«Ένας βασιλιάς θα πεθάνει»: Αποκρυπτογραφήθηκαν αρχαίες πινακίδες ηλικίας 4.000 ετών με «μερομήνια» της Σελήνης

Πινακίδες που βρέθηκαν πριν από αρκετές δεκαετίες, αποκρυπτογραφήθηκαν πρόσφατα, φέρνοντας στο φως τους τρόπους με τους οποίους, προέβλεπαν το μέλλον οι Βαβυλώνιοι βασιλείς.
 Τα εντυπωσιακά στοιχεία από την αποκρυπτογράφηση των επιγραφών με την σφηνοειδή γραφή, μας πληροφορούν ότι, η μελέτη των ουράνιων σωμάτων ήταν μία δημοφιλής, αλλά όχι η μοναδική μέθοδος πρόβλεψης του μέλλοντος, και ότι οι κάτοικοι της Μεσοποταμίας πίστευαν ότι έχουν τη δύναμη στα χέρια τους να αντιστρέψουν τους κακούς οιωνούς.

Οι Αρχαιολόγοι κατάφεραν να αποκρυπτογραφήσουν πινακίδες με κείμενα σφηνοειδούς γραφής, ηλικίας 4.000 ετών που βρέθηκαν στην περιοχή του σημερινού Ιράκ, περισσότερα από 100 χρόνια στο παρελθόν και βρέθηκαν στην κατοχή του Βρετανικού Μουσείου.  Οι πινακίδες αναφέρουν πως,  κάποιες εκλείψεις της σελήνης προμήνυαν τον θάνατο,  ενώ άλλες, την καταστροφή και τον λοιμό.

«Τα πρώτα ευρήματα από οιωνούς των εκλείψεων της Σελήνης»

Οι τέσσερις πινακίδες από πηλό «αποτελούν τα παλαιότερα δείγματα από συλλογές οιωνών των εκλείψεων της Σελήνης που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι σήμερα», εξηγούν ο Andrew George, ομότιμος καθηγητής Βαβυλωνιακών σπουδών στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου, και η Junko Taniguchi, ανεξάρτητη ερευνήτρια, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο Journal of Cuneiform Studies.

Λήψη που δείχνει το πλήρες μέγεθος της πινακίδας (Φωτογραφία: Διεύθυνση Βρετανικού Μουσείου)

H έκλειψη της Σελήνης είναι το φαινόμενο κατά το οποίο, η Σελήνη περνά ακριβώς πίσω από τη Γη, και πέφτει στην σκιά της.

Οι συγγραφείς των πινακίδων βασίζονταν στην ώρα της νύχτας, την κίνηση των σκιών, την ημερομηνία και τη διάρκεια των εκλείψεων, για να καταλήξουν στους οιωνούς.

Για παράδειγμα, ο ένας οιωνός προμηνύει πως αν «μία έκλειψη συσκοτίσει  αμέσως τη Σελήνη από το κέντρο της και, αυτή φωτίζεται πάλι αμέσως, τότε ένας βασιλιάς θα πεθάνει, θα έρθει η καταστροφή του Ελάμ» (περιοχή της Μεσοποταμίας που σήμερα αντιστοιχεί σε τμήματα του Ιράν).

Ένας άλλος οιωνός, προβλέπει πως αν «η έκλειψη αρχίσει από τα βόρεια και μετά εξαφανιστεί: θα καταρρεύσει το βασίλειο Subartu (στην Άνω Μεσοποταμία, Άνω Τίγρη) και η Ακκάδ» (κέντρο της Ακκαδικής Αυτοκρατορίας, 2334 π.Χ. – 2083 π.Χ.).

Ένας ακόμη οιωνός προβλέπει πως: «μία έκλειψη το απόγευμα προμηνύει λοιμό».  Υπάρχει περίπτωση, οι αστρολόγοι της αρχαιότητας να βασίζονταν σε εμπειρίες του παρελθόντος για να καταλάβουν τι προοιωνίζονταν οι εκλείψεις.

Πώς δημιουργούνταν οι οιωνοί;

«Κάποιοι από τους οιωνούς μπορεί να προέρχονταν από την πραγματική εμπειρία – δηλαδή η παρατήρηση ενός οιωνού να προηγείτο μίας καταστροφής», εξηγεί στο Live Science ο καθηγητής George. Στην συνέχεια η καταστροφή αποδιδόταν στην παρατήρηση που είχε προηγηθεί.

Ωστόσο, οι περισσότεροι οιωνοί διαμορφώνονταν με βάση ένα θεωρητικό σύστημα που συνέδεε τα χαρακτηριστικά της έκλειψης με διάφορους οιωνούς, σημειώνει. Οι πινακίδες της σφηνοειδούς γραφής ίσως να προέρχονται από την πόλη Sippar, η οποία άνθισε στην περιοχή όπου σήμερα βρίσκεται το Ιράν, παρατηρεί ο George στη Live Science.

Τότε, οι πινακίδες ήταν γραπτές και η Βαβυλωνιακή Αυτοκρατορία άκμαζε σε κάποια μέρη της περιοχής.  Οι πινακίδες προστέθηκαν στη συλλογή του Βρετανικού Μουσείου μεταξύ του 1892 και του 1914, αλλά μέχρι σήμερα δεν είχαν μεταφραστεί και δημοσιευτεί πλήρως.

Προβλέποντας το μέλλον

Στη Βαβυλωνία και σε άλλα μέρη της Μεσοποταμίας, επικρατούσε η αντίληψη ότι, τα ουράνια φαινόμενα μπορούσαν να προβλέψουν το μέλλον.  Οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι «τα φαινόμενα του ουρανού ήταν κωδικοποιημένα σήματα, σταλμένα από τους θεούς, για να τους προειδοποιήσουν σχετικά με τα μελλοντικά συμβάντα στη Γη», αναφέρουν στο άρθρο τους οι George και  Taniguchi.

«Οι σύμβουλοι του βασιλιά παρακολουθούσαν τον νυχτερινό ουρανό και έβρισκαν αντιστοιχίες ανάμεσα στις παρατηρήσεις και τις γραπτές συλλογές κειμένων για τους ουράνιους οιωνούς», λένε.

Βέβαια, οι βασιλείς της αρχαίας Μεσοποταμίας δεν βασίζονταν μόνο στους οιωνούς των εκλείψεων για να προβλέψουν το μέλλον.  «Αν η πρόβλεψη ενός συγκεκριμένου οιωνού ήταν απειλητική, – για παράδειγμα “ένας βασιλιάς θα πεθάνει”,  τότε προχωρούσαν και σε μία μαντική διαδικασία, όπου “διαβάζοντας” τα εντόσθια θυσιασμένων ζώων, διασταύρωναν αν πράγματι, η ζωή του βασιλιά διέτρεχε κίνδυνο», σημειώνουν οι George και Taniguchi.

Αν τα εντόσθια των ζώων υποδήλωναν κίνδυνο, οι άνθρωποι θεωρούσαν ότι, μπορούσαν να εξουδετερώσουν τον κακό οιωνό μέσα από συγκεκριμένα τελετουργικά, αντισταθμίζοντας τις δυνάμεις του καλού και του κακού πίσω από τον οιωνό, γράφουν οι George και Taniguchi.

Αυτό σημαίνει ότι, ακόμη και αν ένας οιωνός ήταν κακός, οι άνθρωποι εξακολουθούσαν να πιστεύουν ότι υπήρχε τρόπος να αποτραπεί η εκπλήρωσή του.