69 μεταξύ των δυνάμεων του Σογκουνάτου Τοκουγκάβα και δυνάμεων πιστών στον αυτοκράτορα της Ιαπωνίας που ήθελαν να επαναφέρουν την εξουσία της αυτοκρατορικής αυλή) μέχρι και τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, συμπεριλαμβανομένου του Α' Πολέμου της Ινδοκίνας (1946-54).
Οι περισσότεροι είναι στρατιωτικοί, αλλά υπάρχουν και πολίτες που πέθαναν ενώ συμμετείχαν σε διάφορες πολεμικές δραστηριότητες -όπως νοσοκόμες του Ερυθρού Σταυρού και εθελοντές αεροπορικών επιδρομών, εργάτες εργοστασίων, όσοι πέθαναν σε σοβιετικά στρατόπεδα εργασίας και όσοι σκοτώθηκαν σε πλοία του Εμπορικού Ναυτικού. Επιπλέον, το ιερό τιμά χιλιάδες Ταϊβανέζους και Κορεάτες που υπηρέτησαν την Ιαπωνία και σκοτώθηκαν στη μάχη. Στη σιντοϊστική θρησκεία, όποιος πέθανε πολεμώντας για τον αυτοκράτορα είναι "eirei", δηλαδή "πνεύμα ήρωα", οι ψυχές των οποίων πιστεύεται ότι έχουν μετατραπεί σε "κάμι", δηλαδή πνεύματα, φαινόμενα ή "ιερές δυνάμεις" που λατρεύονται στη θρησκεία του Σιντοϊσμού. Πρόκειται λοιπόν για ένα πολύ ιερό μέρος για ανάμνηση, προβληματισμό και προσευχή.
Είναι όμως και ένα πολύ ευαίσθητο και αμφιλεγόμενο μέρος.
Μεταξύ των 2,4 εκατομμυρίων που φυλάσσονται και τιμούνται εδώ, υπάρχουν και περισσότεροι από 1.000 εγκληματίες πολέμου που δικάστηκαν, καταδικάστηκαν και εκτελέστηκαν από τα συμμαχικά πολεμικά δικαστήρια ή πέθαναν στη φυλακή μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Αυτοί οι άνθρωποι διέπραξαν μερικά από τα πιο φρικτά εγκλήματα στην ανθρώπινη ιστορία: δολοφονίες, ακρωτηριασμούς και λιμοκτονίες αιχμαλώτων πολέμου, αναγκάζοντας τους να εργαστούν υπό απάνθρωπες συνθήκες, λεηλατώντας δημόσια και ιδιωτική περιουσία και καταστρέφοντας πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά πέρα από κάθε δικαιολογία στρατιωτικής ανάγκης. Αυτοί οι άνθρωποι διέπραξαν μαζικές δολοφονίες αμάχων, βιασμούς, λεηλασίες και βασανιστήρια και άλλες βάρβαρες αγριότητες εναντίον αβοήθητων. Ποιος μπορεί να ξεχάσει την "Σφαγή της Ναντσίνγκ", γνωστή και ως "Βιασμός της Νανκίνγκ" (μαζική δολοφονία, Γενοκτονία των Κινέζων και πολεμικοί βιασμοί που έλαβαν χώρα έξι εβδομάδες μετά την ιαπωνική άλωση της πρώην πρωτεύουσας της Δημοκρατίας της Κίνας, Ναντσίνγκ, στις 13 Δεκεμβρίου 1937, κατά τη διάρκεια του δεύτερου Σινοιαπωνικού πόλεμου), όπου Ιάπωνες στρατιώτες πήγαιναν από πόρτα σε πόρτα μαζεύοντας γυναίκες και κορίτσια για να βιάσουν και μετά τα ακρωτηρίαζαν... Ή τα αρρωστημένα "παιχνίδια" που έπαιζαν οι στρατιώτες μεταξύ τους προσπαθώντας να ξεπεράσουν ο ένας τον άλλον για το ποιος θα μπορούσε να σκοτώσει περισσότερους με το σπαθί του; Στα στρατόπεδα συγκεντρώσεως στην Ιαπωνία, γιατροί διεξήγαγαν απάνθρωπους πειραματισμούς σε κρατούμενους, όπως σκόπιμη μόλυνση με ιούς. Αμέτρητες νεαρές Ασιάτισσες αναγκάστηκαν σε σεξουαλική δουλεία για να διασκεδάσουν τα στρατεύματα.
Μέχρι και σήμερα, η Κίνα και η Κορέα έχουν κατακριθεί στην προσπάθειά τους να αποσπάσουν μια επίσημη συγγνώμη από την Ιαπωνία. Η απροθυμία της Ιαπωνίας να μετανιώσει και να συμφιλιωθεί με το παρελθόν έχει προκαλέσει μεγάλη ένταση μεταξύ των ασιατικών χωρών που ήταν θύματα της επιθετικότητας και των φρικαλεοτήτων της. Τα περισσότερα ιαπωνικά εγχειρίδια ιστορίας εξετάζουν επιφανειακά τα αμφιλεγόμενα μέρη, ενώ άλλα τα αρνούνται κατηγορηματικά. Γεγονότα όπως η Σφαγή της Ναντζίνγκ είναι απλές υποσημειώσεις και οι αναφορές για τις "γυναίκες παρηγοριάς" δεν υπάρχουν πουθενά στα εγχειρίδια ιστορίας στα σχολεία. Κάποιοι δε, πιστεύουν ότι η συγκεκριμένη Σφαγή δε συνέβη ποτέ.
Άγαλμα Χήρας Πολέμου με τα παιδιά της - πηγή
"Όλες οι φωτογραφίες που χρησιμοποιεί η Κίνα ως απόδειξη της σφαγής είναι κατασκευασμένες", λέει ένας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τόκιο, ο οποίος μάλιστα έχει γράψει πολλά βιβλία ιστορίας. "Η κινεζική κυβέρνηση προσέλαβε ηθοποιούς να προσποιηθούν τα θύματα και κάλεσαν Ιάπωνες δημοσιογράφους να γράψουν γι' αυτά".
Αυτά τα συναισθήματα αντικατοπτρίζονται από πολλούς δεξιούς πολιτικούς. Ο πρώην υπουργός Παιδείας Ναριάκι Νακαγιάμα ισχυρίζεται ότι οι "γυναίκες παρηγοριάς" ήταν επαγγελματίες ιερόδουλες από οίκους ανοχής που διοικούνταν από ιδιωτικά πρακτορεία και καμία γυναίκα δεν οδηγήθηκε βίαια να υπηρετήσει το στρατό.
Το Δικαστήριο Εγκλημάτων Πολέμου του Τόκιο του 1946 εντόπισε τρεις κατηγορίες εγκληματιών πολέμου. Οι εγκληματίες της κατηγορίας Α ήταν εκείνοι που διέπραξαν ένα "έγκλημα κατά της ειρήνης", συμμετέχοντας σε μια συνωμοσία για την έναρξη και τη διεξαγωγή πολέμου. Αυτές οι κατηγορίες κατατέθηκαν εναντίον των πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών της Ιαπωνίας που είχαν σχεδιάσει και διευθύνει τον πόλεμο, άνθρωποι με ανώτατη θέση στην ιαπωνική πολεμική μηχανή. Οι εγκληματίες της κατηγορίας Β ήταν εκείνοι που κατηγορούνταν για συμβατικά εγκλήματα πολέμου, όπως κακομεταχείριση αιχμαλώτων, δολοφονίες αμάχων σε κατεχόμενα εδάφη και αυθαίρετη καταστροφή πόλεων. Στην κατηγορία Γ ήταν εκείνοι οι εγκληματίες που κατηγορούνταν για "εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας", άνθρωποι που διεξήγαγαν εκτεταμένες ή συστηματικές διώξεις και θηριωδίες εναντίον ομάδων ανθρώπων, συμπεριλαμβανομένων δολοφονιών, εξόντωσης, υποδούλωσης, απέλασης κ.λπ.
Ιάπωνες εγκληματίες πολέμου δικάζονται ενώπιον του Διεθνούς Στρατιωτικού Δικαστηρίου για την Άπω Ανατολή, στο Τόκιο
Το 1952, μόλις τελείωσε η κατοχή της Ιαπωνίας από τους Συμμάχους, ορισμένες ομάδες άσκησαν πιέσεις για την αποκατάσταση των εγκληματιών πολέμου της Ιαπωνίας και έπεισαν επιτυχώς το Υπουργείο Δικαιοσύνης να εκδώσει ένα υπόμνημα που δήλωνε ότι, οι εγκληματίες πολέμου έπρεπε να αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο όπως οι εγκληματίες που καταδικάστηκαν σε ιαπωνικό δικαστήριο. Αυτό αποκατέστησε τα πολιτικά δικαιώματά τους. Μια άλλη τροποποίηση των νόμων επέτρεψε στους επιζώντες συγγενείς εγκληματιών πολέμου να λαμβάνουν επιδόματα με τον ίδιο τρόπο που λάμβαναν οι βετεράνοι πολέμου. Όταν το 1958 αποφυλακίστηκαν οι τελευταίοι ζωντανοί εγκληματίες πολέμου, άρχισε να φαίνεται εφικτή η πιθανότητα να τιμηθούν οι εκτελεσθέντες εγκληματίες στο ιερό Yasukuni.
Από το 1959 έως το '67, συνολικά 984 εγκληματίες πολέμου των Κατηγοριών Β και Γ είχαν τοποθετήθηκαν στο ιερό. Οι αρχές δεν ζήτησαν την άδεια των μελών των οικογενειών που επέζησαν, ορισμένοι από τους οποίους αντιτάχθηκαν.
Από το 1959 έως το '67, συνολικά 984 εγκληματίες πολέμου των Κατηγοριών Β και Γ είχαν τοποθετήθηκαν στο ιερό. Οι αρχές δεν ζήτησαν την άδεια των μελών των οικογενειών που επέζησαν, ορισμένοι από τους οποίους αντιτάχθηκαν.
Το 1966, εστάλη στο ιερό η πρώτη παρτίδα με ονόματα εγκληματιών από την Κατηγορία Α. Όμως, ο αρχιερέας Tsukuba Fujimaro συνέχισε να καθυστερεί τη μνημόνευσή τους μέχρι τον θάνατό του το 1978. Ο διάδοχός του, Matsudaira Nagayoshi, σκέφτηκε διαφορετικά. Πίστευε ότι οι Δίκες του Τόκιο παρουσίαζαν μια πολύ διαφορετική εικόνα της Ιαπωνίας και την έδειχναν ως το μοναδικό κακό. Απορρίπτοντας την ετυμηγορία του δικαστηρίου, ο Matsudaira αποφάσισε να τιμήσει τους εγκληματίες πολέμου Κατηγορίας Α στο ιερό. Έχοντας όμως επίγνωση ότι ο κόσμος θα αντιδρούσε όταν το μάθαινε, πραγματοποίησε μια μυστική τελετή και κατοχύρωσε 14 εγκληματίες Κατηγορίας Α.
Αναμνηστικό άγαλμα αλόγου - πηγή
Όταν αυτό μαθεύτηκε τον επόμενο χρόνο, ο αυτοκράτορας Χιροχίτο αρνήθηκε να μπει στο ιερό και, από τότε, κανένας Αυτοκράτορας της Ιαπωνίας δεν έχει επισκεφθεί το Yasukuni. Μερικοί όμως Ιάπωνες πρωθυπουργοί συνέχισαν να το επισκέπτονται αποδίδοντας τιμή στους νεκρούς, εξοργίζοντας πολλά από τα πρώην συμμαχικά έθνη, ιδιαίτερα την Κίνα και τη Νότια Κορέα, που υπέστησαν τις χειρότερες από τις ιαπωνικές φρικαλεότητες. Ορισμένες διαδηλώσεις έγιναν βίαιες. Το 2001, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την επίσκεψη του Ιάπωνα πρωθυπουργού Junichiro Koizumi, είκοσι Νοτιοκορεάτες άντρες έκοψαν τις άκρες των μικρών τους δακτύλων. Το 2011, ένας Κινέζος προσπάθησε να κάψει μια κολώνα σε μια πύλη του Yasukuni και συνελήφθη. Το 2015, ένας Νοτιοκορεάτης ανατίναξε μια τουαλέτα μέσα στο ιερό. Οποιοσδήποτε ξένος υπήκοος έχει επισκεφτεί το ιερό προκάλεσε την οργή του κοινού. Το 2014, ο Καναδός τραγουδιστής Τζάστιν Μπίμπερ δημοσίευσε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φωτογραφίες του από το ιερό προκαλώντας εκρήξεις οργής. Αργότερα τις κατέβασε και ζήτησε συγγνώμη.
"Δυστυχώς, είναι πραγματικότητα ότι η επίσκεψη στο ιερό Yasukuni έχει γίνει πολιτικό και διπλωματικό ζήτημα", δήλωσε ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Άμπε, λίγο μετά την επίσκεψή του το 2013. "Κάποιοι επικρίνουν την επίσκεψη στο Yasukuni ως φόρο τιμής σε εγκληματίες πολέμου, αλλά ο σκοπός της επίσκεψής μου σήμερα, στην επέτειο της ανάληψης των καθηκόντων της κυβέρνησής μου, είναι να αναφέρω ενώπιον των ψυχών των νεκρών του πολέμου πώς λειτούργησε η κυβέρνησή μου εδώ και ένα χρόνο. Και να ανανεώσουμε τη δέσμευση ότι η Ιαπωνία δεν πρέπει να διεξάγει ξανά πόλεμο".
"Δυστυχώς, είναι πραγματικότητα ότι η επίσκεψη στο ιερό Yasukuni έχει γίνει πολιτικό και διπλωματικό ζήτημα", δήλωσε ο Ιάπωνας πρωθυπουργός Άμπε, λίγο μετά την επίσκεψή του το 2013. "Κάποιοι επικρίνουν την επίσκεψη στο Yasukuni ως φόρο τιμής σε εγκληματίες πολέμου, αλλά ο σκοπός της επίσκεψής μου σήμερα, στην επέτειο της ανάληψης των καθηκόντων της κυβέρνησής μου, είναι να αναφέρω ενώπιον των ψυχών των νεκρών του πολέμου πώς λειτούργησε η κυβέρνησή μου εδώ και ένα χρόνο. Και να ανανεώσουμε τη δέσμευση ότι η Ιαπωνία δεν πρέπει να διεξάγει ξανά πόλεμο".
Αναμνηστικό άγαλμα πιλότου καμικάζι - πηγή
Το ιερό συνεχίζει να αποτελεί αγκάθι στη σχέση μεταξύ της Ιαπωνίας και των γειτονικών της χωρών.
"Η υψηλού επιπέδου υποστήριξη (από τους Ιάπωνες) στο ιερό Yasukuni συνεχίζει να επιβαρύνει τις σχέσεις της Ιαπωνίας", παρατηρεί ο Giuseppe A. Stavale, ο οποίος έγραψε ένα μεγάλο δοκίμιο για το θέμα. "Ανακριβείς ή ελλιπείς εκδοχές της ιστορίας σε σχολικά βιβλία της Ιαπωνίας που έχουν την τάση να απεικονίζουν την Ιαπωνία ως θύμα στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και, μεταξύ άλλων, επισκέψεις υψηλόβαθμων εκλεγμένων αξιωματούχων της Ιάπωνας, συγκεκριμένα του πρωθυπουργού, στο ιερό Yasukuni είναι απόδειξη ότι η Ιαπωνία εξακολουθεί να μην έχει αλλάξει και επομένως εξακολουθεί να αποτελεί απειλή για την ειρήνη και τη σταθερότητα στην περιοχή".
Ιάπωνες Εγκληματίες Πολέμου Κατηγορίας Α.
Πάνω σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά: Hideki Tojo (Αρχηγός του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Στρατού και Πρωθυπουργός κατά την περίοδο του πολέμου. Κρίθηκε ένοχος απρόκλητου πολέμου και διέταξε, εξουσιοδότησε και επέτρεψε απάνθρωπη μεταχείριση αιχμαλώτων πολέμου). Kenji Doihara (Στρατηγός στον Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Στρατό. Έπαιξε βασικό ρόλο στην ιαπωνική κατοχή μεγάλων τμημάτων της Κίνας και στην αποσταθεροποίηση της χώρας). Iwane Matsui (Στρατηγός του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Στρατού. Διέταξε την κατάληψη της πόλης Ναντζίνγκ). Heitarō Kimura (Στρατηγός του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Στρατού. Κρίθηκε ένοχος για εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν στην Κίνα και τη Νοτιοανατολική Ασία και τέθηκε υπεύθυνος για την πρόληψη θηριωδιών εναντίον αιχμαλώτων πολέμου στη Βιρμανία).
Κάτω σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά: Kōki Hirota (Διπλωμάτης και υπουργός Εξωτερικών, ο μόνος πολίτης που εκτελέστηκε για εγκλήματα πολέμου. Κατηγορήθηκε για επιθετικούς πολέμους και αδιαφορία ως προς το καθήκον για την πρόληψη παραβιάσεων των νόμων του πολέμου). Akira Mutō (Στρατηγός στον Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Στρατό. Εγκέφαλος πίσω από τον Β' Σινο-Ιαπωνικό Πόλεμο. Κατηγορήθηκε για την ηγεσία στρατευμάτων κατά τη διάρκεια των χειρότερων υπερβολών της σφαγής της Ναντζίνγκ). Seishirō Itagaki (Στρατηγός στον Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Στρατό. Βοήθησε στο σχεδιασμό του "Περιστατικού Mukden" του 1931, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει τις αυξημένες στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Κίνα. Η ιαπωνική εισβολή στη Μαντζουρία ξεκίνησε στις 18 Σεπτεμβρίου 1931, όταν ο στρατός Kwantung της Αυτοκρατορίας της Ιαπωνίας εισέβαλε στη Μαντζουρία).
Κάτω σειρά, από αριστερά προς τα δεξιά: Kōki Hirota (Διπλωμάτης και υπουργός Εξωτερικών, ο μόνος πολίτης που εκτελέστηκε για εγκλήματα πολέμου. Κατηγορήθηκε για επιθετικούς πολέμους και αδιαφορία ως προς το καθήκον για την πρόληψη παραβιάσεων των νόμων του πολέμου). Akira Mutō (Στρατηγός στον Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Στρατό. Εγκέφαλος πίσω από τον Β' Σινο-Ιαπωνικό Πόλεμο. Κατηγορήθηκε για την ηγεσία στρατευμάτων κατά τη διάρκεια των χειρότερων υπερβολών της σφαγής της Ναντζίνγκ). Seishirō Itagaki (Στρατηγός στον Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Στρατό. Βοήθησε στο σχεδιασμό του "Περιστατικού Mukden" του 1931, το οποίο χρησιμοποιήθηκε για να δικαιολογήσει τις αυξημένες στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Κίνα. Η ιαπωνική εισβολή στη Μαντζουρία ξεκίνησε στις 18 Σεπτεμβρίου 1931, όταν ο στρατός Kwantung της Αυτοκρατορίας της Ιαπωνίας εισέβαλε στη Μαντζουρία).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου