Μία ως τώρα άγνωστη παλαιοχριστιανική βασιλική (αρχιτεκτονικός ρυθμός των
χριστιανικών εκκλησιών) έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη, σε μια γνωστή στην αρχαιότητα πόλη που διακρίθηκε ως εμπορικό, και στρατιωτικό κέντρο και είχε ένδοξο παρελθόν.Η Ακυληία, είναι σήμερα μία μικρή πόλη στην επαρχία Φριούλι Βενέτσια Τζούλια, της βορειοανατολικής Ιταλίας. Έχει μόλις 3.000 κατοίκους, ωστόσο, και παρά την ταπεινότητά της, έχει ένδοξο παρελθόν και σπουδαία αρχαία ιστορία.
Ιδρύθηκε το 181 π.Χ. ως ρωμαϊκή στρατιωτική αποικία και εξελίχθηκε σε σημαντικό οικονομικό κέντρο της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η στρατηγική της τοποθεσία, στο τέλος του Δρόμου του Κεχριμπαριού (σ.σ. ήταν ένας αρχαίος εμπορικός δρόμος για τη μεταφορά κεχριμπαριού από τις παράκτιες περιοχές της Βόρειας Θάλασσας και της Βαλτικής Θάλασσας προς τη Μεσόγειο Θάλασσα) και στην κατεύθυνση προς την επαρχία του Νωρικού (σημερινή Αυστρία), την ανήγαγε σε σπουδαίο σημείο, τόσο για το εμπόριο όσο και για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.
Μία πρόσφατη αρχαιολογική ανακάλυψη, υπογραμμίζει τη σημασία της Ακυληίας και στη διάρκεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ερευνητές από το αρχαιολογικό ινστιτούτο της Αυστριακής Ακαδημίας Επιστημών, σε συνεργασία με την υπηρεσία εποπτείας για τη Φριούλι Βενέτσια Τζούλια, έφεραν στο φως μία άγνωστη μέχρι πρότινος, χριστιανική βασιλική.
Αυτή η βασιλική, μεγάλη σε μέγεθος και χτισμένη σύμφωνα με έναν μνημειακό βυζαντινό ρυθμό, προσφέρει νέες πληροφορίες για τη θρησκευτική ανάπτυξη και τον γεωπολιτικό ρόλο της Ακηλίας στην Ύστερη Αρχαιότητα.
Η ανακάλυψη οφείλεται στην αξιοποίηση γεωφυσικών μετρήσεων γεω-αρχαιολογικών γεωτρήσεων σε περιοχή δυτικά της Ακυληίας, κοντά στη Via Annia, μία νευραλγική, εμπορική οδό που συνέδεε την Aquileia με μεγάλα κέντρα όπως το Μιλάνο και η Ρώμη. Οι εξερευνήσεις αυτές αποκάλυψαν την ύπαρξη ενός εκκλησιαστικού κτιρίου του 4ου αιώνα, το οποίο με την πάροδο του χρόνου επεκτάθηκε σε μια μεγάλη, τρίκλιτη βασιλική (ναός, εσωτερικά διαιρεμένος σε τρία κλίτη).
Ο σκοπός της βασιλικής
Σύμφωνα με τον αρχαιολόγο Stefan Groh, πρόκειται για την πρώτη μεγάλη κατασκευή που έχει έρθει στο φως στη διάρκεια δεκαετιών εντατικής μελέτης στην Ακυληία. Η βασιλική πιθανώς να χτίστηκε στα μέσα του 6ου αιώνα μ.Χ., κατά τη διάρκεια της αυτοκρατορίας του Φλάβιου Πέτρου Σαββάτιου Ιουστινιανού, ο οποίος διοίκησε την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία από το 527 έως το 565 μ.Χ.
Η αρχιτεκτονική της βασιλικής μαρτυρά αξιοσημείωτες ομοιότητες με δομές της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπως έχουν βρεθεί σε Αίγυπτο, Τουρκία και Βαλκάνια. To παραπάνω, στηρίζει την ιδέα ότι, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός (ο Φλάβιος Πέτρος Σαββάτιος Ιουστινιανός) ανέλαβε την ανέγερση αυτού του μεγάλου βεληνεκούς προγράμματος, προκειμένου να εδραιώσει την κυριαρχία του και να επεκτείνει τη Βυζαντινή επιρροή στην Ιταλία.
Το σχέδιο της βασιλικής, με ένα κλίτος και αψίδες, είναι χαρακτηριστικό της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Διάσπαρτα δείγματα του αρχιτεκτονικού ρυθμού
Παρόμοια δείγματα του ρυθμού, συναντάμε σε ετερόκλητα μέρη, όπως στη Βηθλεέμ, την ακτή της Λυκίας στην Τουρκία, στο Δυρράχιο της Αλβανίας. Το κτίριο της Ακυληίας, δεν υπήρξε απλώς χώρος λατρείας, αλλά ένα σύμβολο της εκ νέου κατάκτησης της Άνω Αδριατικής από τον Ιουστινιανό.
Ο προσανατολισμός της βασιλικής, η οποία είναι στραμμένη νοτιοανατολικά, προς την Κωνσταντινούπολη και την Ιερουσαλήμ, ερμηνεύεται ως, απόκριση του Ιουστινιανού απέναντι στους Γότθους του Αρειανισμού, οι οποίοι είχαν εξοστρακιστεί από την περιοχή.
Το πρόγραμμα, χρηματοδοτούμενο από το Αυστριακό Ταμείο για την Επιστήμη (FWF), παρέχει λεπτομερή εικόνα του τρόπου με τον οποίο η αρχιτεκτονική και η θρησκεία διαπλέκονταν στο πλαίσιο της πολιτικής και του πολέμου της βυζαντινής εποχής.
Η επιρροή του βυζαντινού αρχιτεκτονικού ρυθμού
Η επιρροή της Ακυληίας και της βασιλικής της μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και σε κοντινές περιοχές, όπως στην επισκοπική εκκλησία της Teurnia στην Αυστρία, η οποία προσαρμόστηκε τον 6ο αιώνα σ’ ένα αρχιτεκτονικό σχέδιο παρόμοιο με εκείνο της νέας βασιλικής της Ακυληίας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου