«Ελατε να παρουμε το αυτοκινητο της συγκοινωνιας να παμε στο Παγκρατι. Εβδομηντα χιλιαδες κατοικοι! Aπιστευτον. Οσους δηλαδη ειχε απανω κατω ολη η Αθηνα επι της δευτερας βασιλειας. Αν ρωτατε ποσους κατοικους ειχε η Αθηνα επι Οθωνος: ουτε σαραντα χιλιαδες.
Περναμε την γεφυρα του Ιλισσου και ευρισκομεθα de l’autre cote de l’ eau, απο το αλλο μερος του νερου, εις την αλλην οχθην, οπου το περιφημον Βατραχονησι, δια τας ωραιας του οποιου η λαϊκη μουσα ενεπνευσθη το γνωστο παλαιο τραγουδι:
Παρε με Αντριανα μου
να σε βοηθω στην πλυση
και να σου κουβαλω νερο
απ’ το Βατραχονησι
Οσο ομως προχωρουμε βλεπουμε οχι πεια σπιτια, μα παλατια ολοκληρα, μαγαζια πολυτελειας και ο,τι θελεις. Μια νεα πολις. Εις το τερμα του τραμ μπυρες και ρεστωραν πολυτελεστατα, βαφεια –σε ολη την Αθηνα προς δεκα ετων υπηρχε μονον ενα βαφειο- και ο,τι μπορεις να φαντασθης πως εχει μια πολις. Το καλοκαιρι θεατρο και τωρα το χειμωνα κινηματογραφο. Χοροδιδασκαλεια δε οσα θελεις.
Βλεπομεν εις ενα ως ειδος περιβολακι ρεστωραν και αρκετο κοσμο, μια δε επιγραφη «Εδω υπαρχει ρετσινα Μεσογειων». Το Αττικον αυτο ποτον μας τραβαει και καθομαστε. Εχει ενα κοκκινελι εκτακτο. Υπο την επηρειαν αυτου διαφοροι μπεκρηδες της γειτονιας τραγουδανε με κιθαρες. Ψαλλουν τα προσοντα των θηλυκων της γειτονιας:
Εις το Παγκρατι ολες
Τρελλες και κουτσομπολες
Εινε Κυριακη και το ιδιο γινεται και σ’ ολα τα πλαγινα μαγαζια. Ολο το Παγκρατι γλενταει και τραγουδαει. Οξω φτωχεια!
Ας προχωρησωμεν ομως και προς τον συνοικισμον του Βυρωνος οπου εγκατεσταθησαν περιπου εικοσι χιλιαδες προσφυγες. Τι εινε αυτο; Τι κοσμοπλημμυρα! Εις συνοικισμον ευρισκομεθα η εις την οδον Σταδιου εις ημερας Αποκρεω; Συνοικισμος εινε εδω προσφυγων η Ντωβιλ οπου αι κυριες επιδεικνυουν τις τουαλεττες των; Τα κακομοιρα τα κοριτσια ηρθαν με το πουκαμισο απο τη Σμυρνη και τωρα με τη δουλεια τους αλλη με τη βελονα, αλλη με τη γραφομηχανη πολεμανε να ζησουν και να κρατησουν και αξιοπρεπεια. Νοικοκυροκοριτσα βλεπεις καλομαθημενα. Μια παροιμια λεει: «Και τα δαχτυλιδια να πεσουν, μενουν στα δαχτυλα τα σημαδια».
Ας προχωρησωμεν ομως προς την Αγοραν. Αλλη εκπληξη μας περιμενει. Τι μπακαλικα και μαναβικα εινε αυτα που τιποτα δε λειπει! Τι αλλα παντος ειδους μαγαζια, καφενεια, ζαχαροπλαστεια, μπυραριες και ο,τι αλλο βαλει ο νους σου. Και τι καθαρα ολα και σερβιρισμα τελειον. Ας ερθουν εδω οι καταστηματαρχαι της πρωτευουσης για να μαθουν λιγο πολιτισμο!
Κοσμος πολυς σαν σε πανηγυρι σ’ ολα αυτα τα μαγαζια. Γλενταει την Κυριακη του γιατι αυριο παλι αρχιζει το μαγκανοπηγαδο, η καθημερινη δουλεια.
Ποσα ντανσιγκ και χοροδιδασκαλεια νομιζεται πως εχει ο συνοικισμος; Τρια παρακαλω χωρις να λογαριασουμε και τη Ριβιερα, ενα κεντρον απανω στο ψηλωμα του λοφου, εξω απο το συνοικισμο, οπου το καλοκαιρι πηγαιναν του κοσμου τ’ αυτοκινητα και γινοταν κινησις μεγαλη.
Μα ας προχωρησουμε τελος παντων να δουμε τι εινε και αυτη η ξακουστη Ριβιερα, οπου το καλοκαιρι πηγαιναν οι Αθηναιοι για να δουν τις κορες της Ιωνιας να χορευουν.
Στο υψωμα απανω μια ταρατσα οπου μπορει να γινη χορος το καλοκαιρι και μια αρκετα μεγαλη σαλα. Κανει αρκετη ψυχριτσα γιατι εινε και ψηλα –και ο περισσοτερος κοσμος εχει μαζευτη τωρα μεσα. Μια ορχηστρα στη γωνια και ζευγαρια χορευουν ταγκο και φοξ-τροτ.
Σε ολων ομως τα προσωπα θα δης με ολο το γλεντι, ολο το χορο, πως ολα αυτα τα κανουν για να ξεχασουν, για να βρουν τη λησμονια∙ σε ολων το προσωπο θα δης μια νοσταλγια για καποια μακρυνα ακρογιαλια που δεν ελπιζουν να ξαναϊδουν.
Μερικα παιδια παιζουν στο δρομο και ερχονται ως εδω απανω οι φωνες των. Εινε τα πιο ευτυχισμενα. Μεσα στην αφροντισια τους δεν συλλογιζονται τα περασμενα. Οταν εγινε η καταστροφη ησαν τοσο μικρα, μωρα ακομη. Ακομη πιο ευτυχισμενα οσα γεννηθηκαν εδω.
Απο εδω ψηλα φαινεται η θαλασσα. Καθως σκοτεινιαζει οι σταχτιες στεγες των προχειρων αυτων σπιτιων του συνοικισμου, μαζι με κατι τσαντηρια σπαρμενα εδω και εκει, οπου καθονται ακομη οι αστεγοι, μου κανουν εντυπωσι καραβιων, που ξεκινησαν απο καπου μακρυα, απο μερικα αλλα ακρογιαλια και δαρμενα απο τη φουρτουνα επεσαν εδω τσακισμενα, αραξαν η μαλλον εξωκειλαν στα ποδια του θειου Υμηττου».
(«Αμαλθεια», 1931, υπογραφει ο «Συλβιος»)
Θωμας Σιταρας (Αθηναιογραφος)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου