Ανάλυση CNN: Γιατί η Χεζμπολάχ απείλησε την Κύπρο – Πόσο πιθανή είναι η επέκταση του πολέμου

Σε μια φλογερή ομιλία του αυτή την εβδομάδα, ο ηγέτης της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα απείλησε την

Κύπρο, λέγοντας ότι θα την στοχοποιήσει, αν η κυβέρνηση της Λευκωσίας βοηθήσει το Ισραήλ σε έναν πιθανό πόλεμο μεταξύ της λιβανέζικης οργάνωσης και του Ισραήλ.

“Η Κύπρος θα είναι επίσης μέρος αυτού του πολέμου” εάν ανοίξει τα αεροδρόμια και τις βάσεις της στις ισραηλινές δυνάμεις, δήλωσε ο ηγέτης της υποστηριζόμενης από το Ιράν οργάνωσης ομάδας σε τηλεοπτικό διάγγελμα την Τετάρτη, μία ημέρα μετά την προειδοποίηση του Ισραήλ ότι η προοπτική ενός “ολοκληρωτικού πολέμου” στο Λίβανο “πλησιάζει πολύ κοντά”.  Απαντώντας στα σχόλια, ο Κύπριος πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης διέψευσε κατηγορηματικά ότι η χώρα του εμπλέκεται στον πόλεμο.

 “Σε καμία περίπτωση”, είπε, προσθέτοντας ότι οι γραμμές επικοινωνίας είναι ανοικτές με τις κυβερνήσεις του Λιβάνου και του Ιράν.  Η Ευρωπαϊκή Ένωση υπερασπίστηκε την Πέμπτη την Κύπρο, λέγοντας ότι εφόσον το νησί “είναι κράτος μέλος της ΕΕ, αυτό σημαίνει ότι η ΕΕ είναι η Κύπρος και η Κύπρος είναι η ΕΕ”.  “Οποιαδήποτε απειλή εναντίον ενός από τα κράτη μέλη μας είναι απειλή εναντίον της ΕΕ”, δήλωσε στους δημοσιογράφους ο Πίτερ Στάνο, εκπρόσωπος της ΕΕ.

Η γειτονική Ελλάδα εξέφρασε επίσης την “αμέριστη αλληλεγγύη” της προς την Κύπρο, λέγοντας στο “Χ” ότι “η απειλή για χρήση βίας αποτελεί κατάφωρη παραβίαση του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών”.

Σε μια προφανή προσπάθεια να ελέγξει τη ζημιά, ο υπουργός Εξωτερικών του Λιβάνου Αμπντάλα Μπου Χαμπίμπ τηλεφώνησε στον Κύπριο ομόλογό του, Κωνσταντίνο Κόμπο, εκφράζοντας τη “συνεχή εμπιστοσύνη του Λιβάνου στον θετικό ρόλο που διαδραματίζει η Κύπρος στη στήριξη της σταθερότητας στην περιοχή”, σύμφωνα με τα λιβανέζικα κρατικά μέσα ενημέρωσης.

Ενώ οι ειδικοί λένε ότι ο πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ παραμένει απίθανος, η αναφορά και μόνο της Κύπρου προσθέτει μια νέα διάσταση στη σύγκρουση Ισραήλ-Χαμάς στη Γάζα. Κινδυνεύει να παρασύρει ένα έθνος της ΕΕ σε έναν πόλεμο που έχει ήδη εξαπλωθεί στη Μέση Ανατολή και θέτει στο επίκεντρο τους δεσμούς της Κύπρου με το Ισραήλ.

Η θέση της Κύπρου

Νησί της Ανατολικής Μεσογείου, που βρίσκεται στην γεωπολιτική γραμμή ρήγματος μεταξύ της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Ευρώπης, η Κύπρος είναι γεωγραφικά πολύ πιο κοντά στις συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή από ό,τι στα ευρωπαϊκά κέντρα εξουσίας.

Το νησί έχει διπλάσιο μέγεθος από την αμερικανική πολιτεία του Ντέλαγουερ και χωρίζεται σε δύο μέρη: ένα ελληνόφωνο νότιο τμήμα, γνωστό ως Κυπριακή Δημοκρατία, και μια τουρκόφωνη περιοχή. Η διαίρεση του νησιού αντανακλά την αντιπαλότητα μεταξύ Ελλάδας –  Τουρκίας. Το μεγαλύτερο μέρος της διεθνούς κοινότητας αναγνωρίζει μόνο την κυριαρχία του ελληνικού τμήματος της Κύπρου, και σε αυτό το τμήμα απευθύνονταν οι απειλές του Νασράλα.

Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέλος της ΕΕ, αλλά όχι της αμυντικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ που υποχρεώνει τα έθνη-μέλη να έρχονται να υπερασπιστούν το ένα το άλλο σε περίπτωση επίθεσης. Φιλοξενεί περίπου 920.000 κατοίκους, με πρωτεύουσα τη Λευκωσία.

Οι δεσμοί της Κύπρου με το Ισραήλ

Οι διπλωματικές σχέσεις Κύπρου – Ισραήλ ξεκίνησαν το 1960, μετά την ανεξαρτησία του νησιού από τη βρετανική αποικιοκρατία, αλλά η Κύπρος δεν άνοιξε πρεσβεία στο Τελ Αβίβ μέχρι το 1994. Οι σχέσεις χάλασαν τη δεκαετία του 1980 και του 1990 για θέματα όπως οι τότε στενοί δεσμοί του Ισραήλ με την Τουρκία και η αραβοϊσραηλινή σύγκρουση, στην οποία η Κύπρος τάχθηκε με το μέρος των αραβικών κρατών και υποστήριξε την παλαιστινιακή κρατική οντότητα.

Οι δεσμοί επανήλθαν στα τέλη της δεκαετίας του 1990 και του 2000, καθώς το Ισραήλ άρχισε να στρέφεται προς την Ανατολική Μεσόγειο για οικονομικές συνεργασίες, ιδίως μετά την ανακάλυψη φυσικού αερίου στην περιοχή. Οι εμπειρογνώμονες λένε ότι το Ισραήλ έχει επίσης αναζητήσει την Κύπρο ως εταίρο για την αποτροπή περιφερειακών απειλών, ιδίως από την Τουρκία και από ομάδες που συνδέονται με το Ιράν.

Το Ισραήλ έχει χρησιμοποιήσει τα τελευταία χρόνια το κυπριακό έδαφος για να εκπαιδεύσει τα στρατεύματά του σε πιθανό πόλεμο με τη Χεζμπολάχ. Το έδαφος της Κύπρου είναι παρόμοιο με εκείνο του Λιβάνου, δήλωσαν οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας (IDF), σύμφωνα με τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης.

Το 2022, οι IDF διεξήγαγαν κοινή στρατιωτική άσκηση με τις κυπριακές δυνάμεις. Μέρος της κοινής εκπαίδευσης επικεντρώθηκε στη μάχη σε πολλαπλά μέτωπα και επικεντρώθηκε στη μάχη κατά της Χεζμπολάχ στο Λίβανο, ανέφεραν ισραηλινά μέσα ενημέρωσης. Οι τελευταίες ασκήσεις τους διεξήχθησαν τον Μάιο του 2023 στην Κύπρο.

Η κυπριακή προεδρία δήλωσε στο Χ την Πέμπτη ότι η χώρα “ποτέ δεν διευκόλυνε και δεν θα διευκολύνει οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια ή επίθεση εναντίον οποιασδήποτε χώρας”.

Ο ρόλος της Κύπρου στον πόλεμο της Γάζας

Η Κύπρος προσπάθησε να διαλύσει τις όποιες υποψίες ότι εμπλέκεται στον πόλεμο της Γάζας, επισημαίνοντας τις ανθρωπιστικές της προσπάθειες που βοήθησαν να μεταφερθεί κάποια βοήθεια στους Παλαιστινίους.

“Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι μέρος του προβλήματος. Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μέρος της λύσης”, δήλωσε ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης. “Και ο ρόλος μας σε αυτό, όπως αποδεικνύεται, για παράδειγμα, μέσω του ανθρωπιστικού διαδρόμου, αναγνωρίζεται όχι μόνο από τον αραβικό κόσμο αλλά και από τη διεθνή κοινότητα στο σύνολό της”.

Τον Μάρτιο, η Κύπρος άρχισε να επιτρέπει σε πλοία βοήθειας να αποπλέουν από τα λιμάνια της, στο πλαίσιο των διεθνών προσπαθειών για τη δημιουργία μιας οδού ανθρωπιστικής βοήθειας μέσω θαλάσσης προς τη Γάζα.

Το πρώτο θαλάσσιο φορτίο προς τη Γάζα μετέφερε 200 τόνους τροφίμων, που αντιστοιχούν σε περίπου 500.000 γεύματα. Στην Κύπρο δημιουργήθηκε επίσης ένας κόμβος logistics της ΕΕ για τη διευκόλυνση της ροής της βοήθειας προς τη Γάζα.

Η Λευκωσία έχει επικρίνει ορισμένες από τις ενέργειες του Ισραήλ στη Γάζα, ιδίως εκείνες που παρεμπόδισαν την παράδοση ανθρωπιστικής βοήθειας.

Τον Απρίλιο, εξέδωσε κοινή δήλωση με τα ΗΑΕ, καταδικάζοντας τη φονική ισραηλινή επίθεση κατά της φιλανθρωπικής ομάδας World Central Kitchen, από την οποία σκοτώθηκαν επτά άτομα.

Έχει επίσης καταδικάσει επανειλημμένα τη Χαμάς για την επίθεσή της στις 7 Οκτωβρίου στο Ισραήλ.

Ποιες είναι οι πιθανότητες να εμπλακεί η Κύπρος περισσότερο

Το νησί έχει βρεθεί στο παρελθόν στο στόχαστρο περιφερειακών συγκρούσεων, γεγονός που υπενθυμίζει την εγγύτητά του με την ασταθή Μέση Ανατολή. Το 2019, ένας ύποπτος πύραυλος ρωσικής κατασκευής εξερράγη πάνω από την περιοχή της βόρειας Κύπρου. Κύπριοι αξιωματούχοι πίστευαν ότι ο πύραυλος συνδεόταν με στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, λέγοντας ότι προσγειώθηκε σε απόσταση μικρότερη των 15 (24 χλμ.) μιλίων βόρεια της πρωτεύουσας Λευκωσίας.

Ένα σενάριο στο οποίο το Ισραήλ χρησιμοποιεί κυπριακές βάσεις για τις στρατιωτικές του δυνάμεις, για το οποίο προειδοποίησε η Χεζμπολάχ, θα “επέκτεινε ουσιαστικά τον πόλεμο της Γάζας στην Ευρωπαϊκή Ένωση”, έγραψε στο Χ ο Μοχάμαντ Αλί Σαμπανί, αναλυτής του Ιράν και εκδότης του Amwaj.media.

Αυτό θα σήμαινε ότι μια χώρα της ΕΕ εμπλέκεται, για πρώτη φορά, άμεσα σε έναν διευρυμένο πόλεμο στη Γάζα.

Ορισμένοι εμπειρογνώμονες λένε ότι η προοπτική η σύγκρουση Ισραήλ-Χεζμπολάχ να ξεσπάσει σε ολοκληρωτικό πόλεμο είναι απίθανη, καθώς καμία από τις δύο πλευρές δεν επιθυμεί μια τέτοια κλιμάκωση.

“Η δημοσιοποίηση, από τη Χεζμπολάχ, ενός βίντεο από μη επανδρωμένα αεροσκάφη με ευαίσθητες θέσεις στο εσωτερικό του Ισραήλ έχει ως στόχο να αποτρέψει το Ισραήλ”, δήλωσε στο CNN η Λίνα Χατίμπ, συνεργάτης του προγράμματος για τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική στη δεξαμενή σκέψης Chatham House στο Λονδίνο, αναφερόμενη στο 9λεπτο βίντεο από μη επανδρωμένο αεροσκάφος που δημοσιοποίησε η Χεζμπολάχ την Τρίτη και δείχνει πολιτικές και στρατιωτικές τοποθεσίες μέσα και γύρω από την ισραηλινή πόλη Χάιφα.

“Είναι φυσιολογικό τόσο το Ισραήλ όσο και η Χεζμπολάχ να έχουν στρατιωτικά σχέδια για τον χειρισμό μιας πιθανής κλιμάκωσης. Αλλά όπως έχουν τα πράγματα, ούτε το Ισραήλ ούτε η Χεζμπολάχ επωφελούνται από έναν ολοκληρωτικό πόλεμο”, δήλωσε ο Χατίμπ, προσθέτοντας ότι “η Χεζμπολάχ γνωρίζει ότι ο πόλεμος με το Ισραήλ θα ήταν καταστροφικός για τον Λίβανο και ότι δεν υπάρχει λαϊκή όρεξη για ένα τέτοιο σενάριο στη χώρα”.

Η κυβέρνηση Μπάιντεν είναι επίσης απίθανο να αφήσει το Ισραήλ να πολεμήσει μόνο του έναν διμέτωπο πόλεμο, είπε, προσθέτοντας ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ μπορεί να παρασύρει “και άλλους δρώντες που υποστηρίζονται από το Ιράν, καθώς και το ενδεχόμενο να στοχοποιηθεί το ίδιο το Ιράν”.

“Αυτό είναι ένα υψηλό κόστος που το Ιράν θέλει να αποφύγει να πληρώσει”, είπε. “Οι ΗΠΑ δεν θέλουν επίσης να βρεθούν σε άλλο ένα τέλμα στη Μέση Ανατολή, ειδικά με τις προεδρικές εκλογές να πλησιάζουν”.