«Χαμόγελο του Παιδιού»: Στοιχεία σοκ για τους ανήλικους με αυτοκτονικό ιδεασμό – «Κάθε μέρα μας καλούν δύο παιδιά ζητώντας βοήθεια»

Σχεδόν δύο παιδιά την ημέρα καλούν την γραμμή «1256» του Οργανισμού «Χαμόγελο του Παιδιού»,

εκφράζοντας την επιθυμία να κάνουν κακό στον εαυτό τους, όπως προκύπτει από τα στοιχεία που αποκαλύπτει το enikos.gr. Οι αριθμοί αυτοί προκαλούν ιδιαίτερη ανησυχία, αν αναλογιστεί κανείς ότι τα περιστατικά κακοποίησης σε βάρος ανηλίκων παρουσιάζουν ραγδαία αύξηση το τελευταίο διάστημα, με τα περισσότερα θύματα να αδυνατούν να «σπάσουν την σιωπή τους», κυριευμένα από το συναίσθημα του φόβου.

Της Κωνσταντίνας Χαϊνά

Την δραματική κατάσταση αποτυπώνει στο enikos.gr, η έμπειρη ψυχολόγος και συντονίστρια του Εθνικού Κέντρου για την κακοποίηση και εκμετάλλευση παιδιών του «Χαμόγελου του Παιδιού», Σταυρούλα Σπυροπούλου, η οποία αναφέρει χαρακτηριστικά πως: «Οι παρακάτω αριθμοί θα πρέπει να μας προβληματίσουν σοβαρά για το ζήτημα της ψυχικής υγείας των παιδιών, το οποίο ενδέχεται να προέρχεται από την βία στην οικογένεια, από τις σχέσεις με συνομηλίκους, από συμπεριφορικά προβλήματα, από την διαχείριση φόβου και άγχους κλπ».

 Αναλυτικά το 2023 και το Α’ εξάμηνο του 2024, η Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή «SOS» 1056 διαχειρίστηκε συνολικά 699 υποθέσεις αυτοκτονικού ιδεασμού, οι οποίες αφορούσαν τόσο περιστατικά αποπειρών αυτοκτονίας όσο και αυτοτραυματισμών παιδιών αλλά και ενήλικων ατόμων.

Στις ηλικίες 13-15 ετών τα περισσότερα περιστατικά

Συγκεκριμένα, πέρυσι καταγράφηκαν 552 περιστατικά, με τα περισσότερα να εκδηλώνονται σε ηλικίες 13-15 ετών (233), ενώ ακολουθούν οι ηλικίες 16-17 ετών (152) και 10-12 ετών (51). Όσον αφορά το 2024, μέχρι στιγμής, σημειώνονται 147 περιστατικά, όπου τα περισσότερα καταγράφονται και πάλι σε ηλικίες 13-15 ετών (70), και ακολουθούν οι ηλικίες 16-17 ετών (43), και 10-12 ετών (13).

269 απόπειρες αυτοτραυματισμού – 49 ευχές θανάτου

Σοκ προκαλούν τα στοιχεία που αφορούν το ιστορικό αποπειρών αυτοκτονίας ή/και αυτοτραυματισμού που καταγράφηκαν το 2023, καθώς σημειώθηκαν 89 απόπειρες αυτοκτονίας, εκ των οποίων 56 από 1 έως 2 φορές, 269 απόπειρες αυτοτραυματισμού, εκ των οποίων 89 από 3 φορές και άνω, 262 που αφορούσαν αυτοκτονικό ιδεασμό εκ των οποίων 130 από 1 έως 2 φορές, ενώ ο αριθμός νοσηλειών άγγιξε τον αριθμό 16.

Παράλληλα, εκδηλώθηκαν και 49 ευχές θανάτου, εκ των οποίων οι 32 από 1 έως 2 φορές.

Παράγοντες επικινδυνότητας: Αρνητική «πρωτιά» για τις σχέσεις στην οικογένεια/με συνομήλικους

Σχετικά με τους παράγοντες επικινδυνότητας, αρνητική «πρωτιά» καταγράφουν, τόσο το 2023, όσο και το Α’ εξάμηνο του 2024, οι σχέσεις στην οικογένεια και οι σχέσεις με συνομηλίκους (ερωτικές/φιλικές σχέσεις). Συγκεκριμένα, το 2023, σημειώθηκαν 126 περιστατικά που αφορούσαν την σχέση στην οικογένεια, ενώ 86 τις σχέσεις με συνομηλίκους.

Αντίστοιχα το πρώτο εξάμηνο του 2024, 41 περιστατικά αφορούσαν τις σχέσεις με την οικογένεια και 20 τις σχέσεις με συνομηλίκους.

Μέσα απόπειρας αυτοκτονίας ή/και αυτοτραυματισμού: Αιχμηρά αντικείμενα και κατανάλωση ουσιών

Όσον αφορά τα μέσα που χρησιμοποιούν τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες σε απόπειρες αυτοκτονίας ή για να αυτοτραυματιστούν, το 2023 καταγράφηκαν, μεταξύ άλλων, 187 περιστατικά με αιχμηρά αντικείμενα και 60 περιστατικά με κατάχρηση ουσιών (χάπια/αλκοόλ). Αντίστοιχα, το πρώτο εξάμηνο του 2024, καταγράφηκαν 59 περιστατικά με αιχμηρά αντικείμενα και 12 με κατάχρηση ουσιών (χάπια/αλκοόλ).

Οικογενειακή κατάσταση/φύλο ατόμου

Σχετικά με την οικογενειακή κατάσταση των ατόμων που κάλεσαν την η Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή «SOS» 1056 του Χαμόγελου του Παιδιού, το 2023 και το πρώτο εξάμηνο του 2024, αφορούσαν κυρίως έγγαμους γονείς.

Παράλληλα αξίζει να σημειωθεί πως οι περισσότερες υποθέσεις και τις δύο χρονιές, μέχρι στιγμής, αφορούν με μεγάλη διαφορά, το γυναικείο φύλο.

«Το 70% των κλήσεων αφορά εφήβους 13-17 ετών»

Σύμφωνα με την κα Σπυροπούλου, οι 699 υποθέσεις που κλήθηκε να αντιμετωπίσει ο Οργανισμός, θεωρούνται «πάρα πολλές. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Μιλάμε για σχεδόν 2 υποθέσεις την ημέρα με παιδιά που ζητάνε βοήθεια. Ο αριθμός είναι όντως μεγάλος. Αξίζει να σημειώσουμε πως το 70% του συνόλου των κλήσεων αφορά εφήβους 13-17 ετών, αλλά και μικρότερες ηλικίες τις οποίες ωστόσο δεν παρατηρούμε τόσο συχνά».

Μάλιστα, η ψυχολόγος του «Χαμόγελου του Παιδιού», επισημαίνει ότι το φαινόμενο των παιδιών με αυτοκτονικό ιδεασμό παρατηρείται συνολικά στην Ευρώπη και όχι μόνο στην Ελλάδα. «Άρα, υπάρχει έξαρση των περιστατικών που αφορούν το συγκεκριμένο φαινόμενο. Αυτό βέβαια που είναι πάρα πολύ σημαντικό, είναι ότι τα παιδιά μας μιλάνε, μας παίρνουν τηλέφωνο και μας εμπιστεύονται. Στόχος μας είναι να μας πουν τον λόγο που έχουν αυτές τις σκέψεις. Μέσα στους παράγοντες επικινδυνότητας, σύμφωνα με τα όσα μας λένε τα ίδια τα παιδιά, είναι η σχέση με την οικογένεια, τα προβλήματα με συνομηλίκους, οι συνυπάρχουσες ψυχικές διαταραχές, το διαδίκτυο κ.α. Κάθε υπόθεση για εμάς είναι ξεχωριστή και θέλουμε τα παιδιά να συνεχίσουν να μας καλούν, και πρέπει να γνωρίζουν πως βρισκόμαστε στο πλευρό τους».

Ερωτηθείσα για το πόσο δύσκολο είναι να αντιμετωπίσει ένας εξειδικευμένος επιστήμονας ένα περιστατικό που αφορά αυτοκτονικό ιδεασμό, η κα Σπυροπούλου αναφέρει ότι «οι άνθρωποι που βρίσκονται πίσω από τις τηλεφωνικές γραμμές είναι εξαιρετικά εκπαιδευμένοι στο να διαχειρίζονται τέτοιες καταστάσεις. Αξίζει να σημειωθεί πως υπάρχει σταθερή συνεργασία με όλες τις Αρχές, με την Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, το Υπουργείο κλπ, προκειμένου να μπορούμε να δράσουμε αποτελεσματικά, σε οποιαδήποτε περίπτωση κριθεί απαραίτητο. Για παράδειγμα, μπορεί να διαχειριζόμαστε μία περίπτωση αυτοκτονικού ιδεασμού και πολλές φορές έχει χρειαστεί να κινητοποιηθεί η Δίωξη, επειδή διαπιστώνουμε ότι υπάρχει κίνδυνος για την ζωή του παιδιού. Είμαστε στην διάθεση τόσο των ανηλίκων όσο και των ενηλίκων 24 ώρες το 24ωρο. Κανένας δεν είναι μόνος».