Αντίνοος

Ο Αντίνοος υπηρξε σύντροφος και ερωμένος του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού.

Ο ελληνικής καταγωγής Αντίνοος γεννήθηκε στις 27 Νοεμβρίου του 110 στην Κλαυδιούπολη της Βιθυνίας (σημερινό Μπολού Τουρκίας) από ποιμενική οικογένεια. Το 128, κατά τη διάρκεια περιοδείας του στη βορειοδυτική Μικρά Ασία, ο αυτοκράτορας Αδριανός είχε ένα απροσδόκητο συναπάντημα στην Κλαυδιούπολη, με τον Αντίνοο. Απογοητευμένος από τον γάμο του με τη Σαβίνα και καταγοητευμένος από την ομορφιά του, τον ερωτεύτηκε σφόδρα.

Δύο χρόνια αργότερα, στις 30 Οκτωβρίου του 130, καθώς οι δύο εραστές ταξίδευαν κατά μήκος του Νείλου, ο Αντίνοος έπεσε στο ποτάμι και πνίγηκε. Λέγεται μάλιστα ότι σύμφωνα με προφητεία των μάγων της Αιγύπτου, ο αυτοκράτορας θα πέθαινε, εκτός αν κάποιος από τους αφοσιωμένους φίλους του πρόσφερε τη δική του ζωή στους χθόνιους θεούς. Ο Αντίνοος έδειξε την αφοσίωσή του, βρίσκοντας το θάνατο στα νερά του Νείλου. Ο Αδριανός αρνήθηκε την εκδοχή αυτή, την οποία όμως επιβεβαίωσε ο σοβαρός ιστορικός του 3ου αιώνα Δίων ο Κάσσιος.

Ο Αδριανός ένιωσε βαθιά απελπισμένος κι έκλαψε ασυγκράτητα το χαμό του συντρόφου του. Προς τιμήν του έχτισε πόλη στο σημείο που πνίγηκε και την ονόμασε Αντινόου πόλιν ή Αντινούπολιν, ίδρυσε ναούς και καθιέρωσε αγώνες, τα Αντινόεια. Ακόμη, διέταξε να δοθεί το όνομά του σε κάποιο αστέρι, για το όποιο πίστευαν ότι εμφανίστηκε τότε για πρώτη φορά στον ουρανό. O Αντίνοος λατρευόταν σαν θεός από την Αίγυπτο ως τη Γαλατία και μία ιδιαίτερη τάξη ιερέων φρόντιζε για τη λατρεία του, που διατηρήθηκε μέχρι τον 5ο μ.Χ. αιώνα.

Με την αναπαράσταση της μορφής του, που θεωρήθηκε πρότυπο νεανικού κάλλους, ασχολήθηκε επίμονα η γλυπτική. Η αντι-ηρωϊκή μορφή του εισήγαγε ένα καινούργιο και σημαντικό στοιχείο στη ρωμαϊκή τέχνη. Από τις καλύτερες καλλιτεχνικές παραστάσεις του Αντίνοου είναι το άγαλμά του στην αίθουσα του Ηρακλέους στο Καπιτώλιο, ο κολοσσιαίος ανδριάντας του στο Βατικανό, η παράσταση σε ανάγλυφο της Βίλα Αλμπάνι στη Ρώμη και ο λεγόμενος Αντίνοος του Φαρνέζε στη Νάπολη. Από τον ελληνικό χώρο, όπου είχε διαδοθεί αρκετά η λατρεία του, οι σημαντικότερες παραστάσεις του είναι μία μαρμάρινη προτομή από την Πάτρα, το γνωστό μαρμάρινο άγαλμά του στους Δελφούς κι ένα αιγυπτιόμορφο άγαλμά του στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας.