Ανελκύεται αρχαίο ελληνικό πλοίο του 5ου αιώνα π.Χ. – Στο φορτίο του βρέθηκε το μυθικό μέταλλο της Ατλαντίδας

Άρχισαν οι επίσημες εργασίες ανέλκυσης του ελληνικού πλοίου της κλασικής εποχής, γνωστού ως “Γέλα ΙΙ”. Η ανακάλυψη του ναυαγίου θεωρείται πολύ σημαντική, γιατί σε αυτό το πλοίο βρέθηκαν για πρώτη φορά κομμάτια (πλινθώματα) ορείχαλκου. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, ο ορείχαλκος προέρχεται από τη θρυλική πόλη της Ατλαντίδας.

Ο Πλάτωνας στον Κριτία αναφέρει ότι οι κάτοικοι της μυθικής Ατλαντίδας γνώριζαν τον «ἐκ γῆς ὀρυττόμενον» ορείχαλκο, που έλαμπε σαν φωτιά («πυρώδης») και ήταν το πιο πολύτιμο μέταλλο μετά τον χρυσό. Στο ίδιο κείμενο αναφέρεται πως τα τείχη της ακρόπολης και το εσωτερικό του ναού του Ποσειδώνα στην Ατλαντίδα ήταν επενδυμένα με ορείχαλκο.

Το ναυάγιο βρίσκεται στο βυθό της θάλασσας στην περιοχή Μπουλάλα, κοντά στο λιμάνι της Γέλας στη Σικελία, και έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων από τότε που το εντόπισε για πρώτη φορά, ένας ντόπιος δύτης, το 1990.

Η ανέλκυση του αρχαίου πλοίου γίνεται στο πλαίσιο κοινής προσπάθειας, υπό την αιγίδα του ιδρύματος για την Εποπτεία της Θάλασσας (Soprintendenza del Mare) της Σικελίας, σε συνεργασία με εξειδικευμένες εταιρείες, όπως η Atlantis of Monreale και  Cosiam of Gela. Ο προϋπολογισμός του έργου, ανέρχεται περίπου στα 500.000 ευρώ και οι υποβρύχιες αρχαιολογικές εργασίες αναμένεται να διαρκέσουν περίπου 270 ημέρες.

Οι ράβδοι από ορείχαλκο (Φωτογραφία: Sebastiano Tusa / Soprintendenza del Mare-Regione Sicilia).

H σημασία της ανακάλυψης

Ο Francesco Paolo Scarpinato,  περιφερειακός σύμβουλος του ιδρύματος για την πολιτιστική κληρονομιά και τη σικελική ταυτότητα, τόνισε τη σημασία των εργασιών για την πόλη της Γέλα και των περιχώρων της, τονίζοντας ότι, η θάλασσα στο σημείο αυτό έχει αποδώσει πολλούς, ανεκτίμητης αξίας αρχαιολογικούς θησαυρούς, συντελώντας στην αναδόμηση της τοπικής ιστορίας.

Η ανακάλυψη αυτού του δεύτερου πλοίου συμπληρώνει το «Γέλα Ι», ένα άλλο πλοίο που βρέθηκε στην ίδια περιοχή, ενισχύοντας σημαντικά την πολιτιστική και τουριστική κληρονομιά της περιοχής.

Σε συνεργασία με την εποπτεία για την πολιτιστική κληρονομιά της Caltanissetta και του αρχαιολογικού πάρκου της Γέλα, οι πρώτες δραστηριότητες συντήρησης, σταθεροποίησης και αποκατάστασης για το “Gela II” θα πραγματοποιηθούν στις εγκαταστάσεις του μουσείου στο Bosco Littorio, έναν χώρο που έχει ήδη φιλοξενήσει την έκθεση του πρώτου πλοίου, “Γέλα I”, πέρυσι.

Το κέντρο αυτό θα διαδραματίσει και πάλι βασικό ρόλο στη διατήρηση των υλικών και αντικειμένων που θα ανελκυστούν.

Το «Γέλα II» αποτέλεσε το αντικείμενο μιας αρχικής συστηματικής έρευνας το 1995, και από τότε, οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει σημαντικά αντικείμενα, μεταξύ των οποίων ήταν κορινθιακά κράνη και ποσότητες (πλινθώματα) ορείχαλκου σε ράβδους που σήμερα αποτελούν μέρος της μόνιμης συλλογής του Αρχαιολογικού Μουσείου στην Γέλα.

Αυτή η νέα ανακάλυψη, απορρέει από τη συνεργασία του Λιμεναρχείου της  πόλης και της εταιρείας Eni Rewind. O Roberto La Rocca ηγείται του προγράμματος ως διευθυντής επιχειρήσεων, ενώ ο Pietro Selvaggio, είναι ο υπεύθυνος για τη διαδικασία.

Το έργο αποτελεί μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για την ενίσχυση της υποβρύχιας κληρονομιάς της Σικελίας, με στόχο την αναβάθμιση του πολιτιστικού τουρισμού στην περιοχή. Τα πρώτα στάδια της υποβρύχιας  ανασκαφών ξεκίνησαν τον Ιούλιο, όταν ανακαλύφθηκαν τα λείψανα από το κουφάρι του πλοίου και το φορτίο του.

Τμήματα της ξυλείας του σκάφους μεταφέρονται στο Μουσείο (Πηγή: Emma Salvo / Soprintendenza del Mare).

Το πλοίο, το οποίο έχει μήκος περίπου 15 μέτρα και πλάτος 5 μέτρα, ανακαλύφθηκε σε βάθος 6 μέτρων και θα μεταφερθεί για αποκατάσταση στο μουσείο στο οποίο θα εκτίθεται στο εξής.

Η διαχείριση των ευρημάτων

Αναμένεται ότι τις προσεχείς ημέρες, θα ολοκληρωθεί η αποσυναρμολόγηση και ανάσυρση των ευρημάτων του πλοίου, με σκοπό την έναρξη της διαδικασίας αποκατάστασης στα εργαστήρια του Bosco Littorio, βασικού χώρου στο Parco Archaeologico di Gela.

Αφού ολοκληρωθούν όλες οι εργασίες, το «Γέλα II» θα αποτελέσει κεντρικό έκθεμα στο Museo delle Navi di Gela. Η έκθεσή του θα ενισχύσει τις πολιτιστικές και εκπαιδευτικές προσφορές της περιοχής.