Το αίνιγμα της Σφίγγας

Το αίνιγμα της Σφίγγας.

«Τί εστιν ό μίαν έχον φωνήν τετράπουν και δίπουν και τρίπουν γίνεται;»

Αυτό ήταν το αίνιγμα που έβαζε η Σφίγγα σε όποιον περνούσε από το δρόμο της. Είναι σαφές από το μύθο. Όποιος δεν απαντά, καταδικάζεται σε θάνατο. Γκρεμίζεται
στα τάρταρα της ανυπαρξίας.

Ο καιρός περνά, μα απάντηση δε μπορεί να δώσει κανείς. Πλήθος οι νεκροί που δεν γνώρισαν την αλήθεια. Κάποτε όμως περνά από εκεί κι ο Οιδίποδας, ο αληθινά σοφός.

Ο αληθινά έλλογος.

Η Σφίγγα ακούγεται σαν εσωτερική φωνή του ανθρώπινου είδους. Αναγκάζει τον άνδρα να αναρωτηθεί για το ρόλο και τη πορεία του στο κόσμο. Τον κοιτάζει στα μάτια. Απόλυτα και τρομερά. Του επιβάλλει να γνωρίσει για πρώτη φορά τον εαυτό του. Η απάντηση, για πρώτη φορά δίνεται σωστή. Είναι φυσικά ο ίδιος ο άνθρωπος.

Μέσα από τον Οιδίποδα η ανθρωπότητα για πρώτη φορά συνειδητοποιεί τον ακριβή ρόλο της μέσα σε απέραντους αιώνες ανυπαρξίας. Ενδοσκοπείται. Κοιτάζει από μακριά, μα κι από κοντά τον εαυτό της, δίχως την αποπροσανατολιστική φθοροποιό επίδραση του χρόνου. Καταλαβαίνει ο άνθρωπος επιτέλους.

Είναι προδιαγεγραμμένος ο κύκλος της ζωής του. Τρεις φάσεις υπάρχουν σε αυτό το κύκλο. Γέννηση, ακμή και πτώση. Φάσεις αναπόδραστες, από πριν ορισμένες. Για πρώτη φορά αποτινάσσει από επάνω του το φόβο του θανάτου, εφόσον για πρώτη φορά αποδέχεται το αναπόφευκτο, χωρίς κραυγές και δάκρυα.

Έτσι, μόνος, βλέπει καθαρά, δίχως τους παραμορφωτικούς φακούς του σήμερα του χθες και του αύριο. Έτσι παίρνει απόφαση να ζήσει για πάντα. Να νικήσει στο μεγάλο αγώνα της ύπαρξης. Και ένας είναι ο τρόπος για να μη πεθάνει ποτέ ο άνθρωπος. Να ζήσει γενναία και με πάθος κάθε στιγμή της ζωής, απολαμβάνοντας τους δροσερούς χυμούς του έρωτα και περπατώντας το δρόμο της αρετής, αφήνοντας πίσω του μνημεία και ίχνη ορατά και ψηλαφητά.

«Άνθρωπον λέγεις!» απαντά ενθουσιασμένος ο Οιδίποδας. Η διαπίστωση του αυτή, όπως κάθε μεγάλη ανακάλυψη, φέρει πόνο και γνώση. Και χαρά όμως. Ο άνθρωπος γνωρίζει πια τα όρια του. Τα έχει «ορίσει». Είναι εκεί, μπροστά τους. Τα σέβεται, μα δε τα φοβάται πια. Είναι εκεί για να τα ξεπεράσει! Και η Σφίγγα, σαν άλλος εσωτερικός δαίμονας της ανθρώπινης ψυχής, που δε μπορεί άλλο να πνίγει τους ανθρώπους με το αγωνιώδες του ερωτήματος της, γκρεμίζεται στα βάραθρα του ασυνείδητου μας. Δε χάνεται ποτέ.

Οι αιώνες πέρασαν. Ο γρίφος της Σφίγγας όμως δεν άλλαξε διόλου. Γκρεμισμένη στην άβυσσο, ακόμη εξετάζει τον άνθρωπο, τις στιγμές που αυτός αποφασίζει να την ακούσει. Μοιάζει σαν να μη θυμάται πλέον την απάντηση του Οιδίποδα και τη σημασία της. Είναι γιατί από τη στιγμή που απαντήθηκε ο γρίφος, έπαψε να αποτελεί απορίας άξιον. Έπαψε να τον προβληματίζει. Έπαψε να τον εμπνέει προς το ευ διάγειν.


Το αίνιγμα της μνήμης

Κάποιοι τώρα, μέσα στους αιώνες που ακολούθησαν, θυμούνται τη Σφίγγα και το φρικτό της αίνιγμα. Ανάμεσα στους μεγάλους, μεγάλοι ως άγγελοι τέτοιων μηνυμάτων στέκουν οι QUEEN. We will rock you, ένα κομμάτι που προτρέπει σε ενεργητική, θετική στάση ζωής, ανεξάρτητα από τα αποτελέσματα της.

Αρχίζουμε λοιπόν τη ζωή μας με ενθουσιασμό, χαρά και αφέλεια, αναστατώνοντας τους γύρω μας με τις φωνές μας, χωρίς να νοιαζόμαστε, κι ας έχουμε λάσπη στο πρόσωπο μας, μόλις τώρα πλασμένοι, όχι τέλειοι, μα σίγουρα αγαπητοί.

Αργότερα, νέοι, δυνατοί και ανεξάρτητοι, να διεκδικούμε όσα μας ανήκουν, ατάραχοι με έξαψη και αίμα στο πρόσωπο μας, έτοιμοι για αγώνες, με σημαία τις ιδέες μας.

Καταλήγουμε γέροι, αδύναμοι, πένητες, ταπεινωμένοι, με λάσπη στο πρόσωπο, αυτή τη φορά της απαξίωσης και της λήθης, καταδυναστευμένοι και εντελώς παραγκωνισμένοι από τον νέο άνθρωπο που μας διαδέχεται. Και είναι ντροπή.

Όλα τα παραπάνω, συνιστούν μια αυθεντική φωνή της Σφίγγας. Το μυστήριο αυτή την φορά, είναι να αναγνωρίσει κανείς το αίνιγμα. Η απάντηση του δίνεται αυτούσια, ως παράδειγμα αποφυγής. Για όποιον είναι αρκετά γενναίος και δυνατός να την ανακαλύψει, το αίνιγμα είναι που δίνει κίνητρο, λόγο και στόχο. Δίνει έναν δρόμο για μελέτη θανάτου. Την ανακάλυψη της ζωής μπροστά στα μάτια του, γύρω του και μέσα του.

Επίλογος

Αν υπάρχει μια ελπίδα για τον κόσμο στον οποίο ζούμε, είναι αυτή:

Να γνωρίσει επειγόντως ξανά τον εαυτό του, να αντιληφθεί ποιο είναι πεδίο της ζωής του και να το επαν-ορίσει όπως θέλει αυτός, μέσα στα πλαίσια που του δίνονται. Έτσι, αν και θα πεθάνει, δε θα φοβηθεί ποτέ και ο βίος του θα αποκτήσει αληθινό νόημα.

Έτσι θα ζήσει πραγματικά.



ΠΗΓΗ