Νέος κρυμμένος θησαυρός στην Πομπηία: Ανακαλύφθηκαν μυστηριώδη σχέδια με μονομάχους που δημιουργήθηκαν από παιδιά της «χαμένης πόλης»

Οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μια σειρά από γκράφιτι και άλλα σχέδια που, δεδομένης της απλότητας της εκτέλεσης, της αφέλειας στις νοητικές αναπαραστάσεις  και των απλοποιήσεων των εικονογραφικών σχεδίων, φαίνεται να έχουν εκτελεστεί από το χέρι ενός παιδιού.
Η ανακάλυψη έγινε στις ανασκαφές στην Οικία με το Κιονοστοιχημένο Άνω Δωμάτιο στην Πομπηία. Τα σχέδια εντοπίστηκαν στους μεγάλους τοίχους (ανατολικά και δυτικά) του Δωματίου Μ της Οικίας. Στον δυτικό τοίχο, διακρίνονται τουλάχιστον τρία μικρά περιεγραμμένα χέρια, δύο σκηνές με μονομάχους, ένα σχέδιο που φαίνεται να απεικονίζει δύο μορφές που παίζουν με μια μπάλα, ένα ζώο που μπορεί πιθανώς να αναγνωριστεί ως ένα αγριογούρουνο, και τέλος, μια σκηνή πυγμαχίας που αναπαριστά μάλιστα τον έναν από τους δύο πυγμάχους να είναι πεσμένος στο έδαφος.

Η σκηνή της μάχης, αριστερά στο προσκήνιο, αναπαριστά δύο μορφές αντικριστές μεταξύ τους, που απεικονίζονται σχηματικά με γεωμετρικά σχήματα. Τα τριγωνικά κεφάλια με κράνη, αποτελούν εστιακό σημείο, γύρω από το οποίο κατασκευάζεται η υπόλοιπη φιγούρα, συμπληρωμένη με επιμήκη άκρα, σε σχήμα ακτίνας. Οι μορφές που παραπέμπουν σε παιδική ζωγραφιά, θυμίζουν ορθογώνιες ασπίδες με τον σχηματισμό Χ.

 

Ένα από τα γκράφιτι που βρέθηκαν, με τα σχέδια τονισμένα (Φωτό: Parco archeologico di Pompei).

Αξιοσημείωτες λεπτομέρειες

Η σκηνή του κυνηγιού άγριων ζώων (venatio), δίπλα σ’ εκείνη της μάχης, απαρτίζεται από δύο ζεύγη μορφών, σχεδιασμένων σε διαφορετικά πλάνα προοπτικής. Κάθε ζεύγος είναι αντιμέτωπο μ’ έναν κυνηγό που φέρει ένα μακρύ δόρυ απέναντι σ’ ένα αγριογούρουνο. Οι κυνηγοί απεικονίζονται με τον ίδιο τρόπο, όπως και οι μονομάχοι, χωρίς κράνη ή ασπίδες, ενώ οι χοίροι αναπαρίστανται ως σιλουέτες με τραπεζοειδές σχήμα και καλυμμένοι με λεπτή γούνα, απ’ όπου προβάλλει ένα αληθοφανές μάτι.

Στον ανατολικό τοίχο, αναπαρίσταται μία άλλη σκηνή πυγμαχίας, ένα σχέδιο που απεικονίζει τη στιγμή του «νοκ-άουτ» του ενός από τους δύο αθλητές. Υπάρχει ακόμα και μία πιο σύνθετη σκηνή, η οποία «φιλοτεχνήθηκε» από διαφορετικό χέρι, καθώς και σε προγενέστερη περίοδο της ζωής του χώρου. Ακόμη δεν έχει καθοριστεί με σαφήνεια το πότε, επειδή το σχέδιο είναι καλυμμένο μ’ έναν λεκέ κρεμ χρώματος,  ο οποίος μπορεί να έγινε και επίτηδες, για να καλύψει το σχέδιο. Το τελευταίο σχέδιο, δεν έγινε με κάρβουνο, αλλά με την βοήθεια μίας κόκκινης ορυκτής χρωστικής ουσίας, ενδεχομένως της ώχρας.

Σκηνές από τη θαλάσσια ζωή

Ακόμη ένα σχέδιο, απεικονίζει αδρά και με πρόθεση περιπαικτική  μία θαλάσσια σκηνή. Εδώ βρίσκουμε δύο βάρκες που τις περιβάλλουν ψάρια, αλιευτικά αντικείμενα και από κάτω της κολυμπάει ένα ψάρι με μεγάλα αγκάθια – ίσως κάποιο μπαρμπούνι, και με μία άγκυρα, γαντζωμένη στο πτερύγιο.

Αυτό είναι αναφορά σε μια βαθιά ριζωμένη παράδοση στην Πομπηία, που είναι η αναπαράσταση πλοίων και μικρών βαρκών σε τοίχους, με πολλά γκράφιτι να απεικονίζουν παρόμοιες αναπαραστάσεις, συχνά συνδεδεμένες με ενήλικες σχεδιαστές.

Το γκράφιτι απεικονίζει επίσης πλοία (Φωτό: Parco archeologico di Pompei)

Μια από τις πιο εντυπωσιακές πτυχές  αυτών των γκράφιτι, είναι η απεικόνιση σκηνών μάχης, πιθανόν εμπνευσμένων από τους αγώνες μονομάχων, ένα κοινό θέαμα στην αρχαία Πομπηία. Τα σχέδια αυτά, αν και απλά στην εκτέλεση, δείχνουν μια αξιοσημείωτη αίσθηση αφήγησης και κίνησης, όπου τα παιδιά φαίνεται να απεικονίζουν ολοκληρωμένες ιστορίες, από την προετοιμασία για τον αγώνα μέχρι τη νίκη.

Οι διαστάσεις των χεριών στις  «ζωγραφιές»,  υποδηλώνουν ότι τα σχέδια δημιουργήθηκαν από παιδιά ηλικίας περίπου πέντε έως έξι ετών, ενισχύοντας τις παρατηρήσεις που βασίζονται στο ύφος και το περιεχόμενο του γκράφιτι.