Απο τους δυναμικοτερους και πιο επιτυχημενους επιχειρηματιες του 20ου αιωνα, με διεθνη αναγνωριση και καταξιωση. Εφοπλιστης, απο τους θεμελιωτες του μεταπολεμικου ελληνικου θαυματος στη ναυτιλια. Η «βεντετα» του σε προσωπικο και επιχειρηματικο επιπεδο με τον συγγαμβρο του Αριστοτελη Ωναση τροφοδοτησε τις στηλες των εφημεριδων ολου του κοσμου και διαμορφωσε μερος του προσωπικο του μυθου.
Ο Σταυρος Νιαρχος γεννηθηκε στις 3 Ιουλιου 1909 στην Αθηνα. Οι γονεις του, με καταγωγη απο την Λακωνια, μολις ειχαν επιστρεψει στην πατριδα απο τις Ηνωμενες Πολιτειες, οπου διατηρουσαν ενα πολυκαταστημα στο Μπαφαλο της Νεας Υορκης. Ο πατερας του Σπυρος ασχοληθηκε με το εμποριο λαδιου, ενω η μητερα του Ευγενια καταγοταν απο την πλουσια οικογενεια των αδελφων Κουμανταρου, που διατηρουσε στον Πειραια τον αλευρομυλο «Ευρωτας».
Ο Σταυρος Νιαρχος τελειωσε το Βαρβακειο και τη Νομικη Αθηνων. Το 1929 αρχισε να εργαζεται στον αλευρομυλο των θειων του και γρηγορα ξεχωρισε για τις διοικητικες ικανοτητες του. Αντιλαμβανομενος το μεγαλο κοστος απο την εισαγωγη σιταριου απο την Αργεντινη και τη Σοβιετικη Ενωση, επεισε τους θειους του οτι θα τους συνεφερε καλυτερα εαν ειχαν δικα τους πλοια. Κατα τη διαρκεια της μεγαλης οικονομικης κρισης, αγορασε 6 πλοια αντι 120.000 δολαριων.
Το 1930 συναπτει τον πρωτο του γαμο με την Ελενη Σποριδη, κορη ναυαρχου, με την οποια χωριζει ενα χρονο αργοτερα. Στα μεσα της δεκαετιας του ’30 ο θειος του Νικος Κουμανταρος μεταναστευει στις ΗΠΑ. Μετα απο λιγο τον ακολουθει και ο ανιψιος του. Το 1939 παντρευεται σε δευτερο γαμο την 20χρονη Μελπομενη Καπαρη, κορη πλοιοκτητη απο τη Συρο και χηρα διπλωματη. Τον ιδιο χρονο αυτονομειται επιχειρηματικα απο τον θειο του. Ιδρυει τη Niarchos Group, με 2 πετρελαιοφορα και 5 φορτηγα.
Κατα τη διαρκεια του Β’ Παγκοσμιου Πολεμου στρατευεται και υπηρετει ως Σημαιοφορος στο Πολεμικο Ναυτικο. Συμμετεχει στις συμμαχικες επιχειρησεις στη Νορμανδια, οπου παρασημοφορειται. Τα πλοια του μισθωνονται απο τους Συμμαχους και εξι απο αυτα βυθιζονται. Το 1947 χωριζει απο τη γυναικα του Μελπομενη και η γνωριμια του με τον εφοπλιστη Σταυρο Λιβανο θα τον βαλει στα μεγαλα σαλονια. Φλερταρει με τη 14χρονη κορη του Τινα και οταν ο πατερας της αρνειται να του δωσει το χερι της, λογω της μικρης της ηλικιας, παντρευεται τη μεγαλυτερη αδελφη της Ευγενια. Τρια χρονια αργοτερα, η Τινα παντρευεται τον μεγαλο ανταγωνιστη του, Αριστοτελη Ωναση, γεγονος που εξοργιζει τον Νιαρχο.
Με τα 2.000.000 δολαρια της αποζημιωσης απο τα βυθισμενα πλοια του και τα 16 «Λιμπερτυ», που πηρε ως δωρο απο την αμερικανικη κυβερνηση, ο Νιαρχος ανακαμπτει οικονομικα και επενδυει σε μεγαλα τανκερ. Η κινηση του αυτη αποδεικνυεται ευφυης και θα τον καταστησει εναν απο τους μεγαλυτερους πλοιοκτητες στον κοσμο. Για πολλα χρονια του ανηκε ο μεγαλυτερος ιδιωτικος στολος του κοσμου. Θα εισελθει στη χωρεια των Κροισων και θα ονομαστει «Χρυσος Ελληνας». Γινεται εξωφυλλο στο περιοδικο «Time» με φοντο τα τανκερ του (τευχος 6ης, Αυγουστου 1956). Ειναι η εποχη της καταξιωσης. Οι κακες γλωσσες λενε, ομως, οτι το εξωφυλλο του στοιχισε 500.000 δολαρια.
Την ιδια εποχη, ο Νιαρχος αγοραζει το νησι Σπετσοπουλα στον Αργοσαρωνικο, ακολουθωντας αναλογη κινηση του ανταγωνιστη του Αριστοτελη Ωναση με τον Σκορπιο και γινεται ενας απο τους μεγαλυτερους συλλεκτες εργων τεχνης, με προτροπη της γυναικας του Ευγενιας. Το 1957 αγορασε ολοκληρη τη συλλογη του γνωστου αμερικανου ηθοποιου Εντουαρντ Ρομπινσον, η οποια περιελαμβανε 58 εργα ιμπρεσιονιστων και μεταϊμπρεσιονιστων ζωγραφων, αντι εξι εκατομμυριων δολαριων.
Απο τα μεσα της δεκαετιας του ’50 αρχισε να επενδυει στην Ελλαδα, επωφελουμενος του ευνοϊκου νομοθετικου πλαισιου. Οι δυο σπουδαιοτερες επενδυσεις του ειναι τα «Ελληνικα Διυλιστηρια» Ασπροπυργου (σημερα ΕΛΔΕ) και τα «Ελληνικα Ναυπηγεια» στον Σκαραμαγκα, που για μεγαλο διαστημα υπηρξε το μεγαλυτερο ναυπηγειο στη Μεσογειο.
Το 1965 ο Νιαρχος, που τρελαινοταν για το σκι, γνωριζεται στο σαλε του στην Ελβετια με τη Σαρλοτ Φορντ, εγγονη του θρυλικου αυτοκινητοβιομηχανου Χενρι Φορντ. Η νεαρη Αμερικανιδα μενει εγκυος και το σκανδαλο ξεσπαει. Η Ευγενια, η μητερα των τεσσαρων παιδιων του (Φιλιππου, Σπυρου, Κωνσταντινου και Μαριας-Ειρηνης), ζητα και παιρνει διαζυγιο. Ο Νιαρχος παντρευεται με πολιτικο γαμο τη Φορντ, η οποια φερνει στον κοσμο το πεμπτο παιδι του, την Ελενα – Αννα. Στο μεταξυ, ξαναφουντωνει ο ερωτας του για την Ευγενια. Χωριζει με τη Φορντ, αλλα δεν χρειαζεται να ξαναπαντρευτει την Ευγενια, καθως το διαζυγιο τους δεν αναγνωριζεται στην Ελλαδα, ουτε βεβαιως ο πολιτικος γαμος του με τη Φορντ.
Στις 4 Μαϊου 1970 ο Νιαρχος απασχολει και παλι τα πρωτοσελιδα των εφημεριδων ολου του κοσμου. Η γυναικα του Ευγενια, 44 χρονων, βρισκεται νεκρη στη Σπετσοπουλα, κατω απο μυστηριωδεις συνθηκες. Ο ιατροδικαστης βρηκε σημαδια παλης και μωλωπες στο σωμα της. Αυτοκτονησε η δολοφονηθηκε η Ευγενια; Η επισημη εκδοχη ειναι θανατος απο υπερβολικη χρηση βαρβιτουρικων και η υποθεση κλεινει για τον Νιαρχο με απαλλακτικο βουλευμα του Συμβουλιου Πλημμελειοδικων, παρα την παραπεμπτικη προταση του εισαγγελεα.
Την εκδοχη της δολοφονιας απο τον Σταυρο Νιαρχο υποστηριζει ο δημοσιογραφος Σπυρος Καρατζαφερης στο βιβλιου του «Φακελλος Νιαρχος» (εκδοσεις «Κακτος»), επιστεγασμα της μεγαλης του δημοσιογραφικης ερευνας, που δημοσιευθηκε σε 58 συνεχειες στην εφημεριδα Ελευθεροτυπια το διμηνο Μαϊου – Ιουνιου 1976. Στο ιδιο μηκος κυματος κινειται και ο συγγραφεας Βασιλης Βασιλικος στη μυθιστορηματικη εκδοχη του συμβαντος, με τιτλο «Ο Ιατροδικαστης» (εκδοσεις Λιβανη).
Ο Νιαρχος ξεπερνα γρηγορα το χαμο της Ευγενιας και το 1971 παντρευεται την αδελφη της Τινα, που φαινεται να ειναι ο μεγαλος του ερωτας. Η Τινα ειχε χωρισει το 1959 με τον Ωναση, αφου του ειχε χαρισει τα δυο παιδια του, Αλεξανδρο και Χριστινα, και στη συνεχεια τον Μαρκησιο του Μπλαντφορντ. Το 1974 η Τινα θα πεθανει και αυτη απο βαρβιτουρικα, εξαιτιας του χαμου του γιου της Αλεξανδρου σε αεροπορικο δυστυχημα. Οι φημες οργιαζουν και παλι. Η Τινα πεθανε στο ξενοδοχειο «Ντε Σαντελιε» του Παρισιου και ο Νιαρχος κοιμοταν στο διπλανο δωματιο.
Μετα την κριση του 1973, ο Νιαρχος πουλησε καποιες απο τις ναυτιλιακες επιχειρησεις του και επεκταθηκε στο εμποριο διαμαντιων και τα χρηματοοικονομικα, φθανοντας να κατεχει το 2% της μεγαλυτερης τραπεζας του κοσμου Citybank. Επενδυσε, επισης, στα αλογα κουρσας με εκτροφεια στη Γαλλια και τις ΗΠΑ. Συνεχιζε να εμπλουτιζει τη συλλογη εργων τεχνης του με εργα των Βαν Γκογκ, Γκογια, Ελ Γκρεκο και Ρουμπενς. Η αυτοπροσωπογραφια του Πικασο του κοστισε 47.850.000 δολαρια το 1989.
Οι θαλαμηγοι του («Κρεολη», «Ατλαντις 1 και 2») ηταν πλωτα μουσεια. Μοναδικοι πινακες υπηρχαν στο σπιτι του Παρισιου (κτισμα του 18ου αιωνα στην αριστερη οχθη του Σηκουανα), στο σαλε του Σεν Μοριτζ, στη βιλα του στη Γαλλικη Ριβιερα, στο ρετιρε του στο Κλαριτζ του Λονδινου και φυσικα στη Σπετσοπουλα. Η συλλογη του, συμφωνα με τους ειδικους, κοστιζε πανω απο ενα 1 δισεκατομμυριο δολαρια.
Ο Νιαρχος βρισκοταν στην κορυφη και συμπεριλαμβανοταν στη λιστα με τους 100 πλουσιοτερους ανθρωπους του κοσμου, συμφωνα με τη λιστα του περιοδικου «Fortune». Στις αρχες της δεκαετιας του ’90 αποσυρθηκε στο ησυχαστηριο του στο Σεν Μοριτζ, οπου πεθανε στις 16 Απριλιου 1996, χτυπημενος απο μια σπανια αρρωστια, που του ειχε παραλυσει το ανοσοποιητικο του συστημα.
Οσα ειχε σκεφθει και δεν προλαβε να κανει ο ιδιος για την Ελλαδα, τα πραγματοποιει σημερα το «Ιδρυμα Σταυρος Σ. Νιαρχος», που συνεστηθη με τη διαθηκη του. Δραστηριοποιειται με την παροχη δωρεων στους τομεις της παιδειας, της κοινωνικης προνοιας, της υγειας, των τεχνων και του πολιτισμου. Το ιδρυμα, που διευθυνουν τα παιδια του, ανακοινωσε το 2006 ενα φιλοδοξο εργο: την κατασκευη Μεγαλης Βιβλιοθηκης και Λυρικης Σκηνης σ’ ενα τμημα του παλιου Ιπποδρομου επι της Λεωφορου Συγγρου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου