Το πέρασμα από την παιδική ηλικία είναι βαμμένο με αίμα και πόνο.Η μετάβαση στην ενηλικίωση αποτελεί θεμέλιο βήμα στη ζωή του ανθρώπου. Από την αφέλεια των παιδικών χρόνων μέχρι τις ευθύνες της ενήλικης ζωής ο άνθρωπος περνά όχι μόνο από σωματικές αλλαγές, αλλά και συναισθηματικές, αλλαγές με τόση βαρύνουσα σημασία, που διαμορφώνουν ολότελα την προσωπικότητα.
Και μπορεί στη Δύση η ενηλικίωση να συνοδεύεται από ένα πάρτι γενεθλίων, από δώρα και ευχές, όμως σε διάφορες κουλτούρες ανά τον κόσμο η διαδικασία περιλαμβάνει ειδικά τελετουργικά, που δίνουν ένα ξεχωριστό νόημα στη νέα φάση της ζωής του ανθρώπου. Τελετουργικά που μπορεί για εμάς να είναι εκτός πραγματικότητας, μέσα στη φρίκη και τη βιαιότητα, αλλά για το άτομο που τα περνά είναι σημαντικά, κυρίως για το κύρος του ανάμεσα στα μέλη της φυλής του.
- Οι σπερματο-τελετουργίες των Sambia
Στη φυλή των Sambia στην Παπούα Νέα Γουινέα η διαδικασία της ενηλικίωσης ξεκινάει από την τρυφερή ηλικία των 7 ετών, με την απομάκρυνση του παιδιού από τη μητέρα. Το αγόρι θα περάσει το υπόλοιπο της παιδικής του ηλικίας με μοναδικό πρότυπο και οδηγό τους άλλους ενήλικες άντρες της φυλής. Και κάπως έτσι, μακριά από την τρυφερότητα και την αγάπη της μάνας, το αγόρι υπόκειται σε σκληρά τελετουργικά με στόχο την ωρίμανσή του.
Και το μαρτύριο ξεκινά με την τελετουργική αιματοχυσία από τη μύτη, μια διαδικασία που μπορεί να φαίνεται βάρβαρη, αλλά οι Sambia τη θεωρούν αποτελεσματική στη διαδικασία της ωρίμανσης. Στη μύτη του παιδιού εισχωρούν σκληρά κομμάτια ξύλου με στόχο να προκληθεί αιμορραγία, ενώ στη θέα του πρώτου αίματος η φυλή ξεσπά σε πολεμικές ιαχές. Ακολουθούν ο ξυλοδαρμός και το μαστίγωμα, με στόχο να γίνει το αγόρι ανθεκτικό στον πόνο και να έχει έτσι προετοιμαστεί κατάλληλα για έναν σωστό μαχητή.
Η διαδικασία ενηλικίωσης όμως δεν τελειώνει εδώ. Το τελετουργικό που ακολουθεί κάνει το μυαλό των Δυτικών να σαστίζει. Για τους Sambia, το αγόρι γεννιέται με ένα ζαρωμένο γεννητικό όργανο, γι’ αυτό και πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να μεταμορφωθεί σε μέλος ισχυρό, αντάξιο της αντρικής του φύσης. Και ο μόνος τρόπος να συμβεί αυτό είναι να καταπιεί το αγόρι το σπέρμα ενός ώριμου σεξουαλικά άντρα της φυλής, ώστε να γίνει καρπερός. Μέσα στην ιδιωτικότητα του δάσους, το αγόρι αναγκάζεται να προβεί σε πεολειχία ενός νεαρού και ανύπαντρου άντρα 13-21 ετών και ενθαρρύνεται μάλιστα να καταπιεί όση περισσότερη από την αντρική ουσία μπορεί ώστε να συγκεντρώσει ικανοποιητικές ποσότητες δύναμης.
Στην εφηβική ηλικία των 13 ετών ξεκινάει ένα ακόμα στάδιο της ενηλικίωσης, που περιλαμβάνει ξανά αιμορραγία της μύτης και ξυλοδαρμό, τον οποίο θεωρούν οι Sambia ως ένα είδος κάθαρσης. Τώρα πια το ίδιο το παιδί είναι έτοιμο να γίνει αυτός «προμηθευτής» σπέρματος σε ένα νεότερο αγόρι που μπαίνει στο μονοπάτι της ενηλικίωσης.
Στα 20 του ο άντρας της φυλής των Sambia είναι πλέον έτοιμος για γάμο. Πριν από την τελετή όμως, οι σοφοί της φυλής πρέπει να τον καθοδηγήσουν ώστε να προστατευτεί από τις ακαθαρσίες της γυναίκας. Για παράδειγμα, την ώρα του σεξ δεν πρέπει να διεισδύει βαθιά γιατί αυξάνει τις πιθανότητες να μολυνθεί, πρέπει να κλείνει τα ρουθούνια του με φύλλα μέντας ώστε να μην μυρίζει τα ακάθαρτα γυναικεία γεννητικά όργανα και μετά την ολοκλήρωση της πράξης οφείλει να κάνει μπάνιο με λάσπη για να ξεπλυθεί από τις γυναικείες ακαθαρσίες. Η ολοκλήρωση της αντρικής ωρίμανσης επιτυγχάνεται με την πατρότητα.
- Η περιτομή και η υποτομή της φυλής των Mardudjara στην Αυστραλία
Το μονοπάτι της ενηλικίωσης για τα αγόρια της φυλής των Αβορίγινων, Mardudjara, είναι γεμάτο πόνο, αφού αναγκάζονται να συμμετέχουν σε μια ιεροτελεστία που έχει να κάνει με την περιτομή και τη διαδικασία της υποτομής, κάτι ανάλογο με την κλειτοριδεκτομή.
Μεταξύ των 15-16 ετών, το αγόρι οδηγείται από τους μεγαλύτερους της φυλής κοντά στη φωτιά, όπου το αναγκάζουν να ξαπλώσει. Στην πρώτη φάση υπόκειται σε περιτομή, στην αποκοπή δηλαδή της πόσθης (της πτύχωσης του δέρματος που καλύπτει τη βάλανο, το εξωτερικό ανδρικό γεννητικό όργανο). Το κομμάτι που αποκόπτεται είναι αναγκασμένοι να το καταπιούν ως «καλό κρέας» που θα τους κάνει πιο δυνατούς.
Λίγους μήνες μετά την περιτομή και αφού αναρρώσουν, ακολουθεί το δεύτερο μέρος της ιεροτελεστίας. Μια ξύλινη ράβδος τοποθετείται στην ουρήθρα, που θα χρησιμεύσει σαν υποστήριγμα του μαχαιριού. Στη συνέχεια ένας από τους άντρες της φυλής χαράσσει με το μαχαίρι κατά μήκος την κάτω πλευρά του πέους, με την τομή να φτάνει πολλές φορές μέχρι το όσχεο, ενώ το αίμα που ρέει καίγεται στη φωτιά για εξαγνισμό. Από εδώ και στο εξής το αγόρι θα αναγκάζεται να ουρεί καθιστό. Μερίδα ανθρωπολόγων υποστηρίζει ότι με αυτή τη διαδικασία οι άνδρες μπορούν να κατανοήσουν καλύτερα τη διαδικασία της έμμηνου ρήσης που περνάνε οι γυναίκες της φυλής.
- Το «εκκρεμές» της φυλής των Mandan
Οι Ινδιάνοι της Αμερικής είχαν τον δικό τους τρόπο να περνάνε από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή, αλλά κανένας από αυτούς δεν μπορούσε να φτάσει σε πόνο την τελετή ενηλικίωσης της φυλής των Mandan. Πριν ξεκινήσει η διαδικασία κάθε αγόρι, άνω των 4 ετών, όφειλε να νηστεύει για τρεις μέρες ώστε να εξαγνίσει το σώμα του. Και μετά ξεκινούσε το μαρτύριο: οι ενήλικες έφτιαχναν γάντζους από ξύλο και τους έμπηγαν στο στέρνο, τους ώμους και τις πλάτες των παιδιών και αφού περνούσαν σχοινιά από τους γάντζους τα κρέμαγαν στον αέρα. Παρά τον ασύλληπτο πόνο που βίωναν τα αγόρια, δεν επιτρεπόταν να κλάψουν. Και ενώ αιωρούνταν, περισσότεροι γάντζοι μπήγονταν στα χέρια και τα πόδια τους, ενώ ως αντίβαρα χρησιμοποιούνταν νεκροκεφαλές των προγόνων τους!
Η απώλεια αίματος και ο πόνος από τα βασανιστήρια οδηγούσε στη λιποθυμία του αγοριού. Τότε μόνο το κατέβαζαν από τον αέρα και του έβγαζαν τα σχοινιά, όχι όμως και τους γάντζους. Το μαρτύριο δεν είχε τελειωμό καθώς όταν το αγόρι συνερχόταν, έπρεπε να θυσιάσει και να προσφέρει δώρο στους θεούς το μικρό δάχτυλο του αριστερού του χεριού, το οποίο κοβόταν με μπαλτά. Και η τελετή ολοκληρωνόταν με το αγόρι να αναγκάζεται να τρέχει μέσα σε έναν τροχό και τους ντόπιους να του ξεριζώνουν από το δέρμα τους γάντζους, προκαλώντας του ακόμα περισσότερο πόνο και βαθιές πληγές. Τώρα το αγόρι είχε γίνει άντρας!
- Το μαστίγωμα των Fulani
Τα αγόρια στην αφρικανική φυλή των Fulani γίνονται άντρες μέσω μιας επικής μάχης μαστιγώματος με μέλη της αντίπαλης φυλής, που δοκιμάζει τη δύναμη, το θάρρος και τον αυτοέλεγχό τους. Στο τελετουργικό, που ονομάζεται sharo, δύο νεαρά αγόρια μπαίνουν σε ένα ρινγκ, γυμνά από τη μέση και πάνω, κρατώντας ένα μαστίγιο. Καθένα πρέπει να χτυπήσει τρεις φορές τον αντίπαλο στα πλευρά και την πλάτη όσο πιο δυνατά μπορεί. Νικητής αναδεικνύεται από το πλήθος το παιδί που έχει επιφέρει στον αντίπαλο τις πιο βαθιές και ματωμένες πληγές και έχει οπισθοχωρήσει λιγότερο κάθε φορά που δέχεται τα χτυπήματα. Η δύναμη και η αντοχή οδηγούν στη μετάβαση στην ενηλικίωση.
Τελετή ενηλικίωσης δεν έχουν όμως μόνο τα αγόρια, αλλά και τα κορίτσια της φυλής των Fulani, αν και αυτή περιλαμβάνει το τατουάζ στο πρόσωπο. Το κορίτσι αφήνει πίσω του την παιδική ηλικία όταν υποστεί αυτή τη διαδικασία της πολύωρης χάραξης χωρίς να εκφράσει τον πόνο και τη δυσαρέσκειά της, δείχνοντας με αυτό τον τρόπο την αντοχή που μόνο μια ενήλικη θα μπορούσε να επιδείξει.
- Η μυρμηγκο-δοκιμασία των Sateré-Mawé
Για να γίνεις άντρας στη φυλή των Sateré-Mawé στον τροπικό Αμαζόνιο είσαι υποχρεωμένος να αντέξεις τον πόνο από τα τσιμπήματα μυρμηγκιών. Όχι όμως απλών μυρμηγκιών, αλλά αυτού του είδους που είναι γνωστό ως «bullet» (μυρμήγκια-σφαίρες). Το όνομά τους το έχουν πάρει από το ισχυρό τσίμπημά τους, που κάνει τον πόνο να θυμίζει χτύπημα από σφαίρα!
Οι γέροντες της φυλής μαζεύουν τα μυρμήγκια από τη ζούγκλα και τα ναρκώνουν, προκειμένου να τα τοποθετήσουν σε ειδικά γάντια φτιαγμένα από φύλλα. Όταν η επήρεια της νάρκωσης περάσει, τότε τα μυρμήγκια εμφανίζουν ιδιαίτερη επιθετικότητα και επιθυμία να τσιμπήσουν.
Τα αγόρια της φυλής, όταν γίνονται 13 ετών, πρέπει να βάλουν το χέρι τους μέσα στο γάντι και να το κρατήσουν για 10 λεπτά, αντέχοντας τα κοφτερά τσιμπήματα των μυρμηγκιών χωρίς να ουρλιάξουν από τον πόνο.
Οι μεγάλες ποσότητες δηλητηρίου που δέχεται το παιδί δημιουργούν μια αίσθηση καψίματος, τρέμουλο και οδηγούν τελικά στην παράλυση του χεριού για μερικές μέρες. Αυτή τη δοκιμασία οι έφηβοι δεν αρκεί μάλιστα να την περάσουν μία φορά, αλλά πάνω από 20 μέσα σε διάστημα μερικών μηνών, ως ένδειξη αντρικής αντοχής και στωικότητας, χαρακτηριστικά απαραίτητα στους πολεμιστές της φυλής.
- Οι παραισθήσεις των Ινδιάνων Algonquin
Στην ινδιάνικη φυλή των Algonquin η μετάβαση στην ενήλικη ζωή περιλαμβάνει το ολοκληρωτικό σβήσιμο των παιδικών αναμνήσεων. Κι αυτό επιτυγχάνεται με τη χορήγηση ενός πολύ ισχυρού παραισθησιογόνου, που ονομάζεται wysoccan, το οποίο έχει σαν βάση του το φυτό datura stramoniun που θεωρείται 100 φορές πιο δυνατό από το LSD!
Τα αγόρια της φυλής αναγκάζονται να παραμένουν κλεισμένα σε ένα κλουβί για 20 ημέρες και να καταναλώνουν το παραισθησιογόνο. Στόχος του τελετουργικού ήταν η οριστική διαγραφή των αναμνήσεων της παιδικής ηλικίας, ώστε να μπορέσει το αγόρι να προχωρήσει καθαρός στη ζωή του ως άντρας. Το φάρμακο ήταν τόσο δραστικό που δεν ήταν λίγες οι φορές που κάποιο από τα παιδιά δηλητηριαζόταν και πέθαινε. Όσα αγόρια επιζούσαν, βίωναν ακραίες ψευδαισθήσεις και απώλεια μνήμης σε τέτοιο σημείο που δεν μπορούσαν να μιλήσουν, ούτε καν να αναγνωρίσουν τον ίδιο τους τον εαυτό. Αν κάποιες από τις αναμνήσεις παρέμεναν, τότε το παιδί επαναλάμβανε το ακραίο τελετουργικό.
- Το άλμα της πίστης των Naghol στα Βανουάτου
Εδώ και 15 περίπου δεκαετίες η φυλή των Naghol ενηλικιώνεται στα νησιά Βανουάτου με ένα ριψοκίνδυνο άλμα. Όταν τα αγόρια της φυλής φτάσουν την ηλικία των 8 ετών, πρέπει να σκαρφαλώσουν σε έναν αυτοσχέδιο ξύλινο βράχο, ύψους 30 περίπου μέτρων, να δέσουν στα πόδια τους την άκρη ενός αναρριχητικού φυτού και να βουτήξουν. Στόχος του άλματος είναι να προσγειωθούν πολύ κοντά στο έδαφος, χωρίς να χτυπήσουν. Πολλές φορές όμως οι υπολογισμοί είναι λανθασμένοι και το τελετουργικό μπορεί να καταλήξει στον θάνατο ή σε πολύ σοβαρούς τραυματισμούς. Το άλμα συμβολίζει την «κατάδυση» του αγοριού στην ενηλικίωση και είναι μια απόδειξη ανδροπρέπειας.
- Τα ταυροκαθάψια των Hamar
Τα ταυροκαθάψια είναι μια δημοφιλής παράδοση ανά τον κόσμο: από την αρχαία Ελλάδα ως την Ινδία, η πρακτική χρησιμοποιούνταν ως τεχνική εκπαίδευσης των νέων αντρών. Αν είσαι μέλος λοιπόν της φυλής Hamar στην Αιθιοπία, αυτό είναι το απαραίτητο τελετουργικό ώστε να ενηλικιωθείς και να μπορέσεις να παντρευτείς.
Πριν όμως ξεκινήσει η διαδικασία, προηγείται μια βάναυση τελετή για τα κορίτσια της φυλής. Τα θηλυκά μέλη των Hamar συγκεντρώνονται και χορεύουν, χτυπώντας τα κοσμήματά τους ρυθμικά. Στη συνέχεια κατευθύνονται προς τους ενήλικες άντρες της φυλής και τους δίνουν ένα ξύλο, το οποίο χρησιμοποιούν αυτοί για το ανελέητο μαστίγωμά τους. Με το μαστίγωμα, αποδεικνύουν τα κορίτσια ότι υπέφεραν και αυτά στον δρόμο προς την ενηλικίωση του αγοριού.
Μετά το μαστίγωμα, τα μέλη της φυλής σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από ένα κοπάδι ταύρων, ενώ τραγουδούν. Τέσσερα από τα μεγαλύτερα ζώα μπαίνουν στη σειρά και το γυμνό αγόρι πρέπει να εκτελεί άλματα πάνω τους τρεις φορές. Όταν η διαδικασία ολοκληρωθεί, ακούγεται μια ιαχή και το τελετουργικό ενηλικίωσης έχει τελειώσει. Για να είναι νόμιμη η διαδικασία, ο ταύρος πρέπει να είναι ευνουχισμένος.
- Το τρόχισμα των δοντιών στα κορίτσια των Mentawai
Τα πρότυπα ομορφιάς διαφέρουν για το γυναικείο φύλο από φυλή σε φυλή και συχνά ο στόχος επιτυγχάνεται μέσα από μια οδό πόνου, ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ενηλικίωσης. Στη φυλή των Mentawai στην Ινδονησία, στοιχείο ομορφιάς είναι τα δόντια. Όχι τα δόντια όπως τα ξέρουμε εμείς οι Δυτικοί όμως, αλλά τα τροχισμένα δόντια.
Οι ενήλικες της φυλής τροχίζουν τα δόντια των κοριτσιών με έναν βράχο, έτσι ώστε να μοιάζουν με τα δόντια ενός καρχαρία. Όσο πιο μυτερά τα δόντια, τόσο πιο γοητευτική η γυναίκα. Όταν το σχήμα των δοντιών ολοκληρωθεί στο απαιτούμενο μέγεθος, τότε το κορίτσι γίνεται γυναίκα και είναι έτοιμη για γάμο.
- Το κυνήγι λιονταριών των Μασάι
Τα μέλη της φυλής των Μασάι στην Κένυα και την Τανζανία έχουν αρκετά μονοπάτια για τη μετάβαση από την παιδική ηλικία στην ενηλικίωση. Όταν το αγόρι γίνει 10 ετών, ξεκινούν οι τελετές με κατανάλωση μείγματος από αλκοόλ, αίμα και γάλα αγελάδας, πλάι σε μεγάλες ποσότητες κρέατος. Ακολουθεί η περιτομή, κατά την οποία δεν πρέπει να δείξουν καθόλου πόνο, μιας και θα θεωρηθούν αδύναμοι.
Τα επόμενα δέκα χρόνια οι διαδικασίες εκγύμνασης και προετοιμασίας για την ενήλικη ζωή περιλαμβάνουν το κυνήγι λιονταριών.
Συνήθως τα αγόρια κυνηγούν μόνα τους, με τη χρήση ενός καλά ακονισμένου δόρατος και μιας ασπίδας. Για να προκαλέσουν την προσοχή των λιονταριών και να τα εκνευρίσουν, φορούν στα πόδια τους κουδούνια, με μοναδικό στόχο να αποδείξουν πόσο γενναίοι είναι. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, το τελευταίο βήμα προς την ενηλικίωση είναι ο γάμος. Από τη θέση του συζύγου θα επικεντρώσουν την προσπάθειά τους στην αύξηση του κοπαδιού τους, ενώ θα δίνουν συμβουλές και θα επικεντρώνονται στην επίλυση διαφορών.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου