Τσικνοπέμπτη και η Ελληνική Αποκριά

Η Τσικνοπέμπτη είναι γιορτή της ορθόδοξης παράδοσης στην οποία καταναλώνονται μεγάλες ποσότητες κρέατος. Λαμβάνει μέρος την Πέμπτη, λόγω του ότι οι μέρες Τετάρτη και Παρασκευή θεωρούνται νηστίσιμες, της δεύτερης εβδομάδας των Αποκριών, την αποκαλούμενη Κρεατινή. Προηγείται αυτής η πρώτη κατά σειρά Προφωνή και ακολουθεί η τρίτη εβδομάδα της Τυροφάγου. Πραγματοποιείται κάποιες μέρες πριν από την έναρξη της μεγάλης νηστείας της Σαρακοστής.

Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού. Σύμφωνα με τον λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι «ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».

Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες, οι ψυχές των νεκρών επέστρεφαν στον Πάνω Κόσμο για να λάβουν μέρος στη γιορτή για την έναρξη της Άνοιξης. Επρόκειτο για μια γιορτή όπου υμνούνταν το ξεκίνημα της καινούργιας ζωής που έδινε η Φύση στα μπουμπούκια, τα νεαρά βλαστάρια των δέντρων και τα φυτά και την τιμούσαν με προσφορές προς τις ψυχές που επέστρεφαν για να παραστούν στο γεγονός.

Η προσπάθεια της εξαπλούμενης χριστιανικής θρησκείας να απαξιώσει στη συνείδηση των ανθρώπων τις παγανιστικές αυτές τελετές, οδήγησε στις λειτουργίες των Ψυχοσάββατων, όπως ακριβώς τις γνωρίζουμε σήμερα.
Κατά τη διάρκεια των Αποκριών, πρόκειται για τα δύο Σάββατα πριν τις Κυριακές Απόκρεω και Τυρινής αλλά και το πρώτο Σάββατο μετά την Καθαρά Δευτέρα. Στις επιμνημόσυνες δεήσεις των Ψυχοσάββατων σήμερα προσφέρονται κόλλυβα στη μνήμη των εκλιπόντων.

Σε όποιο δρόμο της Ελλάδας κι αν περπατήσει κανείς την 11η ημέρα πριν την Καθαρά Δευτέρα, η μυρωδιά της τσίκνας θα τον κάνει να καταλάβει ότι είναι Πέμπτη. Για την ακρίβεια, είναιΤσικνοπέμπτη, η μέρα που προειδοποιεί τους απανταχού Έλληνες ότι πλησιάζει η νηστεία της Σαρακοστής και εορτάζεται με άφθονη κατανάλωση ψητού κρέατος, ένα έθιμο που επίσης βρίσκει τις ρίζες του στην αρχαιότητα.

Σε όλη τη διάρκεια των αποκριάτικων εορτασμών και μέχρι την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς, όπου οι παρελάσεις και οι Αποκριατικες Στολες έχουν την τιμητική τους, στην Ελλάδα τηρούνται κάποια πολύ ιδιαίτερα έθιμα.
Μερικά απ’ αυτά συνδέονται με τη χριστιανική πίστη και άλλα μπερδεύονται με μύθους, δοξασίες και λαϊκούς θρύλους που προέρχονται από την παγανιστική λατρεία.

Τα ανύπαντρα κορίτσια, το Σάββατο το βράδυ πριν ξημερώσει της Τυρινής, πλάθουν μία άζυμη κουλούρα με νερό, αλεύρι και πολύ αλάτι, την «αλμυροκουλούρα».
Το έθιμο λέει ότι πρέπει να τη φας όλη πριν κοιμηθείς και θα δεις στον ύπνο σου τον άντρα που θα παντρευτείς να σου δίνει νερό να ξεδιψάσεις.