Γ. Μοτσάκος Ειδικός σε Θέματα Άμυνας και Ασφάλειας Πληροφοριών (Βαλκανίων και χωρών Κ.Α.Κ )Βρετανικό άρθρο διακωμωδεί τον σημερινό τύπο «Δημοκρατίας» σε σχέση με αυτόν που ανακάλυψαν οι πρόγονοι μας πριν χιλιάδες χρόνια, προτείνοντας την άμεση επιστροφή στον ελληνικό τρόπο άσκησης της πολιτικής και διακυβέρνησης .
Το άρθρο αναφέρει ότι «ότι οφείλουμε στους αρχαίους Έλληνες πάρα πολλά , αν όχι τα περισσότερα απο το δικό μας σημερινό πολιτικό λεξιλόγιο. Επίσης όλος ο τρόπος διακυβέρνησης από την αναρχία στην δημοκρατία και στην ίδια την πολιτική επιστήμη είναι δικό τους επίτευγμα . Αλλά η δική μας πολιτική την σημερινή εποχή είναι πολύ διαφορετική σε πάρα πολλούς τομείς. Σε μια αρχαία Ελληνική δημοκρατική πόλη-κράτος , όλα τα σύγχρονα δημοκρατικά συστήματα μας θα αξιολογούνταν από τους Αρχαίους Έλληνες ως «ολιγαρχία», τονίζει ο αρθρογράφος .
Με αυτό εννοούμε ότι όχι το κράτος, αλλά οι λίγοι κατ “ανάγκην κατέχουν την εξουσία ή τον έλεγχο των περισσοτέρων ανθρώπων, σε σχέση με το ελληνικό πολιτικό σύστημα στο οποίο οι πολλοί έλεγχαν τους λίγους .
Αυτό συμβαίνει ακόμη και με τους Βουλευτές που εκλέγονται για να υπηρετήσουν υποτίθεται όλους τους ανθρώπους. Στην αρχαία Ελλάδα οι εκλογές θεωρούνταν από μόνες τους ολιγαρχικός τρόπος διακυβέρνησης .
Διότι από αυτές συστηματικά ευνοούνταν οι «λίγοι» και πιο συγκεκριμένα, οι εξαιρετικά πλούσιοι πολίτες ή οι «ολιγάρχες» όπως εμείς σήμερα αποκαλούμε την οικογενειοκρατία και το είδος αυτό, που είναι επίσης γνωστό και ως «πλουτοκράτες» ή απλά «άρχουσα τάξη «.
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ορισμένα σημαντικά κοινά στοιχεία μεταξύ των αρχαίων και των σύγχρονων πολιτικών τρόπων σκέψεως . Στους αρχαίους και στους σύγχρονους δημοκράτες για παράδειγμα, η ελευθερία και η ισότητα είναι η ουσία των βασικών πολιτικών αξιών τους. Ωστόσο, η ελευθερία σε έναν αρχαίο Έλληνα δημοκράτη δεν νοούνταν μόνο η ελευθερία να συμμετέχει στην πολιτική διαδικασία (όπως σήμερα) , αλλά και και η ελευθερία από την νομική δουλεία, καθώς από το να ήταν μην γίνει ποτέ ένας πραγματικός σκλάβος των κινητών και ακίνητων αξιών.
Η ελεύθερη συμμετοχή στα «κοινά της πόλης» σήμαινε όχι μόνο το είδος της περιστασιακής συμμετοχής που έχουμε εμείς σήμερα , αλλά το κλειδί για τη λειτουργία της δημοκρατίας για τους περισσότερους από εμάς , δημιουργώντας μια προσωρινή ανταλλαγή ρόλων από τους πολιτικούς «αφέντες» και «δούλους» σε γενικές ή τοπικές εκλογές (ή ετήσιο δημοψήφισμα). Αλλά μάλλον η πραγματική ελευθερία είναι το να μοιράζεται κάποιος την πολιτική εξουσία, με διαφανείς τρόπους όπως αυτούς που είχαν οι αρχαίοι Έλληνες .
Στο τέταρτο αιώνα π.Χ. , στην Αθηναϊκή δημοκρατική συνέλευση συμμετείχαν 6.000 και πλέον άρρενες ενήλικοι πολίτες , οι οποίοι συναντιούνταν κατά μέσο όρο κάθε εννέα ημέρες . Ήταν μια «κυβέρνηση σε μαζική σύναξη» , κατέχοντας την τρομερή για τα σημερινά δεδομένα δυνατότητα να διεξάγει δημοψήφισμα για σημαντικά θέματα, κάθε δεύτερη εβδομάδα.
Η ισότητα των πολιτών σήμερα είναι ένα όνειρο απατηλό στην καλύτερη περίπτωση, τουλάχιστον από κοινωνικοοικονομική άποψη, όταν σήμερα οι πλούσιοι αποτελούν το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, το οποίο κατέχει όσο το υπόλοιπο 99% μαζί. Αυτά τα δύο πράγματα μαζί κατάφεραν να δημιουργήσουν ένα πολίτευμα που απέχει έτη φωτός από την αρχαία Ελλάδα, και ειδικότερα από την αρχαία αθηναϊκή δημοκρατία.
Τα στατιστικά στοιχεία το αποδεικνύουν άλλωστε . Οι αρχαίοι ήταν εμφανώς μη γραφειοκράτες και θεωρούσαν την άμεση προσωπική φορολογία ως ένα είδος προσβολής του πολίτη. Η Ελλάδα και ιδιαίτερα η Κλασική Αθήνα αποτελούσε μια από τις πιο πολυπληθείς και αστικοποιημένες κοινωνίες, με το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού να ζει πάνω από το επίπεδο της απλής επιβίωσης, και με μια πιο ισότιμη κατανομή της ιδιοκτησίας, από ό, τι υπάρχει σήμερα στην Ελλάδα, αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη σύγχρονη κοινωνία του Πλανήτη.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η αρχαία Ελλάδα μπορεί να μας προμηθεύσει με ένα άμεσα μεταβιβάσιμο παράδειγμα προς δημοκρατική μίμηση, αλλά έχουμε την τάση να πιστεύουμε στην απόλυτη ισότητα όλων των πολιτών σε κάθε περίπτωση ως ενήλικες ψηφοφόροι, ανεξάρτητα από το φύλο, και να μην πιστεύουμε στην εγκυρότητα ή την χρησιμότητα της νομικής υποδούλωσης των ανθρώπων ως «κινητή περιουσία».
Ωστόσο, υπάρχουν μια σειρά από αρχαίες δημοκρατικές έννοιες και τεχνικές που δεν φαίνονται ιδιαίτερα ελκυστικές, όπως η τυχαία μέθοδος της ψηφοφορίας με κλήρωση που στοχεύει να παράγει ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των εκλεγμένων αξιωματούχων. Ακόμη είναι η πρακτική του εξοστρακισμού, που επέτρεπε στον πληθυσμό να ορίσει εάν ένας πολιτικός υποψήφιος θα έπρεπε να πάει στην εξορία για 10 χρόνια, τερματίζοντας έτσι την πολιτική του καριέρα.
Η σύγκριση, ή μάλλον η αντίθεση των δημοκρατιών μας με αυτής της αρχαίας Ελλάδας χρησιμεύει για να τονίσει αυτό που έχει κατονομασθεί σήμερα ως «υφέρπουσα κρυπτο-ολιγαρχία» στο δικό μας πολύ διαφορετικό δημοκρατικό σύστημα .
Ο Βρετανός αρθρογράφους μονολογεί λέγοντας:είμαστε όλοι δημοκράτες τώρα, έτσι δεν είναι; ή δεν είμαστε; Όχι, αν λάβουμε υπόψη τα ακόλουθα λάθη που ενσωματώνονται σε όλα τα σύγχρονα συστήματα.
Θα ήταν δυνατό για τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο να πάνε σε πόλεμο στο Ιράκ το 2003, παρόλο που ούτε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους, ούτε ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τόνι Μπλερ, δεν είχαν σε οποιοδήποτε σημείο λάβει την έγκριση της απόφασης τους από την πλειοψηφία των πολιτών τους;
Οι Πολίτες στις δικές μας «δημοκρατίες» περνούν έως και το ένα πέμπτο της ζωής τους ασχολούμενοι με ένα κόμμα ή έναν υποψήφιο, εκτός από το κόμμα ή τον υποψήφιο που οι περισσότεροι από αυτούς ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές. Επιπλέον, οι εκλογές δεν είναι στην πραγματικότητα «ελεύθερες και δίκαιες». Εάν ασχοληθεί κάποιος με την εν λόγω διαδικασία θα διαπιστώσει ότι σχεδόν πάντα κερδίζει η πλευρά που ξοδεύει τα περισσότερα χρήματα.
Όταν πρόκειται για την νίκη των εκλογών, κανένα κόμμα δεν έχει έρθει ποτέ στην εξουσία χωρίς (κατάφωρα ιδιοτελή) εταιρική υποστήριξη από ένα άλλο χρηαμοτοδοτικό σχήμα. Και, ίσως το πιο καταδικαστικό απ “όλα, είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων αποκλείονται συστηματικά από τη δημόσια λήψη αποφάσεων, χάρη στην χρηματοδότηση των προεκλογικών εκστρατειών σε συγκεκριμένους εκλογικούς αντιπροσώπους , αγνοώντας ατιμώρητα ό, τι συμβαίνει στο μεταξύ (σε τοπικές ή γενικές ) εκλογές.
Η δημοκρατία έχει αλλάξει το νόημά της, και από κάτι σαν «λαϊκή εξουσία» στην αρχαία Ελλάδα έχει μετατραπεί σήμερα σε κάτι «άλλο» , χάνοντας φαινομενικά τον σκοπό της ως μια αντανάκλαση πόσο μάλλον ως μια άμεση υλοποίηση της λαϊκής βούλησης.
Κάποιος μπορεί επίσης να κατανοήσει γιατί ο Ουίνστον Τσόρτσιλ ήταν κάποτε τόσο αντίθετος με αυτήν την ίδια την έννοια της Δημοκρατίας . Ο ίδιος περιγράφοντας την δημοκρατία την χαρακτήρισε ως την χειρότερη όλων των συστημάτων.
Αλλά αυτό δεν πρέπει να είναι καλός λόγος για να συνεχίσουμε αγνοώντας την ευρέως διαδεδομένη παραδοχή της ελλείψεως δημοκρατικού ελλείμματος στην σύγχρονη εποχή . Επιστροφή στο μέλλον λοιπόν με τους δημοκράτες της αρχαίας Ελλάδας και μόνον αυτούς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου