Ο αγώνας για την Επιστροφή των Οστών των Μαραθωνομάχων

Η μάχη του Μαραθώνα διεξήχθη το τέλος του καλοκαιριού του 490 π.Χ., μόλις 42 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Αθήνας σε ένα τοπίο που περιβάλλεται από λόφους και θάλασσα. Είναι μια από τις πρώτες καταγεγραμμένες μάχες χάρη στις προσπάθειες του Ηροδότου από την Αλικαρνασσό, του γνωστού ως ο «πατέρας της Ιστορίας», ο οποίος έγραψε μια πολύχρωμη περιγραφή της μάχης λίγα μόλις χρόνια αφότου συνέβη.


του Δρ.Νίκου Πουλιανού
Οι μαχητές που συμμετείχαν στη μάχη ήταν Έλληνες από την Αττική και αριθμούσαν περίπου 10.000 οπλίτες-πολίτες από την Αθήνα με τη βοήθεια 1.000 οπλιτών από τις Πλαταιές, μια μικρή πόλη 60 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Αθήνας. Αυτή η δύναμη αντιμετώπισε 50.000 ή ακόμα και πάνω από 100.000 Πέρσες επαγγελματίες στρατιώτες που αποβιβάστηκαν στην αμμώδη παραλία του Μαραθώνα με 600 πολεμικά πλοία. Δέκα ήταν οι Αθηναίοι στρατηγοί, αλλά κατά τη διάρκεια της ημέρας της μάχης, ο Μιλτιάδης διορίστηκε να έχει το γενικό πρόσταγμα των Ελλήνων εναντίον των αξιοσημείωτων Περσών ηγετών, Δάτη και Αρταφέρνη.

Χάρτης που δείχνει κύριες κινήσεις των στρατών κατά τη διάρκεια της μάχης του Μαραθώνα. (Wikipedia)

Για αρκετές δεκαετίες, πριν αυτή η μάχη λάβει χώρα, ένα ελληνο-περσική σύγκρουση σιγοέβραζε και τελικά για αντίποινα για την υποστήριξη των Ελλήνων στους Ίωνες συμπατριώτες τους (σήμερα οι παράκτιες περιοχές της Μικράς Ασίας -Τουρκίας), επειδή οι ​​Ίωνες επαναστάτησαν ενάντια στον Πέρση Αυτοκρατορία το 499 π.Χ.. Οι πολιτικές εντάσεις τροφοδότησαν επίσης την αντιπαράθεση, καθώς οι μοναρχικοί Πέρσες προσπάθησαν να καταστρέψουν τους δημοκρατικούς Έλληνες. Η τελική νίκη των νεοσύστατων Ελληνικών συμμαχικών πόλεων πάνω στο περσικό μεγαθήριο έδωσε στους Έλληνες την εμπιστοσύνη στις ικανότητες τους να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και πίστη στους στόχους τους. Ήταν μια καθοριστική στιγμή στην ιστορία. Αξίζει να σημειωθεί επίσης το γεγονός ότι, λόγω των Ελλήνων της Ιωνίας, το όνομα της Ελλάδα στην αραβική και τουρκική γλώσσα είναι Yunanistan (μια μεταβολή στην προφορά της Ionanistan).

Περσικό πεζικό φαίνεται σε διάζωμα στο παλάτι του Δαρείου στα Σούσα. (Wikipedia)

Σύμφωνα με έναν από τους πιο διάσημους θρύλους, ο δρομέας Φειδιππίδης έφερε την είδηση ​​της ελληνικής νίκης στην Αθήνα, τρέχοντας τα 42 χιλιόμετρα σε περίπου 3 ώρες. Εισήλθε στην πόλη φωνάζοντας "Νενικήκαμεν!" (Νικήσαμε). Λίγο αργότερα πέθανε από εξάντληση. Η ιστορία του θρυλικού αυτού γεγονότος έγινε τόσο δημοφιλής που ο διάσημος αγώνας δρόμου γνωστός ως «μαραθώνιος» αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων, με μεγάλες πόλεις να κάνουν τις δικές τους ετήσιες εκδηλώσεις. Η ακριβής απόσταση είναι επί του παρόντος σε 42.195 χιλιομέτρων ή 26 μιλίων 385 γιάρδες.

Απεικόνιση του Φειδιππίδη, όπως ο ίδιος έδωσε τον λόγο του νίκη των Ελλήνων επί των Περσών στη μάχη του Μαραθώνα προς το λαό της Αθήνας. Luc-Olivier Merson, 1869. (Wikipedia)

Έχει αναφερθεί ότι κατά τη διάρκεια της Μάχης του Μαραθώνα, περίπου 6.400 Πέρσες έχασαν τη ζωή τους, ενώ οι Έλληνες υπερασπιστές είχαν περίπου 200 θύματα (192 Αθηναίοι και 11 Πλαταιείς). Ο Έλληνας στρατηγός Καλλίμαχος, καθώς και ο στρατηγός Στεσσίλαος σκοτώθηκαν. Ένα άλλο θύμα ήταν ο Κυναίγειρος, ο αδελφός του διάσημου κλασικού Αισχύλου (ο οποίος επίσης αγωνίστηκε στη μάχη, αλλά επέζησε και έμμεσα ισχυρίστηκε ότι η συμμετοχή του ήταν μεγαλύτερο επίτευγμα από τα καλλιτεχνικά έργα του). 

Μετά από 2,5 χιλιετίες, ένας τάφος που περιείχε τα λείψανα των Αθηναίων στρατιωτών ανασκάφηκε στις αρχές του 20ου αιώνα. Μερικά από τα οστά διανεμήθηκαν σε διάφορες συλλογές, όπως στο Βασιλικό Μουσείο του Οντάριο στο Τορόντο και άλλα σκελετικά μέρη ήταν επαίσχυντα αφημένα σε ένα κοντινό χωράφι όπου ένα κατοικημένο σπίτι βρίσκεται επί του παρόντος. 

Στη γύρω περιοχή, ήταν ένας άλλος τάφος, όπως αναφέρεται από τον ιστορικό Παυσανία, όπου ενταφιάστηκαν τα λείψανα των σκλάβων που προσχώρησαν στην μάχη από την πλευρά των Αθηναίων για να κερδίσουν την ελευθερία τους. 

Το 1970-1971, τα οστά των Πλαταιών στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους στο Μαραθώνα, ανασκάφηκαν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής χούντας από το Γενικό Επόπτη των ελληνικών αρχαιοτήτων, στα τέλη του Σ Μαρινάτος, και παραδίδονται στον Γερμανό ανθρωπολόγος (και αξιωματικό των SS), Ε Breitinger, για μελέτη στη Βιέννη (βλ. ελληνικές εφημερίδες στις 22 Ιουνίου 1972, και την επιστολή που απευθύνεται προς το Δήμο Μαραθώνα στις 22, Σεπτέμβρη 2014). Όσο απίστευτο και αν φαίνεται, οι σκελετοί των Πλαταιέων παραμένουν λησμονημένοι στην Αυστρία. 

Τάφος των Πλαταιέων. (visitmarathon.gr)

Είναι προσωπική άποψη αυτού του συντάκτη ότι το επαγγελματικό καθήκον θα πρέπει να υπερισχύσει και να ληφθούν θετικά διορθωτικά μέτρα για να διορθώσουν αυτή την κατάσταση, έτσι ώστε τα υπολείμματα των πολεμιστών του Μαραθώνα να μπορούν με σεβασμό να ενταφιαστούν στο μέρος για το οποίο έχασαν τη ζωή τους στη Μάχη του Μαραθώνα για την υπεράσπιση της δημοκρατίας. Για να επιτύχουν αυτή την προσπάθεια, δύο ή τρεις επαγγελματικές προσωπικότητες από οργανισμούς ή φορείς σε κάθε γεωγραφική περιοχή ή ήπειρο πρέπει να αναλάβουν δράση για την αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού ζητήματος. Εκφράζεται η ελπίδα ότι θα προωθηθεί η επίτευξη του σκοπού.

"Ο Μαραθώνας αποτελεί πηγή έμπνευσης για όλους τους Έλληνες. Είναι ένα σύμβολο της δημοκρατίας και της ειρήνης και με την ιστορία του, μας διδάσκει τη σημασία των συγκεκριμένων αξιών για τη χώρα μας".
Κάρολος Παπούλιας, Πρόεδρος της Ελλάδας.

Αόρατα Γεγονότα
Του Δρ. Νίκου Πουλιανού