Ανακαλύφθηκε βιομηχανία παραγωγής ελαιόλαδου σε αρχαία ελληνική πόλη

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές στην αρχαία πόλη της Σύεδρας, που

βρίσκεται στην περιοχή της Αλάνια στην Αττάλεια, στις νότιες μεσογειακές ακτές της  σημερινής Τουρκίας, αποκάλυψαν εκτεταμένα στοιχεία παραγωγής ελαιόλαδου μεγάλης κλίμακας, προσφέροντας νέα στοιχεία για τον οικονομικό ρόλο της πόλης κατά την αρχαιότητα.

Οι ερευνητές αναφέρουν ότι τα ευρήματα υποδεικνύουν πως η Σύεδρα δεν ήταν απλώς ένας περιφερειακός παραγωγός, αλλά ένας από τους βασικούς προμηθευτές της Μεσογείου κατά την αρχαιότητα, αμφισβητώντας προγενέστερες υποθέσεις για τον οικονομικό ρόλο της πόλης.

Οι εργασίες πραγματοποιούνται από το Πανεπιστήμιο Alanya Alaaddin Keykubat στο πλαίσιο του προγράμματος του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού «Κληρονομιά για το Μέλλον», το οποίο επιτάχυνε τις προσπάθειες μετά την έναρξη των συστηματικών ανασκαφών, το 2019.

 

Η αρχαία Σύεδρα

Η αρχαία Σύεδρα, η οποία βρίσκεται κοντά στην περιοχή Αλάνια, χρονολογείται από τον 7ο αιώνα π.Χ. μέχρι την εγκατάλειψή της, τον 13ο αιώνα μ.Χ.

Η πόλη κατοικούταν αδιάλειπτα μέχρι τον 9ο αιώνα π.Χ. και εξακολουθεί να έχει το αποτύπωμα της Ελληνιστικής, Ρωμαϊκής, της Βυζαντινής εποχής και της δυναστείας των Σελτζούκων.

Περισσότερα από 100 εργαστήρια ελαιόλαδου έχουν εντοπιστεί στον οικισμό των σχεδόν 3.000 ετών, γεγονός που υποδηλώνει ότι η Σύεδρα λειτουργούσε ως σημαντικό κέντρο παραγωγής και όχι μόνο για την κάλυψη της τοπικής κατανάλωσης.

Οι ανασκαφές πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του έργου «Κληρονομιά για το Μέλλον» του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού, υπό την καθοδήγηση του αναπληρωτή καθηγητή Ertuğ Ergürer, από το Πανεπιστήμιο Alaaddin Keykubat της Αλάνια.

Ένα κομβικό σημείο παραγωγής

Μιλώντας στο πρακτορείο ειδήσεων Anadolu Agency (AA) τη Δευτέρα 29 Δεκεμβρίου, ο Ergürer δήλωσε ότι τα ευρήματα δείχνουν ξεκάθαρα εντατική παραγωγική δραστηριότητα.

«Έχουμε αποκαλύψει σχεδόν 20 εργαστήρια ελαιόλαδου μέσω των ανασκαφών και έχουμε εντοπίσει περισσότερα από 100 σε ολόκληρη την πόλη. Αυτό αποδεικνύει ότι η παραγωγή ελαιόλαδου στη Σύεδρα γινόταν σε πολύ μεγάλη κλίμακα», ανέφερε ο ίδιος.

Η Σύεδρα, έχει στρώματα από την Ελληνιστική, τη Ρωμαϊκή, τη Βυζαντινή και την Ανατολική Σελτζουκική περίοδο, διαθέτει έναν καλά αναπτυγμένο πολεοδομικό σχεδιασμό με δομές όπως στάδιο, θέατρο, λουτρά, βουλευτήριο, συστήματα υδάτινων υποδομών, δεξαμενές και δρόμους με κιονοστοιχίες.

Αξιοσημείωτο είναι ότι τα εργαστήρια ελαιόλαδου βρίσκονται συχνά μέσα στην ίδια την πόλη, πολλές φορές κάτω από κτίρια κατοικιών.

«Αυτό είναι ασυνήθιστο, καθώς οι εγκαταστάσεις παραγωγής βρίσκονται συνήθως έξω από τα τείχη της πόλης», δήλωσε ο Ergürer.

«Εδώ, σχεδόν κάθε οικοδόμημα έχει ένα εργαστήριο από κάτω του, γεγονός που υπογραμμίζει πόσο κεντρικό ρόλο έπαιζε η παραγωγή ελαιολάδου στην αστική ζωή της Σύεδρας».

«Η παρουσία εργαστηρίων ελαιολάδου μέσα στην πόλη ήταν κάτι που μας κίνησε το ενδιαφέρον. Συνήθως, η παραγωγή γίνεται εκτός πόλης, έξω από τα τείχη. Εδώ, όμως, βρίσκονται κάτω από σχεδόν κάθε κτίριο, κάτι που είναι αξιοσημείωτο. Αυτό δείχνει ότι η παραγωγή ελαιολάδου γινόταν σε μαζική κλίμακα».

Σύμφωνα με την ομάδα ανασκαφών, ο όγκος της παραγωγής υποδηλώνει ότι τα προϊόντα εξάγονταν σε ολόκληρη τη Μεσόγειο, συμπεριλαμβανομένης της Βόρειας Αφρικής και του Λεβάντε (Ανατολική Μεσόγειο), αντί να εξυπηρετούν μόνο τις τοπικές ανάγκες.

Αποκατεστημένο πατητήρι που χρησιμοποιούταν στην αρχαιότητα, στην αρχαία πόλη της Σύεδρας, στην Αλάνια, στην περιοχή Αντάλεια, νότια της Τουρκίας, στις 29 Δεκεμβρίου 2025. Φωτογραφία: AA

Το 2024, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν ένα καλά διατηρημένο εργαστήριο ελαιόλαδου στη νοτιοδυτική οδό της πόλης, με τα περισσότερα αρχιτεκτονικά του στοιχεία και τα δοχεία αποθήκευσης να βρίσκονται στις αρχικές τους θέσεις.

Μετά τις εργασίες τεκμηρίωσης και συντήρησης, ο χώρος αποκαταστάθηκε εν μέρει για να παρουσιάζει στους επισκέπτες τις αρχαίες μεθόδους παραγωγής ελαιόλαδου.

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι η παραγωγική ικανότητα της Σύεδρας υπερέβαινε τις τοπικές ανάγκες. Σύμφωνα με τον Ergürer, η πόλη πιθανότατα εξήγαγε ελαιόλαδο μέσω των γειτονικών λιμανιών της Μεσογείου.

«Ο αριθμός των εργαστηρίων είναι πολύ μεγαλύτερος από αυτόν που θα απαιτούσε ο πληθυσμός της πόλης, γεγονός που υποδηλώνει ότι η παραγωγή προοριζόταν για εξωτερικές αγορές», δήλωσε ο ίδιος.

Οι επισκέπτες του χώρου μπορούν να παρακολουθήσουν επιδείξεις των αρχαίων μεθόδων παραγωγής, με τις ελιές να συνθλίβονται, να πιέζονται με τη χρήση ξύλινων μοχλών και μηχανισμών, και να μεταφέρονται σε δοχεία αποθήκευσης προτού τοποθετηθούν σε μεγαλύτερους πίθους.

Οι αρχαιολόγοι σημειώνουν ότι η καλλιέργεια της ελιάς στην Ανατολική Μεσόγειο χρονολογείται γύρω στο 6000 π.Χ. και εξαπλώθηκε ευρέως κατά την Εποχή του Χαλκού, με τη λεκάνη της Μεσογείου —συμπεριλαμβανομένων των παράκτιων περιοχών της σημερινής Τουρκίας — να παραμένει κυρίαρχη περιοχή παραγωγής και εμπορίου για χιλιετίες.