Μερικά πράγματα που -μάλλον- δεν ξέρετε για τον Δον Κιχώτη

 

Ο Δον Κιχώτης της Μάντσας και ο Σάντσο Πάντσο, 1863, του Gustave Doré - πηγή

Ακόμη και αν ποτέ δεν έχετε διαβάσει το μυθιστόρημα El ingenioso hidalgo Don Qvixote de la Mancha (Ο ευφάνταστος ευπατρίδης Δον Κιχώτης της Μάντσας) του Μιγκέλ ντε Θερβάντες Σααβέδρα (Miguel de Cervantes Saavedra), σίγουρα είστε εξοικειωμένοι με την ιστορία: Το έργο περιγράφει τις περιπέτειες του Αλόνσο Κιχάνο, ενός απλού αγρότη ο οποίος έχοντας διαβάσει πολλά βιβλία για τον ιπποτισμό, πιστεύει ότι είναι ιππότης και παίρνει το όνομα Δον Κιχώτης. Ξεκινάει τα ταξίδια και τις περιπέτειες του μόνος, μαζί με το κοκαλιάρικο άλογο του που το ονομάζει Ροσινάντε.

Είναι το πρώτο μυθιστόρημα που εκτυπώθηκε, το οποίο εκδόθηκε σε δυο μέρη, το 1605 και το 1615.




Ο Θερβάντες εμπνεύστηκε την ιστορία ενώ ήταν στη φυλακή
Αν και έγραψε ένα από τα πιο διάσημα μυθιστορήματα της παγκόσμιας ιστορίας, ο νεαρός Θερβάντες έπρεπε να δουλεύει την ημέρα για να πληρώνει τους λογαριασμούς του. Μια από τις δουλειές που έκανε ήταν φοροεισπράκτορας για την ισπανική κυβέρνηση. Ωστόσο, οι συχνές "μαθηματικές παρατυπίες" του τον έφεραν στη φυλακή Κάστρο ντελ Ρίο της Σεβίλλης δύο φορές μεταξύ του 1597 και του 1602. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πιστεύεται ότι ο Θερβάντες σκέφτηκες την ιστορία που θα γινόταν ο Δον Κιχώτης.

Ο κύριος χαρακτήρας πήρε το όνομά του από τον θείο της συζύγου του Θερβάντες
Κοντά στη σύναψη του δεύτερου τόμου του Δον Κιχώτη, ο Θερβάντες αποκαλύπτει το πραγματικό όνομα του ήρωά του: Αλόνσο Κιχάνο. Δανείστηκε αυτό το όνομα από τον Alonso de Quesada y Salazar, τον θείο της Καταλίνα ντε Σαλαθάρ ι Παλάθιος (Catalina de Salazar y Palacios), την οποία παντρεύτηκε το 1584. Ο Αλόνσο πιστεύεται ότι ενέπνευσε όχι μόνο το όνομα αλλά και γενικότερα τον χαρακτήρα του ήρωα του μυθιστορήματος. Το όνομα Κιχώτης προήλθε από τη λέξη "πανοπλία για τον μηρό".

Ο Θερβάντες έγραψε το δεύτερο μέρος του Δον Κιχώτης σαν πρόλογο για μια άλλη ιστορία
Ο Θερβάντες κυκλοφόρησε τη συλλογή με μυθιστορήματα Novelas ejemplares το 1613, αφού έγραψε τη σειρά σταδιακά κατά τη διάρκεια των οκτώ ετών που ακολούθησαν τη δημοσίευση του αρχικού Δον Κιχώτη. Στον πρόλογο της συλλογής παρουσιάζει όχι μόνο το νέο έργο, αλλά υπόσχεται τους αναγνώστες ότι σχεδίαζε τη συνέχιση του ελλιπούς μύθου του Ιππότη της Λα Μάντσα. Αυτός ο δεύτερος τόμος εκδόθηκε δύο χρόνια αργότερα, το 1615.

Ένας κάλπικο δεύτερο μέρος δημοσιεύθηκε ως φάρσα
Μόλις ένα χρόνο μετά την έκδοση του Novelas ejemplares του Θερβάντες εμφανίστηκε ένα "worm" στην ιστορία του Δον Κιχώτη. Γράφτηκε από κάποιον με το ψευδώνυμο Alonso Fernández de Avellaneda.

Το εξώφυλλο του πρωτότυπου του βιβλίου (1605) - πηγή

Αυτή η ψεύτικη συνέχεια πιστεύεται ότι έπεισε τον Θερβάντες να τελειώσει τη δική του
Παρά το γεγονός ότι ο Θερβάντες είχε ήδη γράψει ότι θα ολοκλήρωνε την ιστορία του Δον Κιχώτη σε ένα δεύτερο κείμενο, πιστεύεται ότι η ιστορία του Avellaneda ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και ώθησε τον συγγραφέα να τελειώσει την ιστορία. Ο Θερβάντες ήταν τόσο εξοργισμένος από την ψεύτικη ιστορία που έγραψε για την ύπαρξη του Avellaneda στο δικό του δεύτερο μέρος, διασύροντας τον για την κακή ποιότητα της ιστορίας του και την παρανόηση των αρχικών χαρακτήρων.

Ο Δον Κιχώτης βοήθησε να καθιερωθεί η σύγχρονη ισπανική γλώσσα
Η παραλλαγή της ισπανικής γλώσσας στην οποία ο Θερβάντες έγραψε το μυθιστόρημά του ήταν στην πραγματικότητα μια μάλλον νέα εξέλιξη στο γύρισμα του 17ου αιώνα και είναι πιο εξοικειωμένη με τη σύγχρονη ισπανική ομιλία από την καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής. Η δημοτικότητα του Δον Κιχώτη εδραίωσε τη σύγχρονη ισπανική γλώσσα που είναι τώρα η δεύτερη πιο ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο, πίσω από την κινεζική.

Ο Θερβάντες άντλησε έμπνευση από τις εμπειρίες του ως σκλάβος για να γράψει το μυθιστόρημα
Ο ήρωας και ο Σάντσο Πάντσα απελευθερώνουν μια ομάδα δούλων από την αιχμαλωσία. Ο Θερβάντες ήταν ευαισθητοποιημένος με το θέμα της δουλειάς κάτι που πιθανόν να προέρχεται από τις δικές του εμπειρίες στη δουλεία στα 1570. Ο Θερβάντες πέρασε 5 χρόνια ως σκλάβος στο Αλγέρι.

Ένας διάσημος συγγραφέας αποκάλεσε τον Δον Κιχώτη ως τον πιο αγαπημένο του λογοτεχνικό χαρακτήρα
Ο Ρώσος συγγραφέας Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι κατέγραψε το θαυμασμό του για τον Δον Κιχώτη σε πολλές περιπτώσεις. Σε μια επιστολή του προς την ανιψιά του Σοφία Ιβάνοβα, ο Ντοστογιέφσκι αποκάλεσε τον πρωταγωνιστή του Θερβάντες ως "απόλυτο λογοτεχνικό ήρωα".

Το βιβλίο έχει μεταφραστεί σε τουλάχιστον 50 γλώσσες
Σήμερα, ο Δον Κιχώτης μπορεί να υπερηφανεύεται ότι έχει τυπωθεί στα ισπανικά, τα καταλανικά, τη γλώσσα της Γαλικίας, τα βασκικά, τα λατινικά, τα αγγλικά, τα γαλλικά, τα ιταλικά, τα πορτογαλικά, τα γερμανικά, τα ρουμανικά, τα ρωσικά, τα ιαπωνικά, τα κινέζικα, τα κορεάτικα, τα ταϊλανδέζικα, τα ταγκαλόγκ, τα βιετναμέζικα, τα αραβικά, τα εβραϊκά, τα περσικά, τα χίντι, τα ιρλανδικά, τα φινλανδικά, τα νορβηγικά, τα σουηδικά, τα ισλανδικά, τα ουγγρικά, τα πολωνικά, τα τσέχικα, τα δανέζικα, τα ολλανδικά, τα ελληνικά, τα τουρκικά, τα σερβικά, τα αλβανικά, τα βουλγαρικά, τα κροατικά, τα σλοβενικά, τα λετονικά, τα εσθονικά, τα λιθουανικά, τα μαλτέζικα, τα γεωργιανά, τα εσπεράντο, τα γίντις και στο σύστημα Μπράιγ.

Προσωπογραφία του Θερβάντες (περ. 1600), έργο του Juan Martínez de Jáuregui y Aguilar - πηγή

Ο Θερβάντες δεν επωφελήθηκε οικονομικά από την επιτυχία του Δον Κιχώτη
Παρά την σχεδόν άμεση δημοτικότητα του αρχικού μυθιστορήματος του 1605, ο Θερβάντες δεν κέρδισε τίποτα από τη δημοσίευσή του, αφού ήταν κοινό στα μέσα του 17ου αιώνα, για έναν συγγραφέα να αρνείται τα δικαιώματα για τις δημοσιευμένες εργασίες του. Οι επιπτώσεις αυτού μπορεί να θεωρηθεί ως ιδιαίτερα σκληρή στην περίπτωση του Δον Κιχώτη, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι ...

Ο Δον Κιχώτης είναι ένα μυθιστόρημα με ίσως την καλύτερη εμπορική επιτυχία όλων των εποχών
Αν και η ηλικία του μυθιστορήματος το καθιστά δύσκολο να εκτιμηθεί πλήρως όσων αφορά τη διανομή του, πολλοί μελετητές εκτιμούν ότι έχει φτάσει σε ένα αναγνωστικό κοινό τα 500 εκατομμύρια. Αυτό, το καθιστά πρώτο σε πωλήσεις με μεγάλη διαφορά, μπροστά από το "Ιστορία δύο πόλεων" του Καρόλου Ντίκενς με 200 εκατομμύρια και την τριλογία του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών του Τόλκιν.