Επτά αρχαιολογικοί χώροι, μεταξύ των οποίων, ευρήματα ναυαγίων, ένας
βωμός της ρωμαϊκής εποχής και βυθισμένες μνημειακές δομές, ανακαλύφθηκαν στην λιμνοθάλασσα Grado (στην Ιταλική επαρχία Γκορίτσια, στα σύνορα με τη Σλοβενία.Τα ευρήματα μελετώνται από την μονάδα υποβρύχιας αρχαιολογίας του πανεπιστημίου του Ούντινε. Σκοπός των μελετών είναι η αναδόμηση του αρχαιολογικού τοπίου ανάμεσα στη θάλασσα του Grado και τη ρωμαϊκή Ακυληία.
Τα νερά που σήμερα περιβάλλουν το νησί, στη Ρωμαϊκή εποχή, ήταν μέρος των περιχώρων της Ακυληίας. Οι δραστηριότητες διεξάγονται σε συνεργασία με την εποπτεία αρχαιολογίας, καλών τεχνών και φυσικού τοπίου της Φριούλι Βενέτσια Τζούλια.
Πρόκειται για την πρώτη ερευνητική προσπάθεια του έργου για το υδάτινο τοπίο της Ακυληία, του τμήματος Ανθρωπιστικών Σπουδών και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του πανεπιστημίου του Φρουίλι.
Μεταξύ των πιο ενδιαφερόντων χώρων, είναι η περιοχή Piere de San Gottardo που βρίσκεται πάνω από 1,5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά από την εκβολή της λιμνοθάλασσας Grado. H περιοχή χαρακτηρίζεται από την παρουσία μίας τετράγωνης στοίβας από λίθινους πλίνθους, οι οποίοι κείτονται στον αμμώδη βυθό, μεταξύ των μείον 3.90 και μείον 4.40 μέτρων και ανέρχεται σε ύψος δύο μέτρων.
Αρχαιολογικός πλούτος κάτω στο βυθό της λιμνοθάλασσας
Από εκεί αναδύθηκαν κάποια ταφικά μνημεία, που χρονολογούνται στον 2ο αιώνα μ.Χ., και ανασύρθηκαν κατά την πρώτη παρέμβαση, το 1933, καθώς και σε μια αρχική επιχείρηση μελέτης, το 1985. Το πανεπιστήμιο του Ούντινε, επέστρεψε στο Piere de San Gottardo, μετά από 90 χρόνια, ύστερα από τις πρώτες υποβρύχιες έρευνες, για να πραγματοποιήσει ενδελεχή καταγραφή, ξεκινώντας από τον πιο νότιο τομέα.
Παρατηρήθηκε μια σχεδιασμένη διάταξη των πέτρινων στοιχειών, ακόμη και ως προς τον προσανατολισμό τους. Οι υποβρύχιες μελέτες, επιβεβαίωσαν ότι κάποια από τα στοιχεία αυτά, μαρτυρούν ενδείξεις εργασίας, υποδηλώντας μια πρώτη αρχιτεκτονική λειτουργία.
Παραμένει ωστόσο, ασαφές αν πρόκειται για συνολικά ή εν μέρει επαναχρησιμοποιημένα υλικά.
Ενώ τα ευθύγραμμα υλικά μπορεί να χρησιμοποιήθηκαν αρχικά σε αυτό που μοιάζει να είναι εργασία ναυτικών, αυτό μάλλον δεν ισχύει για τα δουλεμένα στοιχεία και είναι μάλλον απίθανο για τα λαξευμένα μνημεία που ανακτήθηκαν κατά τον τελευταίο αιώνα, καθώς και για έναν, μέχρι πρότινος, άγνωστο βωμό που αναγνωρίστηκε στις νέες αυτές έρευνες.
Ύστερα από την αρχική ταυτοποίηση, τα σημεία εντοπίστηκαν με μεγαλύτερη ακρίβεια, με τη χρήση δορυφορικού συστήματος πλοήγησης (GNSS), με περιθώριο λάθους μόλις δύο μέτρων.
Με το που καθορίστηκαν οι ακριβείς συντεταγμένες, οι αρχαιολόγοι διεξήγαγαν υποβρύχιες έρευνες για να μελετήσουν τη φύση των τοποθεσιών με μη παρεμβατικό τρόπο. H τοποθεσία του San Gottardo, χρησιμοποιήθηκε για τον έλεγχο λογισμικού τεχνητής νοημοσύνης για τη διαχείριση φωτογραμμετρικών ερευνών που δημιουργήθηκε από το διατμηματικό κέντρο AI4CH. Παράλληλα, χρησιμοποιήθηκε για τον πειραματισμό της ενσωματωμένης χρήσης αέριων και υποβρύχιων τεχνολογιών, όπως η αυτόνομη πλοήγηση με καταμαράν, εξοπλισμένου με σόναρ πλευρικής σάρωσης και τηλεκατευθυνόμενο αεροσκάφος.
Επίκεντρο των αρχαιολογικών μελετών, είναι τα νερά της λιμνοθάλασσας του Grado που, στη ρωμαϊκή εποχή, ήταν μέρος των περιχώρων της Ακυληίας.
Στην περιοχή, πιθανόν να υπήρχε ένα εκτεταμένο λιμάνι από όπου τα φορτία των μεγάλων επιβατικών, μεταφέρονταν σε βάρκες με επίπεδο πυθμένα προκειμένου να φτάνουν με μεγαλύτερη ευκολία το λιμάνι της πόλης, ή να ταξιδεύουν στις υδάτινες διόδους της ενδοχώρας, συνδέοντας ολόκληρη την περιοχή.
Αργότερα, η εποπτεία έκανε αίτηση για επιστημονική συνεργασία στο τμήμα ανθρωπιστικών σπουδών και πολιτιστικής κληρονομιάς του πανεπιστημίου, η οποία οδήγησε, το 2022, στην πρώτη ερευνητική εκστρατεία.
Ανακάλυψη περισσότερων ναυαγίων
Αυτή οδήγησε στην ανακάλυψη ενός νέου ναυαγίου, το Grado 5, χρονολογούμενου ανάμεσα στον 2ο αιώνα και τις αρχές του πρώτου αιώνα π.Χ.
Την ίδια περίοδο, μόλις δύο χιλιόμετρα από τη λιμνοθάλασσα, τα ευρήματα ενός δεύτερου, άγνωστου έως τότε ναυαγίου της Ρωμαϊκής περιόδου, το οποίο ονομάστηκε Grado 6, βρέθηκε με τη βοήθεια δυτών της αστυνομίας από τη διεύθυνση της Γένοβας. Δεδομένων των πληροφοριών και των στοιχείων που μπορεί να προσφέρει το τμήμα αυτό του υποθαλάσσιου εδάφους της κοινότητας του Grado, τόσο στην πλευρά της θάλασσας, όσο και της λιμνοθάλασσας, από το 2023, το πανεπιστήμιο της πόλης Φρουίλι, έχει ζητήσει άδεια για τη διεξαγωγή μη παρεμβατικών ερευνών.
Οι θαλάσσιες δραστηριότητες διεξήχθησαν από ερευνητές και φοιτητές του τμήματος ανθρωπιστικών σπουδών και πολιτιστικής κληρονομιάς, με την υποστήριξη της εταιρείας «Lavori Sabacquei», του Stefano Caressa, και με τη συμμετοχή του τεχνικού υποβρυχίων της επιθεώρησης, Francesco Dossola.
Επίσης, κάποιες μέρες είναι αφιερωμένες στην παροχή επιστημονικής υποστήριξης για θαλάσσιες δραστηριότητες που συντονίζονται από την αστυνομία για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, την μονάδα του Ούντινε.
«Τα νέα πορίσματα των αρχαιολογικών ερευνών στα νερά της λιμνοθάλασσας Grado» – δήλωσε ο πρύτανης Roberto Pinton – «επαληθεύoυν τη σημασία της συνέχισης της έρευνας του πεδίου το οποίο είναι πλούσιο σε σημαντικά τεκμήρια του παρελθόντος και το οποίο μπορεί να αναδειχθεί σε σπουδαία κληρονομιά για την καλύτερη κατανόηση της ιστορίας μας και δίνει προστιθέμενη αξία στις δυνατότητες του τουρισμού της Φριούλι Βενέτσια Τζούλια».
«Η καθοριστική συμβολή των φοιτητών μας, που διεξήγαγαν την υποβρύχια αρχαιολογική έρευνα, επιβεβαιώνει τη δημιουργία ολοκληρωμένων επαγγελματικών που αποδεικνύει το επίπεδο του τμήματος των ανθρωπιστικών σπουδών και πολιτιστικής κληρονομιάς» πρόσθεσε.
Ο αντιπρόεδρος και σύμβουλος πολιτισμού της περιοχής Φριούλι Βενέτσια Τζούλια, ο Mario Anzil, τόνισε ότι η περιοχή είναι μία από τις βορειότερες της Ευρωπαϊκής Μεσογείου που είναι προσβάσιμη από τη θάλασσα: Η θέση της και οι συνθήκες, έδωσαν στην περιοχή στρατηγική σημασία, σ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας, η οποία σήμερα έρχεται στο φως, τόσο η εμπορική, όσο και η πολιτιστική της άποψη.
Οι άψογες ανασκαφικές εκστρατείες, τις οποίες αναλύει ο Anzil, διεξήχθησαν από το πανεπιστήμιο του Φρουίλι και σίγουρα θα επιτρέψουν την αναδόμηση και τη διασαφήνιση, έως πρότινος, άγνωστων πτυχών των θαλάσσιων σχέσεων της Ακυληίας της εποχής: η διαφώτιση και ο εμπλουτισμός της έρευνας της περιοχής, προκαλεί την περηφάνεια και την υποστήριξη όλων.
Ο συντονιστής της έρευνας, Massimo Capulli, καθηγητής της αρχαιολογικής ερευνητικής μεθοδολογίας του πανεπιστημίου Φριούλι Βενέτσια Τζούλια, εξηγεί πως, σήμερα, τα ευρήματα της Ακυληία αποτελούν μέρος αγροτικής περιοχής και το λιμάνι της, βρίσκεται στη σκιά ενός αφύσικα υπερυψωμένου «αρχαιολογικού περιπάτου» που αλλάζει πολύ την αρχική προοπτική.
Η πόλη οφείλει την τύχη της στη γεωγραφικής της θέση, ως όριο ανάμεσα στην υπερπόντια και επίγεια διαδρομή.
Ωστόσο, εξήγησε ο Capulli, η αποικία δεν δημιουργήθηκε κατά μήκος της ακτής, αλλά κοντά σε κάποιο σημείο σύνδεσης ανάμεσα στην κοιλάδα και τη λιμνοθάλασσα Gradο, δηλαδή σε ένα «υδάτινο τοπίο» θαλάσσιων νερών που την περίβαλλε και ίσως, αρχικά, να ήταν ενσωματωμένη σ’ αυτή.
Ο λόγος της επιλογής αυτής, όπως άλλωστε και για πολλές άλλες ρωμαϊκές πόλεις της βορειοδυτικής Αδριατικής, έγκειται στη χαμηλή και αμμώδη μορφολογία της ακτής, την οποία ήδη, οι αρχαίοι συγγραφείς είχαν ορίσει ως ακατάλληλη για λιμάνι.
Για τον λόγιο αυτό, η Ακυληία και το λιμάνι της, χτίστηκαν μόλις πάνω από εννιά χιλιόμετρα στην ευθεία της σημερινής ακτογραμμής, όμως ίσως, – συμπεραίνει ο Capulli, θα μπορούσε να είναι ασφαλέστερο να πούμε πως, κοντά στην πόλη βρισκόταν μόνο ο τερματικός σταθμός.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου