Οι αρχαιολόγοι ανακαλύπτουν μια χαμένη πόλη 8.000 ετών – Τα μυστικά της προϊστορικής ζωής που κρύβονται στον βυθό της θάλασσας

 

Ο άνθρωπος ποτέ δεν θα σταματήσει να ψάχνει το παρελθόν του. Συχνά τα ευρήματα είναι συναρπαστικά. Όταν όμως τα ευρήματα είναι κρυμμένα στον βυθό της θάλασσας, τότε η αποκάλυψή τους είναι ακόμα πιο ελκυστική.

Στα πολυταξιδεμένα νερά της Μάγχης λοιπόν οι αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο του Warwick   βρήκαν μια χαμένη πόλη ηλικίας 8.000 ετών. Αλλά το πιο ενδιαφέρον είναι το πώς λειτούργησαν τα ευρήματα από την θάλασσα, στην αρχαιολογική ανάλυση. Οι επιστήμονες καταγράψουν τον βυθισμένο μεσολιθικό χώρο του Bouldnor Cliff πριν εξαφανιστεί λόγω της διάβρωσης.

Πώς ανακαλύφθηκε ο χώρος τυχαία

Το Bouldnor Cliff βρίσκεται στο Solent μεταξύ της νήσου Wight και της νότιας ακτής της Αγγλίας. Ο χώρος ανακαλύφθηκε εντελώς τυχαία, για πρώτη φορά το 1999, όταν δύτες παρατήρησαν έναν αστακό να απορρίπτει πυριτολιθικά εργαλεία από το λαγούμι του στον βυθό της θάλασσας.

Τα παγωμένα νερά του Καναλιού, διαβόητα για τις ισχυρές παλίρροιές τους, έκρυβαν εδώ και καιρό ενδείξεις μιας χαμένης πόλης. Αυτή η βυθισμένη αστική έκταση, που βρίσκεται στα ανοικτά των ακτών της Νήσου Γουάιτ, ήταν κάποτε ξηρά και συνέδεε την Βρετανία με την ηπειρωτική Ευρώπη. Καθώς η στάθμη της θάλασσας ήταν σημαντικά χαμηλότερη πριν από χιλιάδες χρόνια, η περιοχή αυτή προσφέρει μια σπάνια ματιά στην προϊστορική, ανθρώπινη ζωή.

Στην συνέχεια, όταν η Βρετανία αποκόπηκε από την ηπειρωτική Ευρώπη λόγω της ανόδου της στάθμης της θάλασσας, η περιοχή του Solent ήταν μια κοιλάδα ποταμού που κατοικούνταν από μια προηγμένη μεσολιθική κοινότητα, η οποία ανέπτυξε μια τεχνολογία κατασκευής σκαφών 2.000 χρόνια μπροστά από την εποχή της.

Στόχος της μελέτης είναι να βρεθούν νέα δεδομένα για τη φύση του περιβάλλοντος της ύστερης εποχής των παγετώνων κατά την ανάπτυξη της μεσολιθικής εποχής, καθώς και για την έκταση της αλληλεπίδρασης μεταξύ των κατοίκων του Bouldnor Cliff και της Ευρώπης, συμπεριλαμβανομένης της ανταλλαγής υλικών. Ο καθηγητής Robin Allaby, ο οποίος ηγείται της αποστολής, δήλωσε: «Πρόκειται για μια απίστευτη ευκαιρία να κατανοήσουμε τον χαμένο κόσμο στον οποίο αναπτύχθηκε η Μεσολιθική Εποχή χρησιμοποιώντας τις πιο πρόσφατες τεχνικές, προτού χάσουμε την ευκαιρία».

Η μελέτη θα περιλαμβάνει μια ολοκληρωμένη παλαιοπεριβαλλοντική ανάλυση, εκτός από τις πλέον σύγχρονες τεχνικές, όπως η οπτική προσομοίωση της φωταύγειας για την κατασκευή οικολογικών προφίλ. Επιπλέον, οι αρχαιολόγοι σκοπεύουν να ανακτήσουν αρχαιολογικά αντικείμενα και περιβαλλοντικούς δείκτες για την ανακατασκευή του περιβάλλοντος του παρελθόντος.

Ο Δρ Kinnaird, που συμμετέχει στην έρευνα, προσθέτει: «Αυτό είναι ένα συναρπαστικό ερευνητικό έργο για την παρουσίαση των νέων καινοτομιών στη χρονολόγηση με φωταύγεια, η οποία μπορεί να δείξει πότε ένα αντικείμενο εκτέθηκε για τελευταία φορά στον ήλιο. Η σημασία αυτής της τεχνικής στη συγγραφή των αφηγήσεων για 4000 χρόνια ιστορίας, την εποχή που η βρετανική ακτογραμμή άλλαζε ραγδαία, είναι τεράστια!»

Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι ανακαλύψεις αυτές έχουν τη δυνατότητα να μεταμορφώσουν σημαντικά την αντίληψή μας για την εποχή που η Βρετανία αναδύθηκε ως νησί.

Η έρευνα του 2019 για την χαμένη πόλη

Κατά τη διάρκεια της αποστολής “Χαμένες πόλεις” του 2019, ο θαλάσσιος αρχαιολόγος Garry Momber και ο εξερευνητής του National Geographic Albert Lin βούτηξαν σε αυτά τα παγωμένα νερά. Μέσα σε λίγα λεπτά, ο Λιν έκανε μια πρωτοποριακή ανακάλυψη – ένα αρχαίο δέντρο βυθισμένο κάτω από τα κύματα, που σηματοδοτούσε την παρουσία προηγούμενης ζωής.

Καθώς η εξερεύνησή τους συνεχίστηκε, η ομάδα έπεσε πάνω σε κάτι που φαινόταν να είναι μια πολύπλοκη ξύλινη κατασκευή, στρωμένη στον πυθμένα. Καταγράφοντάς την σε βίντεο, συνειδητοποίησε ότι αυτά κομμάτια ξύλου παρέπεμπαν σε απομεινάρια μιας προκυμαίας. «Είναι σαν να κάθεσαι σε μια αρχαία πόλη-φάντασμα, αλλά κάτω από το νερό», παρατήρησε ο Lin, αποτυπώνοντας το απόκοσμο μεγαλείο του ευρήματός τους.

Αφού ανέκτησαν ένα δείγμα των ξύλων για περαιτέρω ανάλυση, οι αρχαιολόγοι υπέθεσαν ότι η δομή αυτή θα μπορούσε να είναι χώρος κατασκευής σκαφών, αλιείας, κυνηγιού ή και συλλογής καλαμιών. Η έρευνά τους δείχνει ότι καθώς η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε, η περιοχή αυτή βυθιζόταν, δημιουργώντας ένα περιβάλλον χωρίς οξυγόνο που διατήρησε όμως τέλεια τις ξύλινες κατασκευές.

Το ξύλο που έβγαλαν από την Μάγχη και ανέλυσαν στα εργαστήρια οι αρχαιολόγοι (Φωτό: Πανεπιστήμιο Warwick)

Αυτή η τυχαία διατήρηση προσφέρει στους αρχαιολόγους μια μοναδική εικόνα από την αρχαία μηχανική και την ζωή σε κοινότητες. Οι επιστήμονες τώρα ερευνούν το πώς αυτός ο κάποτε ακμάζων οικισμός προσαρμόστηκε στο ριζικές αλλαγές που υπέστη το περιβάλλον του.

Η τυχαία ανακάλυψη της βυθισμένης πόλης της Μάγχης αναδεικνύει πώς τα φυσικά φαινόμενα μπορούν να οδηγήσουν σε εξαιρετική αρχαιολογική διατήρηση. Όπως εξήγησε ο Lin, «καθώς η στάθμη της θάλασσας ανέβαινε, το νερό σφράγισε το οξυγόνο και ουσιαστικά πάγωσε τον χρόνο σε ένα περιβάλλον χωρίς οξυγόνο». Αν δεν υπήρχε η πρόσφατη διάβρωση των αρχαίων τοπίων, αυτή η αρχαία πόλη θα μπορούσε να παραμείνει κρυμμένη για χιλιάδες ακόμη χρόνια.

Η ανακάλυψη αυτή δεν αφορά απλώς την αποκάλυψη του παρελθόντος. Αφορά την επαναδιατύπωση της ιστορίας του ανθρώπινου πολιτισμού και της σχέσης του με τη θάλασσα. Ο χώρος θεωρείται πλέον ο αρχαιότερος γνωστός ναυπηγικός σταθμός στον κόσμο, που χρονολογείται τουλάχιστον 8.000 χρόνια πριν – μια απίστευτη απόδειξη της εφευρετικότητας των αρχαίων προγόνων μας.

Αυτό το υποβρύχιο αρχαιολογικό εύρημα υπογραμμίζει ένα επαναλαμβανόμενο θέμα στη μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας: Πολλά πράγματα παραμένουν κρυμμένα κάτω από την επιφάνεια, περιμένοντας τον κατάλληλο συνδυασμό τεχνολογίας, χρόνου και περιέργειας για να αποκαλύψουν τα μυστικά τους.