Το Δέντρο της Ζωής, η εξελισσόμενη μορφή τέχνης του Μεξικό

Όλα αλλάζουν, και η τέχνη δεν αποτελεί εξαίρεση. Το ίδιο συμβαίνει και με την μεξικάνικη γλυπτική παράδοση του Δέντρου της
Ζωής ή Árbol de la vida όπως είναι στα μεξικάνικα.



Το Δέντρο έχει γίνει από ένα εκπαιδευτικό εργαλείο της θρησκευτικής επιβολής σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Ωστόσο, αυτή η μορφή τέχνης δεν ξεπήδησε αυθόρμητα με την άφιξη των ανθρώπων από τον Παλαιό Κόσμο. Οι ρίζες της είναι πολύ παλαιότερες.

Σήμερα, μια βιβλική ιστορία θεωρείται παραδοσιακή. Όμως, το Árbol de la vida προέρχεται από τον πολιτισμό Ολμέκων, οι οποίοι έφθασαν στο κεντρικό Μεξικό γύρω στο 800 μ.Χ.. Αυτό, μαζί με την τεράστια πολιτισμική επιρροή της προ-ισπανικής πόλης Τεοτιουακάν (η οποία στο απόγειό της τους πρώτους αιώνες μ.Χ. ήταν τουλάχιστον η έκτη πιο πολυσύχναστη πόλη στον κόσμο) προκάλεσε μια εποχή περίπλοκων, εξελιγμένων κεραμικών. Το Δέντρο της Ζωής ενσωμάτωνε τις τέσσερις κατευθύνσεις (βορράς, νότος, ανατολή και δύση) γι' αυτές τις αρχαίες κουλτούρες καθώς και τις συνέδεε με τον Κάτω Κόσμο και τον Ουρανού με τις εξουσίες στη Γη.

Οι μοναχοί που έφεραν τον Χριστιανισμό στο κεντρικό Μεξικό κατέστρεψαν οποιοδήποτε παλιό κεραμικό έβρισκαν και που απεικόνιζε τους παλιούς θεούς -αν και εξακολουθούν να ανακαλύπτονται σε τάφους. Το Δέντρο της Ζωής των Ολμέκων έγινε αυτό της χριστιανικής Αγίας Τριάδας. Στον Χριστιανισμό το Δέντρο της Ζωής αντιπροσωπεύει την άμωμη κατάσταση της ανθρωπότητας απαλλαγμένη από τη διαφθορά και το Προπατορικό Αμάρτημα πριν από την Πτώση.

Με αυτόν τον τρόπο, οι βιβλικές ιστορίες μπορούσαν να αναπαραχθούν με έναν οικείο τρόπο και ο τοπικός πληθυσμός μπόρεσε να ευαγγελιστεί. Ο Αδάμ και η Εύα στον Κήπο της Εδέμ ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στην πόλη Μέτεπεκ, όπου διακρίνεται η τέχνη.

Μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα τα γλυπτά αναπτύχθηκαν στην τρέχουσα, αλλά όχι τελική, μορφή τους.

Ένα Árbol de la vida περιέχει μερικές τυπικές φιγούρες. Στην κορυφή υπάρχει μια εικόνα του Θεού και από κάτω υπάρχουν απεικονίσεις γεγονότων που σχετίζονται με τη δημιουργία του κόσμου, τα ουράνια σώματα όπως ο ήλιος ή το φεγγάρι και, φυσικά, οι πρώτοι δύο άνθρωποι της βιβλικής ιστορίας, ο Αδάμ και η Εύα. Συχνά, εμφανίζεται και το φίδι που τους παρέσυρε στο Αμάρτημα, καθώς και ο Αρχαγγέλος Γαβριήλ που τους εκδίωξε από τον Παράδεισο.

Πολλά από τα δέντρα είναι κατασκευασμένα για χρήση και έχουν εσωτερικό χώρο για την καύση θυμιάματος. Στην πόλη Ιζούκαρ ντε Μακαμόρος (Izúcar de Matamoros), τα δέντρα μεταφέρονται στους δρόμους για την γιορτή του Corpus Christi (Αγία Δωρεά).

Παρόλο που ορισμένα Árbol de la vida απεικόνιζαν πράγματα εκτός από βιβλικές ιστορίες και χαρακτήρες, παρέμειναν συσχετισμένα θεματικά με το θάνατο και την άνοιξη, που ήταν δημοφιλή μοτίβα. Ωστόσο, καθώς ο 20ός αιώνας προχώρησε, αυτά τα Δέντρα εξελίχθηκαν και άρχισαν να κλάνουν την εμφάνισή τους γοργόνες, άλογα που πετούν και λιοντάρια -μεταξύ άλλων. Επίσης, μπορεί να δει κανείς δίπλα-δίπλα προσωπικότητες από την τεράστια ιστορία του Μεξικό.