Μπορεί να ανακαλύφθηκε διάσημο χαμένο κανάλι που έχτισε ο θείος του Ιούλιου Καίσαρα πριν από 2.100 χρόνια

Επιστήμονες στη Γαλλία μπορεί να είναι πολύ κοντά στο χαμένο κανάλι

που έχτισαν οι Ρωμαίοι πριν από πάνω από δύο χιλιετίες, πολεμώντας τους Κέλτες.

Η πλωτή οδός, γνωστή ως το κανάλι Marius, χτίστηκε πριν από περίπου 2.100 χρόνια μέσα στο δέλτα του ποταμού Ροδανού. Ήταν το πρώτο σημαντικό ρωμαϊκό υδατό – υδραυλικό έργο στην τότε Γαλατία, πριν από φράγματα, νερόμυλους και υδραγωγεία. Σύμφωνα με ιστορικές μαρτυρίες, χτίστηκε μεταξύ 104 και 102 π.Χ. από τα στρατεύματα του θείου του Ιουλίου Καίσαρα, στρατηγού Γάιου Μάριου. Η κατασκευή του είχε σκοπό να βοηθήσει τις προσπάθειες στους Κιμβριακούς Πολέμους, μια σειρά συγκρούσεων μεταξύ της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας και των Κελτικών φυλών, των Cimbri και των Τεύτονων, που μετανάστευαν νότια από τη Γιουτλάνδη, τη σημερινή Δανία.

 Εκείνη την εποχή, η Ρωμαϊκή Δημοκρατία προστάτευε τη νέα της επαρχία στη Γαλατία, μια περιοχή που κάλυπτε τη σημερινή Γαλλία, το Βέλγιο και τμήματα της δυτικής Γερμανίας. Αλλά η καταπάτηση των Κελτών έθεσε τη γη αυτή, καθώς και την υπόλοιπη Ρωμαϊκή Δημοκρατία, σε κίνδυνο.

Η ιστορία του καναλιού του στρατηγού Μάριου

“Ο Ρωμαίος στρατηγός Μάριος, έφτασε στη νότια Γαλατία το 104 π.Χ. για να αποκρούσει τον κίνδυνο της καταστροφής της Γαλατίας και της Ισπανίας από τους Κίμβρους και τους Τεύτονες, και την αποτροπή της άφιξής τους στην Ιταλία”, εξήγησε στο Live Science ο Simon Loseby, επίτιμος λέκτορας μεσαιωνικής ιστορίας με εξειδίκευση στη νότια Γαλατία, στο πανεπιστήμιο του Σέφιλντ.

“Ηγείτο μιας μεγάλης δύναμης και έπρεπε να εξασφαλίσει τις προμήθειές της διά της θάλασσας από τη Ρώμη”.

Έτσι, ο Μάριος διέταξε το χτίσιμο του καναλιού, για την εξασφάλιση των προμηθειών προς τα στρατεύματά του.

Πίνακας που απεικονίζει την ήττα των Κιμβρίων από τον Ρωμαίο στρατηγό Γάιο Μάριο στη σημερινή Γαλλία. Έργο του Alexandre-Gabriel Decamps, περ. 1833. Φωτογραφία: Lanmas via Alamy

Παρακάμπτοντας τις “ύπουλες” εκβολές του ποταμού Ροδανού και συνδέοντας την πόλη Αρλ με την Μεσόγειο, έδωσε τη δυνατότητα της ασφαλούς διάβασης σε μεγάλα πλοία που μετέφεραν τις προμήθειες. Πράγματι, το σχέδιο του καναλιού πέτυχε και οι Ρωμαίοι κατατρόπωσαν τους Κίμβρους και τους Τεύτονες το 101 π.Χ.

Αργότερα, το κανάλι δόθηκε ως δώρο στους συμμάχους της Ρώμης στην περιοχή, τον ελληνικό οικισμό της Μασσαλίας, η οποία είχε αποκομίσει σημαντικά οικονομικά οφέλη από την εμπορική του αξιοποίηση, πριν την εξαφάνισή του από τα ιστορικά αρχεία, μετά από λίγους αιώνες.

“Παρ’ όλη την μελέτη που πραγματοποιήθηκε αργότερα, δεν βρέθηκε το Κανάλι του Μάριου“, εξήγησε ο κύριος συγγραφέας της μελέτης Joé Juncker, γεωαρχαιολόγος στο πανεπιστήμιο του Στρασβούργου στη Γαλλία, στο Live Science.

Η τελευταία αναφορά στο κανάλι, γίνεται από τον Ρωμαίο συγγραφέα Πλίνιο τον Πρεσβύτερο, τον πρώτο αιώνα μ.Χ. ωστόσο όλα του τα ίχνη, είχαν εξαφανιστεί.

Ανακαλύπτοντας το χαμένο για αιώνες κανάλι

Το 2013, μια γεωφυσική μελέτη στο δέλτα, στους βάλτους του Vigueirat, νότια της Αρλ, αποκάλυψε μία υπόγεια κατασκευή, για την οποία οι επιστήμονες, υπέθεσαν ότι θα μπορούσε να είναι αρχαίο κανάλι. Μεταγενέστερες ανασκαφές στο σημείο, έφεραν στο φως 69 θραύσματα ρωμαϊκών κεραμικών, δύο αρχαίους ξύλινους πασσάλους και δύο μεγάλες βοτσαλόστρωτες αναβαθμίδες.

Η ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα στους πασσάλους, τους ανάγει μεταξύ του πρώτου έως τον τέταρτο αιώνα μ.Χ., ενώ τα οργανικά υλικά μέσα στις αναβαθμίδες, χρονολογούνται μεταξύ του πρώτου αιώνα π.Χ. και του τρίτου αιώνα μ.Χ. όταν μπορεί να ήταν σε λειτουργία το Κανάλι του Μάριου.

Δώδεκα χρόνια μετά την ανακάλυψη του σημείου, οι ερευνητές εξακολουθούν να προσπαθούν να συγκεντρώσουν στοιχεία που να επιβεβαιώνουν αν, η περιοχή αυτή πράγματι, είναι ο χώρος όπου βρίσκεται το από αιώνες χαμένο Κανάλι του Μάριου.

Στη νέα μελέτη, ο Juncker έκαναν γεωτρήσεις στους πυρήνες του ιζήματος από το αρχαίο κανάλι και τις όχθες του και το μέτρησαν ώστε να κάνουν τη σύγκριση με τις γεωφυσικές μελέτες του 2013.

“Το μήκος, πλάτος και ο προσανατολισμός του καναλιού, το περιεχόμενο του ιζήματος και οι υπολογισμοί της ραδιοχρονολόγησης με άνθρακα, επαληθεύουν πως, ήταν ένα κανάλι, στο οποίο κυκλοφορούσαν πλωτά στους Ρωμαϊκούς χρόνους, και στο οποίο, σε έναν άλλοτε παραπόταμος του Ροδανού είχαν γίνει ανασκαφές και υπήρχε μια αρχαία λίμνη”, εξηγεί ο Juncker.

Οι διαστάσεις του καναλιού και οι υποθέσεις των ερευνητών

Συνήθως, οι φυσικοί παραπόταμοι των καναλιών από τους ποταμούς, έχουν πλάτος από 110 έως 180 μέτρα, ενώ η νέα ανάλυση δείχνει πως, το λεγόμενο Κανάλι του Μάριου, είναι πολύ πιο στενό, περίπου 30 μέτρα με πλάτος. Η μέτρηση ταιριάζει με άλλα ρωμαϊκά κανάλια.

Το πλάτος του, μπορεί να επέτρεπε την πλοήγηση στη θάλασσα μεγάλων ρωμαϊκών πλωτών, αναφέρουν οι συγγραφείς στην μελέτη τους, η οποία δημοσιεύτηκε στο Journal of Archaeological Science: Reports του Απριλίου. Η νέα μελέτη, υποστηρίζει την υπόθεση που λέει πως, εκεί ήταν το κανάλι, εξηγεί ο Loseby.

“Είναι μια ακόμη ένδειξη της ικανότητας των Ρωμαίων να σχεδιάζουν και να αναλαμβάνουν μεγάλα έργα υποδομής γρήγορα, παρά τους σχετικούς τεχνολογικούς περιορισμούς”.

Τόσο ο Loseby όσο και ο Juncker, ελπίζουν, οι αρχαιολογικές ανακαλύψεις που θα γίνουν στο μέλλον, να αποδείξουν αν πρόκειται για το Κανάλι του Μάριου. Ειδικότερα, ελπίζουν οι ανασκαφές να αποκαλύψουν τις προκυμαίες ή τις διώρυγες που θα συντελέσουν στην επαλήθευση της υπόθεσης της χρήσης και της διάρκειας του καναλιού.

“Η γεωαρχαιολογία, είναι μια ανερχόμενη επιστήμη. Πρέπει να θυμόμαστε όμως πως, χωρίς την επιβεβαίωση των αρχαιολογικών μελετών, είναι αδύνατον, προς το παρόν, να αποδώσουμε το κανάλι αυτό στον Μάριο”, εξηγεί ο Junker. Οι  μελέτες στο σημείο, συνεχίζονται αδιάλειπτες.