Μια μυστηριώδη επαυξημένη πραγματικότητα από την δεκαετία του 1850 που εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα

Το "κοριτσάκι με τα σπίρτα" στο
Fairy Tale Forest, Efteling της Ολλανδίας

Αν ακούσετε τον όρο -όσοι τον έχουν ακούσει δηλαδή- "επαυξημένη πραγματικότητα" (augmented reality‎), ίσως σκεφτείτε τα smartphone και τις κονσόλες βιντεοπαιχνιδιών. Είναι η σε πραγματικό χρόνο άμεση ή έμμεση θέαση ενός φυσικού, πραγματικού περιβάλλοντος, του οποίου τα στοιχεία επαυξάνονται από στοιχεία αναπαραγώμενα από συσκευές υπολογιστών, όπως ήχος, βίντεο, γραφικά ή δεδομένα τοποθεσίας. Ο όρος εισήχθη το 1992 από τον Τομ Κάουντελ. Όμως, στην πραγματικότητα, η επαυξημένη πραγματικότητα δεν είναι κάτι νέο. Μέχρι τον 16ο αιώνα, οι άνθρωποι κατέγραφαν τρόπους για να ξεγελάσουν το κοινό ώστε να βλέπουν πράγματα που δεν υπήρχαν εκεί. Το ακόμα πιο εκπληκτικό είναι ότι -πιθανότατα- έχετε συναντήσει μερικές από αυτές τις τεχνολογίες σήμερα.


Οι καθρέφτες
Βρισκόμαστε στην Νάπολη στα μέσα της δεκαετίας του 1500. Η Επιστημονική Επανάσταση κερδίζει συνεχώς και φαίνεται ότι κάθε μέρα ακούμε για μια νέα εφεύρεση ή ανακάλυψη. Ακόμα όμως και σε έναν τέτοιο κόσμο, θα ήταν εκπληκτικό αν μπαίνοντας σε ένα σκοτεινό δωμάτιο βλέπαμε τη αιθέρια εμφάνιση ενός αγάλματος -μια εμφάνιση που δε θα μπορούσε να είναι εκεί, και όμως που θα μπορούσαμε να δούμε με τα ίδια μας τα μάτια. Αν και δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι κάποιος δημιούργησε αυτήν την ψευδαίσθηση τον 15ο αιώνα, είναι σίγουρο ότι έγραψε γι' αυτήν το 1558 ο Ιταλός λόγιος, πολυμαθής και θεατρικός συγγραφέας Τζανμπαττίστα ντελα Πόρτα (γνωστός και ως Τζοβάννι Μπατίστα ντελα Πόρτα) .

Το κλειδί για την ψευδαίσθηση του ντελα Πόρτα ήταν ένα κομμάτι διαφανές γυαλί που είχε έναν καθρέφτη για φινίρισμα από τη μια πλευρά. Και αυτό γιατί με τον σωστό φωτισμό μπορούσε κανείς να δει μέσα από το γυαλί, αλλά να δει ταυτόχρονα κάτι που αντικατοπτριζόταν. Τοποθετούσε το γυαλί, υπό μια γωνία, μεταξύ του θεατή και του δωματίου που κοιτούσε, και έτσι το γυαλί αντικατόπτριζε μια δεύτερη αίθουσα, την οποία ο θεατής δεν μπορούσε να δει. Μόλις φωτιζόταν ένα άγαλμα, ένα άτομο ή οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο σε αυτό το δεύτερο δωμάτιο, εμφανιζόταν η αντανάκλαση στο γυαλί και φαινόταν σαν να ήταν στο πρώτο δωμάτιο. Είχε όμως μια αιθέρια, λαμπερή εμφάνιση, μιας και ο φωτισμός δεν εξαπλωνόταν σε τίποτα που πραγματικά υπήρχε στο δωμάτιο που κοίταζε ο θεατής.



Όμως, αυτή η ψευδαίσθηση άκμασε 200 χρόνια αργότερα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1850, ο μηχανικός Χένρυ Ντιρκς περιέγραψε κάτι σχεδόν πανομοιότυπο, αν και αυτή τη φορά στο πλαίσιο μιας σκηνικής παραγωγής. Κατά την έκδοση του Ντιρκς, ένας ηθοποιός έμπαινε σε ένα κρυμμένο θάλαμο κάτω από το κοινό και τον φώτιζαν με ένα είδους προβολέα του 19ου αιώνα. Ένας υαλοπίνακας ανακλαστικού γυαλιού βρισκόταν στη σκηνή, κοιτώντας προς τα κάτω, για να αντικατοπτρίζει τον ηθοποιό, ο οποίος φαινόταν σαν να κινείται στη σκηνή. Ο Ντιρκς δεν χρησιμοποίησε ποτέ αυτό το σχέδιο σε κάποιο θέατρο, αλλά παρουσίασε ένα μοντέλο που δούλευε.

Το γεγονός ότι σήμερα αποκαλούμε αυτό το κόλπο "το φάντασμα του Pepper" (Pepper's ghost) είναι ένδειξη ότι ο άνθρωπος που είχε τη μεγαλύτερη επιτυχία με αυτό ήταν ο χημικός Τζον Χένρυ Πέπερ. Ο Πέπερ έκανε βελτιώσεις στο σχέδιο του Ντιρκς, κυρίως με την τοποθέτηση του κρυμμένου ηθοποιού σε ένα κεκλιμένο επίπεδο με την ίδια γωνία με τον καθρέφτη για να διορθώσει τυχόν στρεβλώσεις. Η ψευδαίσθηση του Πέπερ έγινε δημοφιλής στις θεατρικές σκηνές, όπου οι σκελετοί φαντασμάτων κυνηγούσαν δολοφόνους οι οποίοι, προσπαθώντας όσο το δυνατόν, δεν θα μπορούσαν ποτέ να τους τραυματίσουν με ένα σπαθί. Όμως τελικά, έπεσε σε παρακμή στα δραματικά έργα και κέρδισε πόντους στα θεάματα. Μια δημοφιλής μορφή ήταν η ψευδαίσθηση του "κοριτσιού σε γορίλα", όπου μια γυναίκα σε ένα κλουβί μεταμορφωνόταν σε γορίλα και έσπαγε τα κάγκελα ώστε να λαχταρίσουν οι θεατές στην αίθουσα.

Καμία καινοτομία



Σήμερα, είναι σπάνιο να πάει κάποιος σε ένα θέαμα και ακόμη πιο σπάνιο να δει το φάντασμα του Πέπερ σε κάποιο έργο. Αν κανείς δει αυτήν την ψευδαίσθηση, πιθανότατα θα ήταν σε κάποιο σκηνικό της Disney. Εκεί, οι χειριστές της Disney χρησιμοποιούν πολύ συχνά το "φάντασμα του Πέπερ". Εκτός από την απεικόνιση των εικόνων των animatronic χαρακτήρων κάτω από τους επιβάτες, έτσι ώστε να εμφανίζονται ως χορευτές στο πάτωμα της αίθουσας χορού, η ατραξιόν τοποθετεί φαντάσματα που χορεύουν στον αέρα, που αντανακλώνται από εικόνες ακριβώς πάνω από τα κεφάλια των επιβατών.

Το "ολόγραμμα" του Tupac στο Coachella 2012



Αυτό όμως δεν είναι το μόνο μέρος που αναβιώνει το "φάντασμα του Πέπερ" σήμερα. Ίσως θυμάστε την εμφάνιση του "ολογράμματος" του Tupac Shakur στο Coachella 2012. Δεν ήταν κάποιο ολόγραμμα, αλλά το "φάντασμα του Πέπερ", μολονότι αντανακλούσε μια εικόνα CGI έξι φιγούρων. Επίσης, η ψευδαίσθηση παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο στους τηλεϋποβοείς και στις εκθέσεις που μπορείτε να δείτε σε μαχητικά αεροσκάφη και αυτοκίνητα πολυτελείας. Η τεχνολογία αιχμής μπορεί να κάνει εντυπωσιακά πράγματα, αλλά ο σύγχρονος κόσμος εξακολουθεί να χρειάζεται τους καθρέφτες.

πηγη