Σίγουρα έχεις δει κάποια στιγμή σε άρθρο τον Πάπα Φραγκίσκο να αναφέρεται ως «Ποντίφικας» και έχεις αναρωτηθεί από που προέρχεται η λέξη και τι σημαίνει.
Για να σε προλάβω, όχι δεν έχει καμία σχέση με το «ποντίκι».
Πάπας (λατινικά: papa, υποκοριστικό της λέξης πατέρας) είναι ο τίτλος τιμής που φέρουν οι προκαθήμενοι των Πατριαρχείων Ρώμης και Αλεξανδρείας.
Στη σύγχρονη εκκλησιαστική ορολογία επικράτησε όμως να χαρακτηρίζει σχεδόν αποκλειστικά τον επίσκοπο Ρώμης ως “Ποντίφικα” και “Αρχηγό της Καθολικής Εκκλησίας”.
Η λατινική λέξη “Pontifex” κυριολεκτικά σημαίνει “Κατασκευαστής Γεφυρών” (pons + facere). Η θέση του κατασκευαστή γεφυρών στην Ρώμη ήταν πολύ σπουδαία. Ο ποταμός Τίβερης που την διασχίζει είχε ιερή σημασία για τους Αρχαίους Ρωμαίους και μόνο ένας γνωστός και ευσεβής Ρωμαίος επιτρεπόταν να αλλοιώσει τον ποταμό με μηχανικές προσθήκες κατασκευάζοντας γέφυρες. Βέβαια, στην περίπτωση του Πάπα περιγράφει αυτόν που δημιουργεί γέφυρα μεταξύ Θεού και Ανθρώπων.
Στη Ρωμαϊκή Δημοκρατία ο Pontifex Maximus (“Maximus” = Ανώτατος, Ύπατος) ήταν ο ανώτερος άρχων της πολυθεϊστικής θρησκείας. Ήταν επίσης η σπουδαιότερη θέση στον Σύλλογο των Ποντιφίκων. Τον πρώτο καιρό της Δημοκρατίας ο Ποντίφικας διόριζε τα υπόλοιπα μέλη της κολλεγίας, της οποίας τα μέλη επίσης ονομάζονταν Ποντίφικες. Σύμφωνα με τον Κικέρωνα, ο θρυλικός βασιλιάς της Ρώμης Νουμάς Πομπίλιος ίδρυσε την Κολλεγία των Ποντιφίκων. Βέβαια, στη συνέχεια, εμφανίστηκαν και άλλοι θρησκευτικοί άρχοντες, ακόμη και σύλλογοι. Τα στοιχεία για τα πρώτα χρόνια είναι ελάχιστα, αν και κάποιες πηγές μιλούν για τα καθήκοντα του Ποντίφικα και για τις απαγορεύσεις που του ήταν επιβεβλημένες. Παρ’ όλα αυτά, κάποιες άλλες πηγές αναφέρουν ότι οι Ποντίφικες ζούσαν μια, διακεκριμένη βεβαίως, κανονική κοσμική ζωή χωρίς πολλούς περιορισμούς. Ο αριθμός των Ποντιφίκων εκλεγόταν από το κοοπτάτιο (cooptatio). Αρχικά ήταν 6 και ύστερα αυξήθηκαν σε 16, μέχρι την επιβολή της Μοναρχίας όπου η θέση περιορίστηκε σε μία, που κατεχόταν από τον ίδιο τον Αυτοκράτορα.
Ο Ποντίφικας δεν περιοριζόταν στον ιερατικό του ρόλο. Κατείχε, εκτός της θρησκευτικής, και πολιτική δύναμη, χωρίς να είναι σίγουρο ποια από τις δύο κρινόταν ως ισχυρότερη. Η κατοχή της θέσης δεν απαγόρευε την κατοχή δικαστικής η στρατιωτικής θέσης στον κάτοχο της. Εγκατασταθείς στο παλαιό Βασιλικό Ανάκτορο «Curia Regia» στην Ιερά Οδό ασκούσε την εποπτεία επί παντός ιερού θέματος. Οι Ποντίφικες κρατούσαν τα πρακτικά των εκλογών του δικαστικού σώματος και των δημόσιων ημερολογίων (annales maximi), εργασίες που τους πρόσδιδαν κύρος. Ακόμα συνέλεγαν πληροφορίες για την θρησκευτική παράδοση που αποτελούσε το δόγμα της θρησκείας τους. Τέλος, έλεγχαν το ημερολόγιο και το συγχρόνιζαν με την αλλαγή των εποχών, όποτε χρειαζόταν διόρθωση. Αυτό χρησιμοποιήθηκε από πολλούς Ποντίφικες για να παρατείνουν τον χρόνο που κατείχαν το αξίωμα ή να βοηθήσουν πολιτικούς συμμάχους τους – κάτι που οδήγησε σε ημερολογιακό χάος, το οποίο επιλύθηκε με την επιβολή του Ιουλιανού Ημερολογίου από τον Ιούλιο Καίσαρα.
Πέραν από αυτόν τον πνευματικό ρόλο, ο Πάπας είναι επίσης ο αρχηγός της πόλης – κράτους του Βατικανού.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου