"Νομίζω είμαι ο πρώτος άνθρωπος που κάθεται στην κορυφή του κόσμου".
Σίγουρα είναι κάτι που δεν μπορούν να καυχηθούν πολλοί άνθρωποι, ειδικά όταν ζουν μια φυσιολογική ζωή, όπως για παράδειγμα αν δουλεύουν σε ένα γραφείο. Αυτό ακριβώς όμως έκανε ο Matthew Alexander Henson.
Το 1908, ο αφανής Αφροαμεριανός εξερευνητής ήταν ο πρώτος, από μια ομάδα έξι μελών, που έφτασε στον Βόρειο Πόλο. Μελέτησε και μιλούσε την γλώσσα Ινουκτιτούτ καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον Δυτικό που συμμετείχε στην αποστολή, κάτι που οδήγησε σε επιτυχείς εμπορικές σχέσεις, αλλά και την καλύτερη πλοήγηση, με τους ντόπιους Ινουίτ. Κατασκεύασε ιγκλού, εκπαίδευσε πληρώματα έλκηθρων, μελέτησε τις τεχνικές επιβίωσης των ντόπιων και ολοκλήρωσε πολλές από τις σκληρές δουλειές που συνεπαγόταν το να είναι ο υπηρέτης ενός πλούσιου λευκού εξερευνητή που ήθελε να αποδείξει κάτι στους φίλους του στην National Geographic Society.
Ο Ρόμπερτ Πέρι στα δεξιά
Ο Matthew Henson και ο άνθρωπος που πιστώνεται επίσημα ως ο πρώτος άνθρωπος στον Βόρειο Πόλο -ο εξερευνητής Ρόμπερτ Πέρι- γνωρίστηκαν το 1887 σε ένα κατάστημα ενδυμάτων στην Ουάσινγκτον, όπου δούλευε ο τότε 21χρονος Henson. Καθώς περίμενε τον Πέρι, τον μηχανικό του Ναυτικού με μεγάλες φιλοδοξίες, οι δύο άνδρες -με πολύ διαφορετικό υπόβαθρο- άρχισαν να μιλάνε. Ο Πέρι έμαθε ότι ο Henson γεννήθηκε από ελεύθερους κολίγες στο Μέριλαντ, αλλά έπρεπε να φύγει από την πολιτεία όταν η Κου Κλουξ Κλαν έβαλε στόχο τους γονείς του. Μέχρι τα 12 του ήταν καμαρότος και είχε ταξιδέψει σε λιμάνια μέχρι την Κίνα, την Ιαπωνία, την Αφρική και τις ρωσικές θάλασσες της Αρκτικής. Ο καπετάνιος του πλοίου είχε υπό την προστασία του τον νεαρό Αφροαμερικανό και τον έμαθε να διαβάζει και να γράφει.
Μπορούμε να πούμε με σιγουριά ότι ο Henson είχε περισσότερη εμπειρία απ' ό, τι πολλοί από τους επίδοξους εξερευνητές που ο Πέρι συναντούσε στο σαλόνι της Nat Geo Society στις αρχές του αιώνα. Ο Πέρι τον προσέλαβε αμέσως. Από εκείνο το σημείο και έπειτα, ο Henson ακολουθούσε κάθε αποστολή του Πέρι, από τις ζούγκλες της Νικαράγουα μέχρι τον Βόρειο Πόλο.
Κάπου εδώ, πρέπει να αναφερθεί και η σύζυγος του Πέρι, η Josephine, γνωστή ως η "Πρώτη Κυρία της Αρκτικής" και μια από τις πιο γενναίες γυναίκες εξερευνητές των πάγων, μέλος της ομάδας του Πέρι. Μάλιστα, η Josephine γέννησε το μωρό τους στον Βόρειο Πόλο και έγραψε ένα best seller, το "The Snow Baby".
Ο Πέρι είχε με ποικιλόμορφη ομάδα, η οποία αποτελούνταν από "22 άνδρες και 17 γυναίκες Ινουίτ, 10 παιδιά, 246 σκυλιά, 70 τόνους κρέατος φάλαινας από το Λαμπραντόρ, κρέας και λίπος θαλάσσιων ίππων, κυνηγετικό εξοπλισμό και τόνους κάρβουνα".
Ο Henson προήχθη σε "πρώτο άνθρωπο" και βοηθό πεδίου. Ήταν εξειδικευμένος τεχνίτης, που είχε συχνά λύσεις για τη σωτηρία της ομάδας στις πιο σκληρές συνθήκες της Αρκτικής. Στο τελευταίο στάδιο του ταξιδιού προς τον Βόρειο Πόλο, ήταν μόνο αυτός, ο Πέρι και τέσσερις Ινουίτ -οι Ootah, Egigingwah, Seegloo και Ooqueah.
Στο κέντρο μπροστά ο Henson και δεξιά ο Πέρι
Καθώς πλησίαζαν το "πιο απομακρυσμένο βόρειο" σημείο οποιασδήποτε άλλης αποστολής μέχρι το 1909, ο Πέρι κουραζόταν όλο και πιο πολύ, υπέφερε από εξάντληση και παγωμένα δάκτυλα και του ήταν αδύνατο να φύγει από τον καταυλισμό τους, που απείχε μόλις πέντε μίλια από τον Πόλο. Ο Henson εξερεύνησε παρά τις εντολές του Πέρι. "Ήμουν μπροστά και είχα ξεπεράσει το σημείο μερικά μίλια. Τότε γυρίσαμε και μπορούσα να δω ότι τα ίχνη μου ήταν τα πρώτα στο σημείο", είπε αργότερα ο Henson.
Σύμφωνα με τον ίδιο για την όγδοη προσπάθειά τους να φτάσουν στον Βόρειο Πόλο (το οποίο σήμερα πιστεύεται ότι απέκλιναν για ελάχιστες ίντσες), ο Henson αποκάλυψε ότι δεν ήταν ο Πέρι, ο μεγάλος εξερευνητής που έλαβε αργότερα τις διακρίσεις για την ηγεσία της εκστρατείας, αλλά ήταν ο ίδιος που κατέκτησε την "κορυφή του κόσμου".
Όταν ο Πέρι τον πρόλαβε, ο Ναύαρχος κάρφωσε την αμερικανική σημαία στον πάγο. Και όμως, στην μοναδική φωτογραφία της ιστορικής στιγμής, φαίνεται ένα πλήθος προσώπων που δεν είναι λευκοί.
Μήπως έτσι τίμησε ο Πέρι την ομάδα; Ή ήταν ακόμα πίσω στον καταυλισμό, ανίκανος να περπατήσει τα τελευταία μίλια, αφήνοντας τον "πρώτο του άνθρωπο" να καρφώσει την σημαία και να τραβήξει την φωτογραφία με τα υπόλοιπα τέσσερα μέλη της ομάδας των Ινουίτ;
Ο ίδιος ο Henson περιγράφει τη στιγμή που έφθασαν στον Βόρειο Πόλο στην αυτοβιογραφία του, A Negro Explorer at the North Pole (1912):
"[Η σημαία] έσπασε από τον άνεμο, ένιωσα μια άγρια χαρά και αγαλλίαση […] Ακόμη ένα έργο της ανθρωπότητας ολοκληρώθηκε και, όπως και στο παρελθόν, από την αρχή της ιστορίας, οποιοδήποτε έργο του κόσμου είχε γίνει από ένα λευκό, συνοδευόταν από ένα έγχρωμο. Από το χτίσιμο των πυραμίδων και το ταξίδι στον Σταυρό, μέχρι την ανακάλυψη του Νέου Κόσμου και την ανακάλυψη του Βόρειου Πόλου, ο μαύρος ήταν ο πιστός και σταθερός σύντροφος του Καυκάσιου και ένιωσα όλα όσα ήταν δυνατόν να αισθανθώ, εγώ, ένα ταπεινό μέλος της φυλής μου, επιλέχθηκε από τη μοίρα να την εκπροσωπήσει, σε αυτό, σχεδόν το τελευταίο από τα σπουδαία έργα του κόσμου".
Παρά τις κάποιες αμφιβολίες για την ακρίβεια των δεδομένων, καθώς και μια ανταγωνιστική αξίωση, η National Geographic Society πίστευε ότι ο Πέρι έφτασε στον Βόρειο Πόλο και αναγνωρίστηκε από το Κογκρέσο, το οποίο του απένειμε ευχαριστίες με ειδική πράξη το 1911.
Εκείνη την εποχή, οι συνεισφορές του Henson αγνοήθηκαν σε μεγάλο βαθμό και, μετά την αποστολή, επέστρεψε σε μια πολύ φυσιολογική ζωή. Για 23 χρόνια, εργάστηκε ως υπάλληλος στο τελωνείο της Νέας Υόρκης, ενώ ο Πέρι αποσύρθηκε στο Eagle Island. Χωρίς την φήμη ή την οικονομική στήριξη για να οργανώσει τις δικές του αποστολές, η καριέρα του Henson ως εξερευνητής τελείωσε για πάντα όταν ο Πέρι σταμάτησε την καριέρα του. Στα βιβλία του, ο Πέρι δεν απέδωσε τα εύσημα, όπως όφειλε.
"Του έδωσε αυτή την θέση κυρίως λόγω της προσαρμοστικότητάς του και της ικανότητάς του για την δουλειά και δεύτερον λόγω της πίστης του. Είναι καλύτερος οδηγός σκυλιών και μπορεί να χειριστεί ένα έλκηθρο καλύτερα από οποιονδήποτε άλλων, εκτός από μερικούς από τους καλύτερους Εσκιμώους", έγραψε ο Πέρι.
Αργότερα, ο Henson κέρδισε κάποια αναγνώριση στη ζωή του και σχεδόν 30 χρόνια μετά από την αποστολή, το 1937, έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός που έγινε μέλος της Explorers Club, μιας από τις πιο σημαντικές κοινωνίες για τους πρωτοπόρους, με μέλη όπως ο Νιλ Άρμστρονγκ και τον πραγματικό Ιντιάνα Τζόουνς. Κατά έναν ειρωνικό τρόπο, το 1944, ο Henson τιμήθηκε με το μετάλλιο Peary Polar Expedition, το οποίο παρέλαβε στον Λευκό Οίκο από τους Τρούμαν και Αϊζενχάουερ.
Ο Henson πέθανε το 1955 στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης και στην δεκαετία του 1980 μεταφέρθηκε στο εθνικό κοιμητήριο του Arlington για να ταφεί δίπλα στον Πέρι. Με τη σύζυγό του δεν είχαν παιδιά, αλλά είχε έναν Ινουίτ γιο, τον Anauakaq. Τόσο ο Henson όσο και ο Πέρι είχαν παιδιά με γυναίκες Ινουίτ εκτός γάμου. Στην δεκαετία του 1950, ένας Γάλλος εξερευνητής που πέρασε έναν χρόνο στη Γροιλανδία, ήταν ο πρώτος που αναφέρθηκε στους απογόνους τους. Μετά από το 1908, οι εξερευνητές δεν επέστρεψαν ποτέ να δουν τα παιδιά τους. Η ηθοποιός και τραγουδίστρια Taraji Penda Henson έχει δηλώσει ότι ο Henson ήταν αδερφός του προ-προπάππου της.
Χάρη στον Αφροαμερικανό καθηγητή του Χάρβαρντ, Samuel Allen Counter Jr., ο οποίος ανακίνησε την ιστορία του Henson στην δεκαετία του 1990, απονεμήθηκε στον εξερευνητή μεταθανάτια η υψηλότερη τιμή της National Geographic Society, το μετάλλιο Χάμπαρντ, σχεδόν έναν αιώνα μετά από την απονομή του ίδιου μεταλλίου στον Πέρι για την κατάκτηση του Βόρειου Πόλου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου