Κώστας Σημίτης: Η ζωή, το έργο και η παρακαταθήκη του – Την Πέμπτη η κηδεία του, δημοσία δαπάνη και τετραήμερο εθνικό πένθος

«Στην ευάριθμη χορεία των πραγματικά ιστορικών προσωπικοτήτων», ο πρώην

πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Κώστας Σημίτης υπήρξε «από τις πιο σημαντικές και πολύπλευρες πολιτικές προσωπικότητες της νεότερης Ελλάδας», συμμετέχοντας στην διαμόρφωση της ιστορίας της από την δεκαετία του ’60 και μετά. Ο ξαφνικός του θάνατος το πρωί της Κυριακής σκόρπισε θλίψη στον πολιτικό κόσμο της χώρας. Η κηδεία του θα γίνει την Πέμπτη 9 Ιανουαρίου, δημοσία δαπάνη, στον Ιερό Ναό της Μητροπόλεως Αθηνών.

Πρωθυπουργός, πανεπιστημιακός καθηγητής, αντιστασιακός, είχε πάντα σταθερή ιδεολογική, αξιακή και πολιτική ταυτότητα. Διατέλεσε πρωθυπουργός σε κομβική χρονική στιγμή για την χώρα, από το 1996 έως το 2004. Ήταν ο πρωθυπουργός που οραματίστηκε και εργάστηκε για να βάλει την χώρα στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ, ακολουθώντας την ΟΝΕ, των ισχυρών οικονομικά κρατών της Ένωσης, αμέσως όταν δημιουργήθηκε το ευρώ και η ευρωζώνη.

Η εικόνα του να κάνει ανάληψη τα πρώτα ευρώ από ΑΤΜ πέρασε στην ιστορία μαζί με τη δήλωσή του ότι «Το Ευρώ σημαίνει για την χώρα μας, μια βαθιά τομή στην οικονομία της».

Η αντιστασιακή του δράση κατά της χούντας των συνταγματαρχών τον οδήγησε στην εξορία με ψεύτικο ιταλικό διαβατήριο. Στην δεκαετία του 60 γνωρίστηκε στην Βρετανία με την σύζυγό του Δάφνη, με την οποία έμεινε μαζί ως το τέλος της ζωής του, επί 63 χρόνια.

Το 1970 έγινε μέλος του ΠΑΚ στην Γερμανία. Στην συνέχεια υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη του του ΠΑΣΟΚ και συνέβαλλε καθοριστικά στην διατύπωση της ιδρυτικής διακήρυξης τους κόμματος της 3ης Σεπτέμβρη του 1974. Συμμετείχε στο 1ο Εκτελεστικό Γραφείο και στην 1η Κεντρική Επιτροπή του. Το 1981, έγινε υπουργός Γεωργίας. Το 1985 ανέλαβε το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, ενώ διατέλεσε και υπουργός Παιδείας, Βιομηχανίας, Εμπορίου.

Η διαδοχή του Ανδρέα

Το ημερολόγιο έδειχνε 18 Ιανουαρίου του 1996 όταν έπειτα από ψηφοφορία της ΚΟ του ΠΑΣΟΚ διαδέχτηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία. Ήταν από τα πρώτα στελέχη του ΠΑΣΟΚ που έθεσαν ζήτημα διαδοχής στο ΠΑΣΟΚ, όταν κλονίστηκε η υγεία του Ανδρέα Παπανδρέου. Το έκανε με σεβασμό στο πρόσωπο του ηγέτη του και με παρρησία, επικαλούμενος πάνω από όλα το καλό του κόμματος, της κυβέρνησης και της χώρας.

Όταν ετέθη το ζήτημα της διαδοχής του Ανδρέα Παπανδρέου στο κόμμα, ήταν ήδη πρωθυπουργός. Συγκρούστηκε ανοιχτά με τον Άκη Τσοχατζόπουλο και ζήτησε «καθαρές λύσεις» από το Συνέδριο, απειλώντας ότι θα παραιτηθεί από την πρωθυπουργία, αν δεν εκλεγεί πρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος. Η δήλωσή του προκάλεσε αντιδράσεις, αλλά έπιασε τόπο, αφού τελικώς το 4ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ τον επέλεξε για νέο ηγέτη του κόμματος.

Ο εκσυγχρονισμός

Το μεγάλο του όραμα για την Ελλάδα ήταν ο εκσυγχρονισμός. Όπως έχει δηλώσει και γράψει ο ίδιος ήταν κάτι που τον προβλημάτιζε επί χρόνια και που συζητούσε εκτεταμένα με γνωστούς και φίλους αναπτύσσοντας τον προβληματισμό του για την εικόνα ενός κράτους που δεν είχε πάντα ενιαία πολιτική ούτε προχωρούσε σε αποφασιστικά μεγάλα έργα.

«O εκσυγχρονισμός δεν έχει ημερομηνία λήξης. Είναι μια διαρκής πολιτική-κοινωνική διεργασία, της οποίας το αντικείμενο καθορίζεται σε κάθε συγκεκριμένη ιστορική στιγμή με βάση τις αξίες και τις μόνιμες επιδιώξεις μας. Αυτές είναι κυρίως η επέκταση της δημοκρατίας, η κοινωνική δικαιοσύ­νη, η συνεχής διεύρυνση των δυνατοτήτων του ατόμου και μια ζωή με ολοένα λιγότερη αλλοτρίωση και καταπίεση.

O όρος “εκσυγχρονισμός” έχει περιεχόμενο, κοινωνική ση­μασία και πολιτική αξία. Αποτελεί εργαλείο δράσης για την αλλαγή της κοινωνίας όσο υπάρχει καταπιεστικό παρελθόν που καθορίζει το παρόν και εμποδίζει την προσαρμογή στο μέλλον, όσο αλλάζουν οι συνθήκες ζωής μας», είχε γράψει χαρακτηριστικά.

Επί πρωθυπουργίας του προχώρησαν μεγάλα έργα και ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν το αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος, η Αττική Οδός, η Γέφυρα Ρίου Αντιρρίου, το Μετρό της Αθήνας, η Εγνατία Οδός.  Από τις δύσκολες στιγμές στην καριέρα του ήταν η κρίση των Ιμίων, η υπόθεση Οτσαλάν και το σκάνδαλο με το κραχ στο Χρηματιστήριο. 

Ο αυστηρός πρωθυπουργός

Όπως διηγούνται οι συνεργάτες του, ο Κώστας Σημίτης είχε ένα μαύρο μπλοκάκι και σημείωνε ότι κατά την γνώμη του έπρεπε να γίνει. Με τους υπουργούς του που δεν θεωρούσε ότι ήταν εντάξει απέναντι στο… μπλοκάκι ήταν πολύ αυστηρός.

Από τις μεγάλες του πολιτικές επιτυχίες ήταν και η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ. Η τελευταία νύχτα των διαπραγματεύσεων στη Χάγη ήταν μακρά και γεμάτη αγωνία.  Έπρεπε να αποφευχθεί η επίρριψη, έστω και μέρους της ευθύνης, για τυχόν αποτυχία στην ελληνοκυπριακή πλευρά.

Η επικείμενη υπογραφή της Συνθήκης Προσχώρησης της Κύπρου, μαζί με την αποκλειστική ανάληψη της υπαιτιότητας για τη μη λύση από την τουρκική πλευρά θα δημιουργούσε τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την επίλυση του Κυπριακού, μετά την ένταξη της Κύπρου, με ιδιαίτερα ενισχυμένες τις ελληνικές θέσεις.

Τα διεθνή ΜΜΕ

Το πρακτορείο Reuters πιστώνει στον Κώστα Σημίτη την μείωση των διογκωμένων κρατικών δαπανών. «Ωστόσο, επικριτές του λένε ότι δεν έκανε αρκετά για να περιορίσει τη διαφθορά. Κατά την διάρκεια της κυβέρνησής του, ο Σημίτης μείωσε το δημοσιονομικό έλλειμμα και το δημόσιο χρέος, ώστε η Αθήνα να πληροί τις προϋποθέσεις για ένταξη στη ζώνη του ευρώ», μετέδωσε το διεθνές  πρακτορείο ειδήσεων. Ο βρετανικός Guardian αναφέρει πως «ο Σημίτης, ένας χαμηλών τόνων πραγματιστής, ήταν επίσης αφοσιωμένος φιλοευρωπαίος».

 

Δημοσία δαπάνη η κηδεία

Με τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού και δημοσία δαπάνη η κηδεία θα γίνει την Πέμπτη, 9 Ιανουαρίου, στις 12:00 το μεσημέρι στη Μητρόπολη Αθηνών ενώ στη συνέχεια η ταφή του θα γίνει στο Α` Νεκροταφείο. Κατά το τετραήμερο εθνικό πένθος, θα κυματίζουν μεσίστιες οι σημαίες σε όλα τα δημόσια κτίρια.

Το πρωτόκολλο της νεκρώσιμης τελετής με τιμές εν ενεργεία πρωθυπουργού

Αγήματα από τα 3 σώματα του Στρατού και τρεις βολές από διμοιρία, ορίζει μεταξύ άλλων το πρωτόκολλο. Στο εσωτερικό του κοιμητηρίου παρατάσσεται διμοιρία η οποία βάλλει τρεις φορές με αβολίδοτα φυσίγγια κατά τον ενταφιασμό του νεκρού, ενώ η στρατιωτική μουσική παιανίζει το Εμβατήριο της Σημαίας.

Τιμές προς το νεκρό αποδίδονται κατά την έξοδο από την οικία του, την είσοδο και την έξοδο από το ναό που θα τελεστεί η νεκρώσιμος ακολουθία, και την άφιξη της πομπής στο κοιμητήριο. Οι δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν κανονικά όπως και τα σχολεία.