«Εκεί που καίνε βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και ανθρώπους» είχε γράψει ο Εβραίος ποιητής Χάινριχ Χάινε το 1820 στο έργο του «Almansor», μια φράση που αποδείχθηκε προφητική. Σαν σήμερα, 10 Μαΐου 1933, η Πλατεία Όπερας του Βερολίνου (σημερινή Bebelplatz) έγινε το σκηνικό μιας από τις πιο εμβληματικές τελετές λογοκρισίας του 20ού αιώνα: οι ναζί, με πρωτοβουλία της φοιτητικής οργάνωσης Deutsche Studentenschaft και με την υποστήριξη καθηγητών και αξιωματούχων, έκαψαν δημόσια πάνω από 20.000 βιβλία που θεωρούνταν «αντιγερμανικά» ή «μη-αρειακά».Η επιλογή των βιβλίων έγινε βάσει «μαύρων λιστών» που είχε συντάξει ο βιβλιοθηκάριος Βόλφγκανγκ Χέρμαν, ενώ πριν την πυρά διαβάστηκαν τα «Δώδεκα Θέσφατα» της ναζιστικής ιδεολογίας. Στη φωτιά παραδόθηκαν έργα των Καρλ Μαρξ, Σίγκμουντ Φρόιντ, Μπέρτολτ Μπρεχτ, Τόμας και Χάινριχ Μαν, Άλμπερτ Αϊνστάιν, Ρόζα Λούξεμπουργκ, Έριχ Κέστνερ (ο ίδιος παρακολούθησε ανώνυμα την καταστροφή του βιβλίου του «Fabian»), αλλά και ξένων συγγραφέων όπως ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ και η Έλεν Κέλερ. Πολλοί από τους συγγραφείς είχαν ήδη φύγει από τη Γερμανία, διαισθανόμενοι τον επερχόμενο ζόφο.
Η τελετή εξελίχθηκε σε μαζικό θέαμα: περίπου 40.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Βερολίνο για να ακούσουν τον υπουργό Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς, ο οποίος διακήρυξε το τέλος του «εξτρεμιστικού εβραϊκού πνεύματος» και την έναρξη μιας νέας εποχής «ηθικής και πειθαρχίας». Παρόμοιες πυρές οργανώθηκαν τον Μάιο του 1933 σε τουλάχιστον 70 πόλεις της Γερμανίας, με τη συμμετοχή κυρίως νεαρών ατόμων 14-30 ετών, που έδειχναν έτσι την προσήλωσή τους στη ναζιστική ιδεολογία.
Σήμερα, στο σημείο της πυράς στη Bebelplatz, δεσπόζει το υπόγειο μνημείο «Η Άδεια Βιβλιοθήκη» του Ισραηλινού καλλιτέχνη Micha Ullman: ένα υπόγειο δωμάτιο με λευκές, άδειες βιβλιοθήκες, ορατό μέσα από μια γυάλινη πλάκα στο έδαφος, χωρητικότητας 20.000 βιβλίων – όσων περίπου χάθηκαν εκείνο το βράδυ. Δίπλα, μια πλάκα φέρει τα λόγια του Χάινε: «Αυτό ήταν μόνο ένα προοίμιο. Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και ανθρώπους» Το μνημείο υπενθυμίζει διαρκώς ότι η λογοκρισία και η καταστροφή της γνώσης είναι το πρώτο βήμα προς την τυραννία.
Η τελετή εξελίχθηκε σε μαζικό θέαμα: περίπου 40.000 άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στο Βερολίνο για να ακούσουν τον υπουργό Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς, ο οποίος διακήρυξε το τέλος του «εξτρεμιστικού εβραϊκού πνεύματος» και την έναρξη μιας νέας εποχής «ηθικής και πειθαρχίας». Παρόμοιες πυρές οργανώθηκαν τον Μάιο του 1933 σε τουλάχιστον 70 πόλεις της Γερμανίας, με τη συμμετοχή κυρίως νεαρών ατόμων 14-30 ετών, που έδειχναν έτσι την προσήλωσή τους στη ναζιστική ιδεολογία.
Σήμερα, στο σημείο της πυράς στη Bebelplatz, δεσπόζει το υπόγειο μνημείο «Η Άδεια Βιβλιοθήκη» του Ισραηλινού καλλιτέχνη Micha Ullman: ένα υπόγειο δωμάτιο με λευκές, άδειες βιβλιοθήκες, ορατό μέσα από μια γυάλινη πλάκα στο έδαφος, χωρητικότητας 20.000 βιβλίων – όσων περίπου χάθηκαν εκείνο το βράδυ. Δίπλα, μια πλάκα φέρει τα λόγια του Χάινε: «Αυτό ήταν μόνο ένα προοίμιο. Όπου καίνε βιβλία, στο τέλος θα κάψουν και ανθρώπους» Το μνημείο υπενθυμίζει διαρκώς ότι η λογοκρισία και η καταστροφή της γνώσης είναι το πρώτο βήμα προς την τυραννία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου