Το 1946, μια ομάδα παιδιών, μέλη της σοβιετικής οργάνωσης Young Pioneer, έδωσε στον Αμερικανό πρέσβη στη Σοβιετική Ένωση, William Harriman, ένα σκαλιστό ξύλινο αντίγραφο της Μεγάλης Σφραγίδας των ΗΠΑ, ως ένδειξη εκτίμησης, φιλίας και αλληλεγγύης για τη συμμαχία τους στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, και ως υπόσχεση για τη συνέχιση αυτής της φιλίας.
Το φαινομενικά αβλαβές δώρο κρεμάστηκε στην κατοικία του πρέσβη στη Μόσχα, όπου έμεινε για επτά χρόνια μέχρι που τελικά αποκαλύφτηκε ότι ήταν κάτι περισσότερο από ένα απλό διακοσμητικό. Ήταν ένας δούρειος ίππος με τον οποίο οι Σοβιετικοί "φύτεψαν" στο γραφείο του πρέσβη μία συσκευή ακρόασης, την πιο μυστική ίσως που έχει δημιουργηθεί ποτέ.
Από την αρχαιότητα ακόμα, οι υποκλοπές και η κατασκοπεία έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο, τόσο στον πόλεμο, όσο και στην ειρήνη. Οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν μια οργανωμένη μυστική υπηρεσία, ενώ η κατασκοπεία αναφέρεται στην Ιλιάδα αλλά και στην Αγία Γραφή, τόσο στην Παλαιά όσο και στην Καινή Διαθήκη. Τέλος, η κατασκοπεία και η συλλογή πληροφοριών αναφέρεται στην Τέχνη του Πολέμου του Σουν Τσου, μια κινεζική στρατιωτική πραγματεία που γράφτηκε κατά τη διάρκεια του 6ου αιώνα π.Χ., και στο Arthashastra του Chanakya, μια αρχαία ινδική σανσκριτική πραγματεία σχετικά με τη στρατηγική, την οικονομική πολιτική και την στρατιωτική στρατηγική.
Η ρωσική κατασκοπεία
Η ρωσική κατασκοπεία
Το Spaso Jouse, η κατοικία του Πρέσβη των ΗΠΑ στη Μόσχα
Η φήμη της Ρωσίας για υποκλοπές και κατασκοπεία ανάγεται στους καιρούς των Τσάρων. Ο Τζέιμς Μπιουκάναν, υπουργός των ΗΠΑ στην Αγία Πετρούπολη το 1832-33 και μετέπειτα ο 15ος Πρόεδρος των ΗΠΑ, κάποτε ανέφερε ότι "περιβάλλομαι συνεχώς από κατασκόπους, υψηλού και χαμηλού βαθμού. Πιθανώς, να προσλάβετε έναν υπάλληλο που είναι μυστικός πράκτορας της αστυνομίας".
Επίσης, ο Neil S. Brown, υπουργός των ΗΠΑ στην Ρωσία από το 1850 μέχρι το '53, σημείωσε ότι "επικρατεί η άποψη ότι οι υπουργοί υπόκεινται συνεχώς σε ένα σύστημα κατασκοπείας και ότι ακόμη και οι υπηρέτες τους καλούνται να αποκαλύψουν τι έκαναν στα νοικοκυριά τους, τι ανέφεραν στις συνομιλίες τους κ.λπ.". Ένας από τους πιο σημαντικούς Γερμανούς πολιτικούς του 19ου αιώνα, ο Όττο φον Μπίσμαρκ, ο οποίος εκπροσώπησε την Πρωσία από το 1859 μέχρι το '62, δήλωσε ότι "ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να μείνει ασφαλής ένας κρυπτογράφος στην Αγία Πετρούπολη, επειδή όλες οι πρεσβείες ήταν αναγκασμένες να απασχολούν Ρώσους υπαλλήλους, ακόμη και στα νοικοκυριά τους, και ήταν εύκολο για τη ρωσική αστυνομία να στέλνει πράκτορες μεταξύ αυτών".
Μέχρι τη δεκαετία του 1930, η κατασκοπεία συμπληρώθηκε από την υποκλοπή, μέσω τηλεφωνικών γραμμών και μικροφώνων. Κάποια στιγμή, οι επισκέπτες στο Spaso House, την κατοικία του Αμερικανού πρέσβη στη Μόσχα, δέχονταν κάρτες που τους καλωσόριζαν και τους προειδοποιούσαν ότι, "Κάθε δωμάτιο παρακολουθείται από την KGB και όλο το προσωπικό είναι υπάλληλοί της. Πιστεύουμε ότι μπορεί να παρακολουθείται και ο κήπος. Μπορεί να ψάξουν τις αποσκευές σας δύο ή και τρεις φορές την ημέρα. Ποτέ δεν κλέβουν τίποτα και δεν αλλάζουν τη θέση των πραγμάτων".
Συχνά, κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, ανακαλύπτονταν κρυφά μικρόφωνα και κοριοί. Όμως, αυτό που κατάφερε να αποφύγει την ανίχνευση για επτά χρόνια ήταν η πιο εξελιγμένη συσκευή ακρόασης, το αποκαλούμενο "The Thing" (Πράγμα) που "φυτεύτηκε" στην ξύλινη σφραγίδα.
Επίσης, ο Neil S. Brown, υπουργός των ΗΠΑ στην Ρωσία από το 1850 μέχρι το '53, σημείωσε ότι "επικρατεί η άποψη ότι οι υπουργοί υπόκεινται συνεχώς σε ένα σύστημα κατασκοπείας και ότι ακόμη και οι υπηρέτες τους καλούνται να αποκαλύψουν τι έκαναν στα νοικοκυριά τους, τι ανέφεραν στις συνομιλίες τους κ.λπ.". Ένας από τους πιο σημαντικούς Γερμανούς πολιτικούς του 19ου αιώνα, ο Όττο φον Μπίσμαρκ, ο οποίος εκπροσώπησε την Πρωσία από το 1859 μέχρι το '62, δήλωσε ότι "ήταν ιδιαίτερα δύσκολο να μείνει ασφαλής ένας κρυπτογράφος στην Αγία Πετρούπολη, επειδή όλες οι πρεσβείες ήταν αναγκασμένες να απασχολούν Ρώσους υπαλλήλους, ακόμη και στα νοικοκυριά τους, και ήταν εύκολο για τη ρωσική αστυνομία να στέλνει πράκτορες μεταξύ αυτών".
Μέχρι τη δεκαετία του 1930, η κατασκοπεία συμπληρώθηκε από την υποκλοπή, μέσω τηλεφωνικών γραμμών και μικροφώνων. Κάποια στιγμή, οι επισκέπτες στο Spaso House, την κατοικία του Αμερικανού πρέσβη στη Μόσχα, δέχονταν κάρτες που τους καλωσόριζαν και τους προειδοποιούσαν ότι, "Κάθε δωμάτιο παρακολουθείται από την KGB και όλο το προσωπικό είναι υπάλληλοί της. Πιστεύουμε ότι μπορεί να παρακολουθείται και ο κήπος. Μπορεί να ψάξουν τις αποσκευές σας δύο ή και τρεις φορές την ημέρα. Ποτέ δεν κλέβουν τίποτα και δεν αλλάζουν τη θέση των πραγμάτων".
Συχνά, κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου, ανακαλύπτονταν κρυφά μικρόφωνα και κοριοί. Όμως, αυτό που κατάφερε να αποφύγει την ανίχνευση για επτά χρόνια ήταν η πιο εξελιγμένη συσκευή ακρόασης, το αποκαλούμενο "The Thing" (Πράγμα) που "φυτεύτηκε" στην ξύλινη σφραγίδα.
Το Πράγμα
Ο Λέον Θέρεμιν, ο εφευρέτης του Πράγματος
Το Πράγμα, ή Great Seal Bug (Κοριός της Μεγάλης Σφραγίδας), δεν είχε δική του πηγή ενέργειας ούτε καλώδια. Αντ' αυτού, η συσκευή ενεργοποιούνταν από ένα εξωτερικό ισχυρό ραδιοφωνικό σήμα. Μόλις ενεργοποιούνταν, κατέγραφε ηχητικά κύματα και τα διαμόρφωνε σε ραδιοκύματα και τα έστελνε στην πηγή της ενεργοποίησής της. Η απουσία ενεργών ηλεκτρονικών εξαρτημάτων έκανε τον κοριό σχεδόν μη ανιχνεύσιμο (όταν δεν ήταν ενεργός παρέμεινε σιωπηλός), ενώ ταυτόχρονα είχε -σχεδόν- απεριόριστη ζωή.
Το Πράγμα ήταν δημιουργία του Σοβιετικού εφευρέτη Λεβ Τερμέν, γνωστότερο ως Λέον Θέρεμιν (Leon Theremin -όταν πήγε στις ΗΠΑ άλλαξε το όνομά του), τον εφευρέτη του ομώνυμου μουσικού οργάνου θέρεμιν (αλλιώς θερεμίνη, αρχικά αιθερόφωνο, ένα ηλεκτρονικό μουσικό όργανο, το μόνο το οποίο μπορεί να παιχτεί μακρόθεν, δηλαδή, "στον αέρα", χωρίς να αγγίζεται από τον ερμηνευτή -του οποίου το παίξιμο μοιάζει με "εναέρια γλυπτική"- και γι' αυτόν το λόγο είναι εξαιρετικά δύσκολο), τη δεκαετία του 1920. Δύο δεκαετίες αργότερα, ο Θέρεμιν ήταν φυλακισμένος σε γκουλάγκ, όπου οι ιδιοφυΐα του χρησιμοποιήθηκαν σε ένα "sharashka", δηλαδή, ένα μυστικό εργαστήριο του συστήματος. Ενώ εργαζόταν στο sharashka, ο Θέρεμιν δημιούργησε το σύστημα υποκλοπής Buran, έναν πρόδρομο του σύγχρονου λέιζερ μικροφώνου, το οποίο λειτουργούσε με τη χρήση μιας υπέρυθρης δέσμης χαμηλής ισχύος από απόσταση για να ανιχνεύσει ηχητικές δονήσεις σε τζάμια.
Το Πράγμα ήταν δημιουργία του Σοβιετικού εφευρέτη Λεβ Τερμέν, γνωστότερο ως Λέον Θέρεμιν (Leon Theremin -όταν πήγε στις ΗΠΑ άλλαξε το όνομά του), τον εφευρέτη του ομώνυμου μουσικού οργάνου θέρεμιν (αλλιώς θερεμίνη, αρχικά αιθερόφωνο, ένα ηλεκτρονικό μουσικό όργανο, το μόνο το οποίο μπορεί να παιχτεί μακρόθεν, δηλαδή, "στον αέρα", χωρίς να αγγίζεται από τον ερμηνευτή -του οποίου το παίξιμο μοιάζει με "εναέρια γλυπτική"- και γι' αυτόν το λόγο είναι εξαιρετικά δύσκολο), τη δεκαετία του 1920. Δύο δεκαετίες αργότερα, ο Θέρεμιν ήταν φυλακισμένος σε γκουλάγκ, όπου οι ιδιοφυΐα του χρησιμοποιήθηκαν σε ένα "sharashka", δηλαδή, ένα μυστικό εργαστήριο του συστήματος. Ενώ εργαζόταν στο sharashka, ο Θέρεμιν δημιούργησε το σύστημα υποκλοπής Buran, έναν πρόδρομο του σύγχρονου λέιζερ μικροφώνου, το οποίο λειτουργούσε με τη χρήση μιας υπέρυθρης δέσμης χαμηλής ισχύος από απόσταση για να ανιχνεύσει ηχητικές δονήσεις σε τζάμια.
Η σύνθεση του Πράγματος
Η αρχή λειτουργίας του Πράγματος ήταν κάπως παρόμοια. Το μικρόφωνο που ήταν κρυμμένο μέσα στην σφραγίδα ανταποκρινόταν στα ηχητικά κύματα που δημιουργούνταν από τη συνομιλία μέσα σε ένα δωμάτιο, δονώντας μια εξαιρετικά λεπτή μεταλλική μεμβράνη, πάχους μόλις 75 μικρομέτρων. Όταν η συσκευή ενεργοποιούνταν από ένα ραδιοφωνικό σήμα στην σωστή συχνότητα, η κίνηση της μεμβράνης άλλαζε την χωρητικότητα της συσκευής, η οποία με τη σειρά της διαμόρφωνε τα ραδιοκύματα που την χτυπούσαν και, μέσω μιας κεραίας, τα μετέδιδε στο Πράγμα. Ο δέκτης αποδιαμόρφωνε το σήμα για να πάρει τον ήχο που λάμβανε το μικρόφωνο, όπως ακριβώς ένας συνηθισμένος ραδιοφωνικός δέκτης αποδιαμορφώνει τα ραδιοσήματα και παράγει ήχο.
Ο απλοϊκός σχεδιασμός και η παθητική φύση του Πράγματος του επέτρεψαν να μην ανιχνευθεί για επτά χρόνια, έως ότου, μια τυχαία υποδοχή από έναν χειριστή στη Βρετανική Πρεσβεία, οδήγησε στην ανακάλυψή της, ενώ οι Σοβιετικοί το είχαν ενεργοποιημένο.
Ο απλοϊκός σχεδιασμός και η παθητική φύση του Πράγματος του επέτρεψαν να μην ανιχνευθεί για επτά χρόνια, έως ότου, μια τυχαία υποδοχή από έναν χειριστή στη Βρετανική Πρεσβεία, οδήγησε στην ανακάλυψή της, ενώ οι Σοβιετικοί το είχαν ενεργοποιημένο.
Το 1951, ένας Βρετανός στρατιωτικός που παρακολουθούσε την κυκλοφορία ρωσικών στρατιωτικών αεροσκαφών, άκουσε ξαφνικά την φωνή του Βρετανού ακόλουθου στον ασύρματό του. Η Διπλωματική Ασύρματη Υπηρεσία (Diplomatic Wireless Service, DWS) στάλθηκε στη Μόσχα για να διερευνήσει το ζήτημα, αλλά δεν εντοπίστηκαν κοριοί. Ο Bailey, κάθε φορά που η συσκευή ήταν σε λειτουργία, συνέχισε να λαμβάνει ισχυρά ραδιοσήματα, γεγονός που οδήγησε τους Βρετανούς να πιστέψουν ότι οι Ρώσοι πειραματίζονταν με κάποιο είδος συσκευής συντονισμού αντί για έναν κανονικό πομπό. Λίγο αργότερα όμως, ένας Αμερικανός στρατιωτικός είχε μια παρόμοια εμπειρία όταν άκουσε μια συνομιλία που φάνηκε να προέρχεται από το γραφείο του πρέσβη στο Spaso House. Αμέσως, έψαξαν την οικία, αλλά και πάλι, δεν βρέθηκαν κοριοί.
Η ανακάλυψη
Ανοιχτή προβολή ενός αντιγράφου του Πράγματος που εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο Κρυπτογραφίας
Το 1952, ο Τζορτζ Κένναν διορίστηκε ο νέος Πρέσβης των ΗΠΑ στη Μόσχα, και λίγο πριν φτάσει, οι Ρώσοι άρχισαν να ανακαινίζουν το εσωτερικό της οικίας. Οι εργασίες πραγματοποιήθηκαν από Σοβιετικούς εργάτες, χωρίς την παρουσία Αμερικανού προσωπικού. Ανήσυχοι ότι οι εργάτες μπορεί να έχουν τοποθετήσει συσκευές ακρόασης, ο Κένναν έδωσε εντολές να σαρωθεί το σπίτι με τυποποιημένο εξοπλισμό που είχε σχεδιαστεί για να ανιχνεύει την παρουσία εξοπλισμού υποκλοπής. Και πάλι όμως, δεν βρέθηκε τίποτα.
Τον Σεπτέμβριο του 1952, έφτασαν στη Μόσχα οι τεχνικοί ασφαλείας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, John Ford και Joseph Bezjian. Μαζί τους είχαν ένα σχέδιο για μια πιο ενδελεχή αναζήτηση. Παρουσιάστηκαν ως φιλοξενούμενοι στο σπίτι, όπου ο Bezjian πέρασε αρκετές άκαρπες νύχτες στο κυνήγι κοριών. Όταν αυτές οι αναζητήσεις δεν απέδωσαν τίποτα, ο Bezjian πρότεινε ότι, ίσως, είχαν περισσότερη τύχη αν ο Κεννάν έδινε κάτι στους ακροατές.
Εκείνο το απόγευμα, ο πρέσβης κάλεσε την γραμματέα του και άρχισε να της υπαγορεύει μια προηγουμένως αποχαρακτηρισμένη διπλωματική αποστολή, ενώ ο Ford και ο Bezjian τριγυρνούσαν στο σπίτι ψάχνοντας για ενδείξεις μεταδόσεων.
Εκείνη τη νύχτα, ο Bezjian κοιμήθηκε με τον κοριό κάτω από το μαξιλάρι του για να μην κλαπεί. Το επόμενο πρωί, ο κοριός μεταφέρθηκε στην Ουάσινγκτον για επιθεώρηση, όπου ονομάστηκε "Το Πράγμα" επειδή ήταν τόσο περίεργο που οι ερευνητές δεν είχαν ιδέα πώς λειτουργούσε.
Ο Κεννάν δήλωσε ότι η συσκευή "αντιπροσώπευε, για την εποχή, ένα φανταστικά προηγμένο κομμάτι εφαρμοσμένων ηλεκτρονικών. Έχω την εντύπωση ότι με την ανακάλυψή του, ολόκληρη η τέχνη της διακυβερνητικής υποκλοπής ανήλθε σε ένα νέο τεχνολογικό επίπεδο".
Παρά τη σοβαρότητα και τη σκιά του συμβάντος, ο Κένναν κατάφερε να βρει κάτι αστείο σε αυτό. Υπενθύμισε ότι, όταν μετακόμισε στο Spaso House, πριν από την άφιξη της οικογένειάς του, και ζούσε μόνος του, εξασκούσε συχνά τα ρωσικά του διαβάζοντας δυνατά σενάρια από τις εκπομπές Voice of America.
"Αναρωτιέμαι, ποια ήταν η επίδραση στους αόρατους ακροατές μου και σε όσους διάβαζαν την απομαγνητοφωνήσεις, όταν άκουγαν αυτές τις τέλεια διατυπωμένες αντι-σοβιετικές διατριβές στα ρωσικά", έγραψε ο Kennan. "Ποιος, αναρωτιέμαι, πίστευαν ότι ήταν μαζί μου; Ή κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι προσπαθούσα να τους γελάσω;".
Τον Σεπτέμβριο του 1952, έφτασαν στη Μόσχα οι τεχνικοί ασφαλείας του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, John Ford και Joseph Bezjian. Μαζί τους είχαν ένα σχέδιο για μια πιο ενδελεχή αναζήτηση. Παρουσιάστηκαν ως φιλοξενούμενοι στο σπίτι, όπου ο Bezjian πέρασε αρκετές άκαρπες νύχτες στο κυνήγι κοριών. Όταν αυτές οι αναζητήσεις δεν απέδωσαν τίποτα, ο Bezjian πρότεινε ότι, ίσως, είχαν περισσότερη τύχη αν ο Κεννάν έδινε κάτι στους ακροατές.
Εκείνο το απόγευμα, ο πρέσβης κάλεσε την γραμματέα του και άρχισε να της υπαγορεύει μια προηγουμένως αποχαρακτηρισμένη διπλωματική αποστολή, ενώ ο Ford και ο Bezjian τριγυρνούσαν στο σπίτι ψάχνοντας για ενδείξεις μεταδόσεων.
Ξαφνικά, ένας από αυτούς εμφανίστηκε στην πόρτα του γραφείου του πρέσβη και με παρακάλεσε, με νοήματα και ψιθύρους, να συνεχίσω. Έπειτα, εξαφανίστηκε, αλλά σύντομα επέστρεψε, συνοδευόμενος από τον συνάδελφό του, και άρχισε να κινείται γύρω από το δωμάτιο στο οποίο εργαζόμασταν. Επιτέλους, επικεντρώθηκε σε μια γωνία του δωματίου, όπου υπήρχε ένα ραδιόφωνο σε ένα τραπέζι, ακριβώς κάτω από την στρογγυλή ξύλινη Σφραγίδα των ΗΠΑ που κρεμόταν στον τοίχο. Την αφαίρεσε, πήρε ένα σφυρί και άρχισε, προς έκπληξή μου, να χαράσσει τα τούβλα στον τοίχο, εκεί που πριν ήταν η σφραγίδα. Όταν ούτε αυτό τον ικανοποίησε, στράφηκε στην ίδια τη σφραγίδα.
Εγώ, συνέχισα να μουρμουρίζω την αποστολή μου, παρέμεινα έκπληκτος αλλά παθητικός θεατής της διαδικασίας. Ωστόσο, λίγο αργότερα, όλα τελείωσαν. Τρέχοντας με ενθουσιασμό, ο τεχνικός έβγαλε από την σπασμένη σφραγίδα μια μικρή συσκευή, όχι πολύ μεγαλύτερη από ένα μολύβι, η οποία, με διαβεβαίωσε, ότι περιείχε ένα σετ λήψης και αποστολής, ικανό να ενεργοποιηθεί από κάποιο είδος ηλεκτρονικής ακτίνας έξω από το κτίριο.
Εκείνη τη νύχτα, ο Bezjian κοιμήθηκε με τον κοριό κάτω από το μαξιλάρι του για να μην κλαπεί. Το επόμενο πρωί, ο κοριός μεταφέρθηκε στην Ουάσινγκτον για επιθεώρηση, όπου ονομάστηκε "Το Πράγμα" επειδή ήταν τόσο περίεργο που οι ερευνητές δεν είχαν ιδέα πώς λειτουργούσε.
Ο Κεννάν δήλωσε ότι η συσκευή "αντιπροσώπευε, για την εποχή, ένα φανταστικά προηγμένο κομμάτι εφαρμοσμένων ηλεκτρονικών. Έχω την εντύπωση ότι με την ανακάλυψή του, ολόκληρη η τέχνη της διακυβερνητικής υποκλοπής ανήλθε σε ένα νέο τεχνολογικό επίπεδο".
Παρά τη σοβαρότητα και τη σκιά του συμβάντος, ο Κένναν κατάφερε να βρει κάτι αστείο σε αυτό. Υπενθύμισε ότι, όταν μετακόμισε στο Spaso House, πριν από την άφιξη της οικογένειάς του, και ζούσε μόνος του, εξασκούσε συχνά τα ρωσικά του διαβάζοντας δυνατά σενάρια από τις εκπομπές Voice of America.
"Αναρωτιέμαι, ποια ήταν η επίδραση στους αόρατους ακροατές μου και σε όσους διάβαζαν την απομαγνητοφωνήσεις, όταν άκουγαν αυτές τις τέλεια διατυπωμένες αντι-σοβιετικές διατριβές στα ρωσικά", έγραψε ο Kennan. "Ποιος, αναρωτιέμαι, πίστευαν ότι ήταν μαζί μου; Ή κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι προσπαθούσα να τους γελάσω;".
Το μετέπειτα
Ο Henry Cabot Lodge παρουσιάζει το Πράγμα στα Ηνωμένα Έθνη στις 26 Μαΐου 1960
Αρχικά, οι ΗΠΑ δεν αποκάλυψαν την ανακάλυψή τους και η συσκευή κρατήθηκε μυστική από τα ΜΜΕ για αρκετά χρόνια. Όμως, όλα άλλαξαν το 1960. Την 1η Μαΐου εκείνου του χρόνου, οι Σοβιετικοί κατέρριψαν ένα αμερικανικό κατασκοπευτικό αεροπλάνο U2 και ζήτησαν σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, χαρακτηρίζοντας την κατασκοπεία των ΗΠΑ μια πράξη επιθετικότητας. Τότε οι Αμερικανοί αποκάλυψαν το Πράγμα για να δείξουν ότι η κατασκοπεία ήταν αμφίδρομη μεταξύ των δύο χωρών και κρατούσε χρόνια.
Ωστόσο, μέχρι τότε, η συσκευή ήταν γνωστή στις βρετανικές και αμερικανικές υπηρεσίες κατασκοπείας. Οι Βρετανοί, αφού εξέτασαν την τεχνολογία του, μπόρεσαν να το βελτιώσουν και να αναπτύξουν μια συσκευή ακρόασης με την ονομασία SATYR, η οποία χρησιμοποιήθηκε από την Βρετανία, τις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950.
Σήμερα, δεν είναι απολύτως σίγουρο πού βρίσκεται το Πράγμα. Αμέσως μετά την ανακάλυψή του, παραδόθηκε στο FBI για ανάλυση και κάποια στιγμή η μεμβράνη του υπέστη ζημιά και έπρεπε να αντικατασταθεί. Στη συνέχεια εστάλη στην Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας (NSA), αλλά δεν είναι σαφές τι συνέβη μετά. Ωστόσο, υπάρχει ένα πολύ πιστό αντίγραφο το οποίο εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο Κρυπτογραφίας (National Cryptologic Museum) στο Fort Meade του Μέριλαντ μαζί με μια λεπτομερή έκθεση που δείχνει ακριβώς πώς ο Θέρεμιν και το εργαστήριό του δημιούργησαν τη συσκευή.
Οι δονήσεις στην Σφραγίδα και το Good Vibrations των The Beach Boys
Όπως αναφέρθηκε ήδη, μεταξύ των εφευρέσεων του Θέρεμιν, ήταν και το ομώνυμο μουσικό όργανο.
Η εφεύρεση του οργάνου έγινε συμπτωματικά. Το 1919, ο Θέρεμιν δούλευε σε ένα εργαστήριο και ασχολείτο με τη μέτρηση της πυκνότητας των αερίων. Κάποια στιγμή, πλησίασε το χέρι του στο μηχάνημα κάτι που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ενός ήχου που έμοιαζε με σφύριγμα. Ο Θέρεμιν παρατήρησε πως η απομάκρυνση και το πλησίασμα της παλάμης του από τον μετρητή παρήγαγε ήχους σε διαφορετικό τονικό ύψος, ανάλογα με την απόσταση. Με βάση αυτή την ανακάλυψη προχώρησε στην κατασκευή του οργάνου, το οποίο, το 1928, παρουσιάστηκε ως "αυτοτελές" μουσικό όργανο. Η συσκευή προκάλεσε το έντονο ενδιαφέρον του γίγαντα των οπτικοακουστικών μέσων RCA (Radio Corporation of America). H εταιρεία, που πίστευε ότι η εφεύρεση του Θέρεμιν μπορούσε να μπει σε κάθε σπίτι, αντικαθιστώντας το πιάνο, το 1929, του πρόσφερε συμβόλαιο αξίας 100.000 δολαρίων. Τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς, τα πρώτα όργανα βγήκαν στην αγορά, με 220 δολάρια. Όμως, λίγο αργότερα, η RCA διέκοψε την παραγωγή του, αφού στο μεταξύ είχε ξεσπάσει η μεγάλη οικονομική κρίση (The Great Depression).
Το σινγκλ του 1966 "Good Vibrations" των Beach Boys είναι το πιο συχνά αναφερόμενο παράδειγμα του οργάνου που εφηύρε ο Θέρεμιν. Το τραγούδι διαθέτει ένα παρόμοιο ηχητικό όργανο, που εφηύρε ο Paul Tanner και ονομάζεται Electro-Theremin.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου