Οι απόψεις του ιστολογίου μπορεί να μην συμπίπτουν με τα περιεχόμενα των άρθρων -Τα δημοσιεύματα στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν τους συγγραφείς.

Ιανουαρίου 28, 2025

Ρομάν Αμπράμοβιτς: Πώς ο Ρώσος ολιγάρχης απέφυγε τους φόρους για να κάνει πολυτελείς διακοπές στα σούπερ γιοτ του – Το περίπλοκο δίκτυο που είχε στήσει

 Ο Ρώσος ολιγάρχης Ρόμαν Αμπράμοβιτς, γνωστός για την πολυτέλεια και τον πλούτο που περιβάλλει τη ζωή του, δεν διστάζει να ξοδεύει χρήματα όταν πρόκειται για τα εντυπωσιακά του σούπερ γιοτ. Ωστόσο, παρόλο που δεν διστάζει να επενδύσει τεράστια ποσά για να απολαύσει μια πολυτελή ζωή πάνω στα πλωτά παλάτια του, φαίνεται πως δεν είναι διατεθειμένος να καταβάλλει τους απαραίτητους φόρους για τα λειτουργικά τους έξοδα.


Το 2011, το μεγαλύτερο γιοτ του μέχρι τότε, το εντυπωσιακό Eclipse μήκους 162 μέτρων, αγκυροβόλησε στα νερά του Σεν Μπαρτς, που είναι δημοφιλής προορισμός δισεκατομμυριούχων στην Καραϊβική, για τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς. Η υπερπολυτελής θαλαμηγός, ασφαλισμένη για 390 εκατομμύρια ευρώ, ήταν έτοιμη να υποδεχθεί καλεσμένους υψηλού προφίλ για μια VIP γιορτή.


Οι καλεσμένοι ήταν υψηλού προφίλ, ανάμεσά τους προσωπικότητες όπως ο Ρούπερτ Μέρντοκ και ο διαβόητος πλέον παραγωγός Χάρβεϊ Γουάινστιν. Αποκορύφωμα εκείνης της βραδιάς ήταν η εμφάνιση του ροκ συγκροτήματος Red Hot Chili Peppers, που πληρώθηκαν 1 εκατομμύριο δολάρια για μια συναυλία διάρκειας τουλάχιστον 75 λεπτών.

Ωστόσο, νέα στοιχεία που αποκαλύπτονται από έρευνα του Guardian, του BBC, του Bureau of Investigative Journalism και διεθνών συνεργατών, όπως η Der Spiegel και το ZDF, φέρνουν στο φως ένα εκτεταμένο δίκτυο που φαίνεται να βοήθησε εταιρείες του Αμπράμοβιτς να αποφύγουν φόρους ύψους δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων.

Φωτογραφία: Reuters

Τα έγγραφα, γνωστά ως «Cyprus Confidential», προέρχονται από τη μεγαλύτερη διαρροή τέτοιων πληροφοριών και δεδομένων που έχει γίνει ποτέ σχετικά με τη χρηματοοικονομική βιομηχανία της Κύπρου. Αποκαλύπτουν πώς υπεράκτιες εταιρείες δημιουργούσαν μια «ψευδαίσθηση» ότι πέντε από τα σούπερ γιοτ του Αμπράμοβιτς ενοικιάζονταν για εμπορικούς σκοπούς.

Αυτή η πρακτική επέτρεπε στις εταιρείες λειτουργίας των γιοτ να αποφύγουν την καταβολή ΦΠΑ σε μια σειρά δαπανών, όπως το κόστος ανεφοδιασμού του Eclipse, που ανέρχεται στα 2 εκατομμύρια δολάρια ανά γέμισμα. Σύμφωνα με τα έγγραφα, ενδέχεται να οφείλουν ΦΠΑ στην Ιταλία, την Κύπρο και άλλες χώρες της ΕΕ.


Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι ρυθμίσεις αυτές ενδέχεται να συνιστούν εσκεμμένη φοροαποφυγή. Από την πλευρά τους, οι δικηγόροι του Αμπράμοβιτς ανέφεραν ότι ο πελάτης τους ενεργούσε πάντοτε σύμφωνα με επαγγελματικές φορολογικές συμβουλές και αρνήθηκαν ότι είχε γνώση ή ευθύνη για οποιαδήποτε καταγγελλόμενη φοροδιαφυγή.

Το περίπλοκο δίκτυο του Αμπράμοβιτς

Τον Απρίλιο του 2005, ο Αμπράμοβιτς απολάμβανε μια περίοδο εντυπωσιακών επαγγελματικών επιτυχιών. Η Τσέλσι ετοιμαζόταν να κατακτήσει το πρώτο της πρωτάθλημα στην Premier League, χάρη στον αμύθητο πλούτο του νέου της ιδιοκτήτη, που δεν δίσταζε να ξοδέψει χωρίς δεύτερη σκέψη.

Την ίδια στιγμή, ο Αμπράμοβιτς βρισκόταν στο τελικό στάδιο μιας ιστορικής συμφωνίας: την πώληση του υπόλοιπου μεριδίου του στην πετρελαϊκή και ενεργειακή εταιρεία Sibneft στη Gazprom, αντί 13 δισ. δολαρίων.

Ωστόσο, ενώ ο δισεκατομμυριούχος πλησίαζε στην κορυφή, οι σύμβουλοί του εργάζονταν πυρετωδώς σε ένα διαφορετικό μέτωπο. Το επίκεντρο της προσοχής τους ήταν η Blue Ocean Yacht Management, μια εταιρεία με έδρα την Κύπρο, που είχε ιδρυθεί το 2002 για να διαχειρίζεται τον στόλο πολυτελών σκαφών του Αμπράμοβιτς.

Το βασικό ζήτημα ήταν η φορολογία. Τα ιδιωτικά σκάφη, όπως τα πολυτελή γιοτ, υπόκεινται σε ΦΠΑ για αγαθά και υπηρεσίες που αγοράζουν. Ο φόρος αυτός, που κυμαίνεται γύρω στο 20% στις ευρωπαϊκές χώρες όπου ο Αμπράμοβιτς συνήθιζε να αγκυροβολεί –όπως η Γαλλία, η Ιταλία και η Ελλάδα– μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τα λειτουργικά έξοδα.

Η ετήσια συντήρηση ενός σούπερ γιοτ ανέρχεται συνήθως στο 10% της αξίας αγοράς του, περιλαμβάνοντας κόστη για το πλήρωμα, τα μηχανικά μέρη του, τα καύσιμα, τη συντήρηση και τα λιμενικά τέλη. Αυτά τα έξοδα συνοδεύονται από βαρύτατο ΦΠΑ.

Τσέλσι Ρόμαν Αμπράμοβιτς

Το εμπιστευτικό υπόμνημα

Όμως, σύμφωνα με ένα εμπιστευτικό υπόμνημα που διέρρευσε, η πληρωμή αυτών των φόρων έπρεπε να αποφευχθεί.

«Θέλουμε να αποφύγουμε την καταβολή ΦΠΑ για την αξία αγοράς των γιοτ και, όπου είναι δυνατόν, να αποφύγουμε την καταβολή ΦΠΑ για αγαθά και υπηρεσίες που παρέχονται στα γιοτ», έγραψε τον Ιούνιο του 2005 ο Τζόναθαν Χόλογουεϊ, ειδικός στη διαχείριση σκαφών, που είχε αναλάβει διευθυντής της Blue Ocean τον Μάρτιο του ίδιου έτους.

Η λύση ήταν μια δομή ενός δικτύου τόσο περίπλοκη όσο και ευρηματική.

Σύμφωνα με τα έγγραφα, μεταξύ 1999 και 2010, κάθε γιοτ του Αμπράμοβιτς ανήκε σε ξεχωριστή εταιρεία, όλες καταχωρημένες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους (BVI). Αυτές οι εταιρείες ανήκαν με τη σειρά τους σε ένα trust με έδρα την Κύπρο, όπου ο Αμπράμοβιτς ήταν ο τελικός δικαιούχος.

Βάσει του φορολογικού σχήματος που εφαρμόστηκε από το 2005 έως τουλάχιστον το 2012, οι εταιρείες που κατείχαν τα σκάφη τα εκμίσθωναν στην Blue Ocean Yacht Management, επίσης ιδιοκτησίας του Αμπράμοβιτς, αντί εκατομμυρίων δολαρίων ετησίως.

Η Blue Ocean κάλυπτε τα έξοδά της μέσω της εκ νέου εκμίσθωσης των γιοτ για εβδομαδιαίες «κρουαζιέρες», δημιουργώντας έσοδα που χρησιμοποιούνταν για συντήρηση, επισκευές, καύσιμα και πλήρωμα.

Παρόμοια σχήματα είναι συνηθισμένα στους κατόχους σούπερ γιοτ, και η αποφυγή φόρων μπορεί να θεωρηθεί νόμιμη, εφόσον υπάρχει πραγματική εμπορική δραστηριότητα.

Οι σύμβουλοι, μάλιστα, φρόντισαν να καταχωρίσουν τον στόλο του Αμπράμοβιτς ως «επιβατικά πλοία». Ωστόσο, τα αρχεία δείχνουν ότι τα σκάφη δεν ενοικιάζονταν σε τουρίστες για κρουαζιέρες αναψυχής.

Στην πραγματικότητα, οι μόνοι «πελάτες» της Blue Ocean ήταν λίγες εταιρείες στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους – όλες ιδιοκτησίας του ίδιου του Αμπράμοβιτς. Ουσιαστικά, ο ολιγάρχης νοίκιαζε τα δικά του σκάφη στον εαυτό του.

Τα «ανοιχτά μάτια»

Οι κίνδυνοι της συγκεκριμένης δομής είχαν επισημανθεί από το 2005, όταν ο Χόλογουεϊ έγραψε ένα υπόμνημα που απευθυνόταν σε στελέχη της ομάδας του Ρομάν Αμπράμοβιτς. Το βασικό σημείο του υπομνήματος ήταν ξεκάθαρο: «Πρέπει να προχωρήσουμε σε αυτή τη δομή με “ανοιχτά μάτια” και να έχουμε επίγνωση των κινδύνων», έγραφε.

Στο ίδιο υπόμνημα, ο Χόλογουεϊ προειδοποιούσε ότι η δομή θα έπρεπε να εμφανίζεται όσο το δυνατόν πιο νόμιμη. «Η δομή μας πρέπει, όσο πιο καθαρά γίνεται, να διαχωρίζει τα διαφορετικά μέρη ώστε ένας ερευνητής που θα εξετάσει τη λειτουργία μας να τη δει ως νόμιμη. Όμως, όλοι πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ένας αποφασισμένος ερευνητής μπορεί τελικά να ανακαλύψει ότι πρόκειται για μια εσωτερική δομή, με τις πιθανές συνέπειες που αυτό συνεπάγεται».

Για να εξασφαλιστεί αυτό, ο Χόλογουεϊ συνέστησε οι εταιρείες που συμμετείχαν στο σχέδιο να έχουν διαφορετικούς μετόχους, διευθυντές και διευθύνσεις«Ένας κοινός σύνδεσμος μπορεί να είναι το πρώτο στοιχείο που θα κάνει κάποιον να ψάξει πιο βαθιά», σημείωνε.

Φωτογραφία: Reuters

Το κόστος καυσίμων και οι «χάρτες χρόνου»

Οι άνθρωποι του Αμπράμοβιτς, συμπεριλαμβανομένου του Χόλογουεϊ, συζητούσαν πώς να αποφύγουν την καταβολή ΦΠΑ για τα καύσιμα και τις υπηρεσίες που συνδέονταν με τα σούπερ γιοτ. Ο ανεφοδιασμός του «Eclipse» κόστιζε μεταξύ 1,5 και 2 εκατομμυρίων δολαρίων κάθε φορά, με τον ΦΠΑ να φτάνει τα 300.000 έως 400.000 δολάρια.

Τα έγγραφα δείχνουν ότι η Blue Ocean, η εταιρεία διαχείρισης των γιοτ, κατέγραψε δαπάνες καυσίμων ύψους άνω των 15 εκατομμυρίων δολαρίων μεταξύ 2005 και 2012. Για να διεκδικήσει απαλλαγή από τον ΦΠΑ, η Blue Ocean βασιζόταν σε «χάρτες χρόνου» (time charters), τα οποία ήταν ουσιαστικά συμφωνίες ενοικίασης των γιοτ.

Ωστόσο, οι «χάρτες χρόνου» φαίνεται ότι συχνά δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματική χρήση των γιοτ. Σε πολλές περιπτώσεις, έγγραφα δείχνουν ότι είχαν αλλάξει τις ημερομηνίες και τις ώρες για να καλύψουν τυχόν κενά. Σε ένα από αυτά, η Blue Ocean εξοικονόμησε 44.000 δολάρια ΦΠΑ σε καύσιμα στη γαλλική Ριβιέρα μέσω τέτοιου εγγράφου.

Ο Χόλογουεϊ παραδεχόταν το πρόβλημα σε ένα email του 2005: «Αν θέλουμε να διεκδικήσουμε αφορολόγητα καύσιμα στο μέλλον, πρέπει να μπορούμε να παράγουμε υπογεγραμμένους χάρτες χρόνου μέσα σε 24 ώρες. Πρέπει να ερευνήσουμε πώς είναι αυτό δυνατό».

«Προσποίηση» ή φοροδιαφυγή;

Η χρήση των «οπισθοχρονολογημένων» εγγράφων, σύμφωνα με την καθηγήτρια φορολογικού δικαίου Rita de la Feria, ενδέχεται να συνιστά παράνομη φοροδιαφυγή.

«Το σχέδιο Blue Ocean φαίνεται σαν μια τεχνητή δομή για την αποφυγή φόρου», σημείωσε. «Αν υπάρχει παραπλάνηση ή απόκρυψη πληροφοριών, τότε περνάμε το όριο από την αποφυγή στη φοροδιαφυγή».

Η Deloitte Cyprus, μία από τις πιο γνωστές λογιστικές εταιρείες, εμφανίζεται να συμβουλεύει τη Blue Ocean για το πώς να «ελαχιστοποιήσει την έκθεση στον ΦΠΑ».

Σύμφωνα με ένα υπόμνημα του 2006, η ταξινόμηση των γιοτ ως εμπορικά ή ιδιωτικά ήταν το κλειδί. Εκπρόσωπος της Deloitte Cyprus δήλωσε: «Πάντα ενεργούσαμε σε συμμόρφωση με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς».

Υπό αμφισβήτηση η εμπορική χρήση των σούπερ γιοτ του Αμπράμοβιτς

Οι φορολογικές αρχές της Ιταλίας και της Κύπρου φαίνεται να είχαν σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με την εμπορική χρήση των πολυτελών σκαφών του Ρομάν Αμπράμοβιτς, σύμφωνα με νέα στοιχεία.

Το 2015, οι Ιταλοί εισαγγελείς στην Τεργέστη ξεκίνησαν διαδικασίες κατά της Blue Ocean, της εταιρείας που διαχειριζόταν τα σκάφη, για περισσότερα από 500.000 ευρώ που φέρονται να μην καταβλήθηκαν ως δασμοί σε τέσσερις περιπτώσεις ανεφοδιασμού καυσίμων μεταξύ 2009 και 2012.

Τα σκάφη που εμπλέκονταν ήταν τα Eclipse, Pelorus και Luna. Οι καπετάνιοι των σκαφών συνελήφθησαν και αντιμετώπισαν κατηγορίες.

Οι ποινικές διώξεις αποσύρθηκαν αφού συνεργάτες του Αμπράμοβιτς έκαναν αναφορές στις ιταλικές αρχές, εξηγώντας ότι τα σκάφη χρησιμοποιούνταν για εμπορικούς σκοπούς.

Η αντίδραση των κυπριακών αρχών

Στην Κύπρο, οι φορολογικές αρχές προχώρησαν ακόμα περισσότερο. Το 2012, αποφάνθηκαν ότι η Blue Ocean όφειλε πάνω από 14 εκατομμύρια ευρώ σε απλήρωτους φόρους για την περίοδο από τον Δεκέμβριο του 2005 έως τον Αύγουστο του 2010. Η εταιρεία, σύμφωνα με τους Κύπριους αξιωματούχους, δεν κατάφερε να αποδείξει ότι τα σκάφη χρησιμοποιούνταν για εμπορικούς σκοπούς.

Η Blue Ocean αντέδρασε, δηλώνοντας πως δεν ήταν «σε θέση» να προσκομίσει αποδεικτικά στοιχεία για τις δραστηριότητες των εταιρειών που νοίκιαζαν τα σκάφη. Ωστόσο, τα στοιχεία δείχνουν ότι οι εταιρείες αυτές ήταν απλώς συνδεδεμένες επιχειρήσεις εντός του σχήματος που αφορούσε τα σούπερ γιοτ του Αμπράμοβιτς.

Παρά τη νομική μάχη που διήρκεσε περισσότερα από δέκα χρόνια, το Ανώτατο Δικαστήριο της Κύπρου απέρριψε την έφεση της Blue Ocean τον Μάρτιο του 2024. Κατά την ακρόαση, ο δικηγόρος της εταιρείας δήλωσε ότι είχαν «χάσει την επαφή» με τον πελάτη τους. Η εταιρεία διαλύθηκε πέρυσι.

Σιγή από τους δικηγόρους του Αμπράμοβιτς

Στο ερώτημα αν η Blue Ocean κατέβαλε ποτέ το χρέος που είχε επιδικάσει η Κύπρος, οι δικηγόροι του Αμπράμοβιτς αρνήθηκαν να σχολιάσουν.

Υποστήριξαν ότι ο Αμπράμοβιτς «πάντα λάμβανε ανεξάρτητες και εξειδικευμένες επαγγελματικές φορολογικές και νομικές συμβουλές σε σχέση με τις φορολογικές του υποθέσεις και ενεργούσε σύμφωνα με αυτές».

Σε σχέση με τις οντότητες που αναφέρονται, δήλωσαν ότι ο Αμπράμοβιτς «αναμένει παρόμοιες συμβουλές να έχουν ζητηθεί από όσους είχαν την ευθύνη για την καθημερινή τους διαχείριση».

Επιπλέον, οι δικηγόροι υπογράμμισαν: «Αρνείται οποιονδήποτε ισχυρισμό ότι είχε, ή θα έπρεπε να είχε, γνώση, ότι φέρει προσωπική ευθύνη ή ότι είναι προσωπικά υπεύθυνος για οποιαδήποτε φερόμενη εξαπάτηση κυβερνητικών αρχών με σκοπό την αποφυγή πληρωμής φόρων που νόμιμα οφείλονταν ή για οποιονδήποτε άλλο σκοπό».

 



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου