«Αθώα» πρόσθετα και γλυκαντικά προκαλούν βλάβες σε νεφρά και το συκώτι – Νέα δεδομένα επιστημόνων

Νεότερες μελέτες αμφισβητούν την ασφάλεια ουσιών που

χρησιμοποιούνται ευρέως στα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα, συνδέοντάς τες με φλεγμονή και μεταβολικές διαταραχές σε ζωτικά όργανα

Νέα δεδομένα από την επιστημονική έρευνα έρχονται να αμφισβητήσουν την έως τώρα αντίληψη ότι ορισμένα πρόσθετα και γλυκαντικά που χρησιμοποιούνται ευρέως στα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα είναι ακίνδυνα. Δύο πρόσφατες μελέτες, δημοσιευμένες σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά, υποδεικνύουν ότι ουσίες όπως το σορβικό οξύ και η παράγωγός του μορφή, το σορβικό κάλιο, καθώς και το γλυκαντικό σορβιτόλη, ενδέχεται να συνδέονται με βλάβες στα νεφρά και στο ήπαρ.

 Τα πρόσθετα τροφίμων βρίσκονται εδώ και καιρό στο μικροσκόπιο των επιστημόνων ως πιθανοί υπεύθυνοι για μέρος των αρνητικών επιπτώσεων που σχετίζονται με την τακτική κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων προϊόντων. Μέχρι πρόσφατα, οι περισσότερες ουσίες εξετάζονταν συλλογικά, όμως πλέον η έρευνα στρέφεται στην ανάλυση κάθε πρόσθετου ξεχωριστά, ώστε να αποσαφηνιστούν οι πραγματικές του επιδράσεις στον ανθρώπινο οργανισμό.

Η πρώτη μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο iMetaMed, επικεντρώθηκε στο σορβικό κάλιο (Ε202), ένα από τα πιο διαδεδομένα συντηρητικά στη βιομηχανία τροφίμων, το οποίο μέχρι σήμερα θεωρούνταν ουδέτερο. Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Jiao Tong της Σαγκάης χρησιμοποίησαν σύγχρονες μεθόδους τοξικολογίας δικτύων και τεχνητής νοημοσύνης, αναλύοντας τεράστιο όγκο δεδομένων που δεν θα μπορούσε να εξεταστεί με κλασικά πειραματικά πρωτόκολλα.

Οι επιστήμονες εντόπισαν εκατοντάδες πιθανά «σημεία» της μοριακής δομής του σορβικού καλίου που θα μπορούσαν να σχετίζονται με βλάβες και τα διασταύρωσαν με χιλιάδες πιθανούς μηχανισμούς οξείας νεφρικής βλάβης. Η ανάλυση έδειξε ότι η παρουσία του συντηρητικού μπορεί να ενεργοποιεί γονίδια και πρωτεΐνες που σχετίζονται με φλεγμονώδεις αντιδράσεις, καθώς και να διαταράσσει τον μεταβολισμό των λιπιδίων με τρόπο που παρατηρείται σε καταστάσεις όπως η σπειραματονεφρίτιδα, η ίνωση και οι βλάβες των νεφρικών σωλήνων. Τα ευρήματα επιβεβαιώθηκαν και σε καλλιέργειες νεφρικών κυττάρων, όπου παρατηρήθηκαν κυτταρικές αλλοιώσεις και μειωμένη ικανότητα αποκατάστασης. Σύμφωνα με τους συγγραφείς, ακόμη και η τακτική πρόσληψη όχι ιδιαίτερα υψηλών δόσεων θα μπορούσε δυνητικά να συμβάλει σε οξεία νεφρική βλάβη.

Η δεύτερη μελέτη στρέφει την προσοχή στο ήπαρ και στο γλυκαντικό σορβιτόλη, μια πολυόλη που χρησιμοποιείται ευρέως σε προϊόντα χωρίς ζάχαρη. Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις, οι οποίοι εδώ και χρόνια μελετούν τις επιπτώσεις των γλυκαντικών, πραγματοποίησαν πειράματα σε ψάρια. Διαπίστωσαν ότι η σορβιτόλη δεν προσλαμβάνεται μόνο μέσω της διατροφής, αλλά μπορεί να παραχθεί και από τον ίδιο τον οργανισμό μετά τα γεύματα, στο έντερο, και στη συνέχεια να μεταφερθεί στο ήπαρ, όπου μετατρέπεται σε φρουκτόζη.

Η διαδικασία αυτή φαίνεται να ενισχύεται σε παθολογικές καταστάσεις όπως ο διαβήτης, λόγω διαταραχών στον μεταβολισμό της γλυκόζης. Οι ερευνητές χαρτογράφησαν λεπτομερώς τις μεταβολικές οδούς που οδηγούν από τη σορβιτόλη στη συσσώρευση φρουκτόζης στο ήπαρ και ανέδειξαν τον σημαντικό ρόλο του εντερικού μικροβιώματος. Η παρουσία συγκεκριμένων βακτηριακών στελεχών μπορεί να μειώσει δραστικά τον κίνδυνο, καθώς ορισμένα βακτήρια είναι σε θέση να διασπούν τη σορβιτόλη και να την καθιστούν ακίνδυνη. Ωστόσο, όταν η πρόσληψη είναι υπερβολική, ακόμη και αυτά τα «ευεργετικά» βακτήρια δεν επαρκούν για να αποτρέψουν την ηπατική επιβάρυνση.

Τα συμπεράσματα των δύο μελετών συγκλίνουν στην ανάγκη μεγαλύτερης προσοχής στη χρήση και κατανάλωση τέτοιων ουσιών. Οι ερευνητές τονίζουν ότι η σορβιτόλη και γενικότερα οι πολυόλες, αν και συχνά χαρακτηρίζονται ως φυσικά και ακίνδυνα γλυκαντικά, συμμετέχουν σε πολύπλοκα μεταβολικά κυκλώματα που επηρεάζουν το ήπαρ και το έντερο. Για τον λόγο αυτό, συνιστούν στους καταναλωτές να διαβάζουν προσεκτικά τις ετικέτες των τροφίμων και να περιορίζουν την κατανάλωση προϊόντων που περιέχουν τέτοια πρόσθετα, ιδίως όταν αυτά καταναλώνονται συστηματικά.