Η παράξενη βρετανική τάση της μίσθωσης διακοσμητικών ερημιτών

 

Εκτύπωση του 1830 που απεικονίζει επισκέπτες που φτάνουν σε ερημητήριο

Η οποία ευτυχώς δεν κράτησε πολύ.



Στην Γεωργιανή εποχή -μια περίοδος της Βρετανικής ιστορίας, που ορίζεται μεταξύ των βασιλειών των Γεωργίου Α', Γεωργίου Β', Γεωργίου Γ' και Γεωργίου Δ' (μερικές φορές περιλαμβάνεται και η βασιλεία του Γουλιέλμου Δ'), που καλύπτει δηλαδή την περίοδο από το 1714 ως το 1830-, το γεγονός ότι κάποιος ευγενής είχε στην κατοχή του ένα τεράστιο εξοχικό, με πλούσια διαμορφωμένους χώρους, δεν του ήταν αρκετό για να εντυπωσιάσει τους επισκέπτες του. Χρειαζόταν κάτι παραπάνω. Αυτό το κάτι παραπάνω ήταν ένας διακοσμητικός ερημίτης.

Οι αληθινοί ερημίτες, αυτοί που αποφεύγουν την κοινωνία και ζουν μεμονωμένα για να επιδιώξουν υψηλότερη πνευματική φώτιση, αποτελούσαν μέρος του θρησκευτικού τοπίου της Βρετανίας εδώ και αιώνες. Τον 18ο αιώνα, δημιουργήθηκε η τάση της προσθήκης ερημιτών σε κτήματα για αισθητικούς σκοπούς στους βρετανικούς κήπους. Ο τότε διάσημος κηπουρός Lancelot "Capability" Brown (1715-1783) υπήρξε πρωτοπόρος υποστηρικτής αυτής της νατουραλιστικής προσέγγισης, η οποία απέφυγε τον γαλλικό τύπο κήπων (κουρεμένο χλοοτάπητα, περίτεχνα διαμορφωμένα φράγματα και γεωμετρικά μονοπάτια χαλικιών) και ήθελε φιδογυριστά μονοπάτια γύρω από ρομαντικές λίμνες, συστάδες δένδρων και τεχνηέντως καταρρέουσες καταστάσεις. Αυτός ο νέος τύπος κήπου χαρακτηριζόταν συχνά από ένα γραφικό σκηνικό κατασκευαζόμενο από τούβλα ή πέτρα, ή ακόμα και από παραμορφωμένες ρίζες και κλαδιά δέντρων. Πολλοί ήταν διακοσμημένοι με κοχύλια ή οστά για να δημιουργηθεί η κατάλληλη ατμόσφαιρα.

Το ερημητήριο στο Waterstown, κομητεία Westmeath, Ιρλανδία

Με τη νέα μόδα της οικοδόμησης ερημητηρίων σε αγροτικές περιοχές, το επόμενο βήμα ήταν να τα γεμίσουν με έναν πραγματικό ερημίτη. Δεν είναι ξεκάθαρο ποιος ξεκίνησε την τάση, αλλά κάποια στιγμή στις αρχές του 18ου αιώνα, το να ζει ένας ερημίτης -ο οποίος μερικές φορές μοιραζόταν λίγη από την σοφία του με τους επισκέπτες- μέσα στο κτήμα κάποιου ευγενούς θεωρήθηκε απαραίτητο αξεσουάρ για ένα τέλειο, ειδυλλιακό κήπο.

Ήταν δύσκολο να βρεθούν πραγματικοί ερημίτες. Οπότε, οι πλούσιοι ιδιοκτήτες γης έπρεπε να γίνουν δημιουργικοί. Κάποιοι έβαζαν διαφημίσεις στον Τύπο, προσφέροντας φαγητό, διαμονή και επιχορήγηση για όσους επιθυμούσαν να υιοθετήσουν μια νέα ζωή. Ο Βρετανός πολιτικός Τσαρλς Χάμιλτον έβαλε μια τέτοια διαφήμιση μετά από την αγορά του Painshill Park -ένα κτήμα στην κομητεία Σάρρεϋ (Surrey)- και αναμόρφωσε τους χώρους εκτενώς. Ο Χάμιλτον δημιούργησε μια λίμνη, σπήλαια, μια κινεζική γέφυρα, έναν ναό και ένα ερημητήριο στο κτήμα του και στη συνέχεια έβαλε μια διαφήμιση για έναν ερημίτη για να ζήσει εκεί για επτά χρόνια έναντι 700 λιρών (περίπου 900 δολάρια τότε, 77.000 δολάρια σήμερα). Ο ερημίτης δεν μπορούσε να μιλήσει σε κανέναν, ούτε να κόψει τα μαλλιά του ή να εγκαταλείψει το πάρκο. Ο "τυχερός" αιτών ανακαλύφθηκε σε μια τοπική παμπ, μόλις τρεις εβδομάδες μετά την πρόσληψή του. Αισθάνθηκε ανακούφιση με τον ρόλο του και δεν αντικαταστάθηκε, δείχνοντας ίσως τη δυσκολία του να προσελκύσει κάποιος έναν σοβαρό ερημίτη.

Ένας από τους πιο διάσημους ερημίτες της εποχής ήταν ο πατήρ Francis, ο οποίος ζούσε στο πάρκο Hawkstone στην κομητεία Σροπσάιρ (Shropshire), σε ένα καλοκαιρινό σκήνωμα με πέτρινους τοίχους, με αχυρένια οροφή και πόρτα στάβλου. Μέσα του, ο ερημίτης καθόταν σε ένα τραπέζι με συμβολικά αντικείμενα, όπως ένα κρανίο, μια κλεψύδρα και μια σφαίρα, ενώ συνομιλούσε με τους επισκέπτες, προσφέροντας πνευματική καθοδήγηση και σκέψεις σχετικά με τη φύση της απομόνωσης. Η συνάντηση με έναν πραγματικό ερημίτη ήταν τόσο δημοφιλής, που η οικογένεια στην οποία ανήκε στο πάρκο, αναγκάστηκε να χτίσει μια παμπ για να εξυπηρετεί όλους τους επισκέπτες.

Χαρακτικό του 1787 με τον "εκκεντρικό ερημίτη" John Bigg

Πολλοί ιδιοκτήτες ακινήτων αγωνιζόντουσαν να βρουν έναν καλό ερημίτη. Όμως, η ανάληψη του ρόλου ήταν ελκυστική. Οπότε, εκτός από τους ευγενής που έβαζαν διαφήμιση ζητώντας έναν ερημίτη, υπήρχαν και πολλοί που προσφέρονταν να αναλάβουν μια τέτοια δουλειά. Για παράδειγμα, μια διαφήμιση του 1810 ανέφερε, "Ένας νεαρός άντρας, ο οποίος επιθυμεί να αποσυρθεί από τον κόσμο και να ζήσει ως ερημίτης, σε κάπου στην Αγγλία, είναι πρόθυμος να ασχοληθεί με οποιοδήποτε ευγενή ή κύριο που επιθυμεί να έχει έναν".

Όταν ένας ευγενής αδυνατούσε να προσελκύσει έναν πραγματικό ερημίτη για να μείνει στο σκήνωμά του, χρησιμοποιούσε διάφορες καινοτόμες λύσεις. Το 1763, ο βοτανολόγος Gilbert White κατόρθωσε να πείσει τον αδελφό του, τον Αιδεσιμότατο Henry White, να αφήσει προσωρινά το ράσο του και να γίνει ένας ζαρωμένος σοφός στην ιδιοκτησία του Gilbert ώστε να διασκεδάζει τους φιλοξενούμενούς του. Μια τέτοια φιλοξενούμενη ήταν η Miss Catharine Battie, η οποία αργότερα έγραψε στο ημερολόγιό της "στη μέση του τσαγιού είχαμε μια επίσκεψη από τον παλιό ερημίτη η εμφάνισή του ... Δε θα ξεχάσω ποτέ την ευτυχία εκείνης της ημέρας ...".

Αν δεν ήταν διαθέσιμος κάποιος αδελφός, οι ιδιοκτήτες έστηναν ένα σκηνικό με παραδοσιακά αντικείμενα ερημίτη, όπως μια κλεψύδρα, ένα βιβλίο και γυαλιά, ώστε οι επισκέπτες να υποθέσουν ότι ο ερημίτης μόλις είχε βγει για λίγο. Κάποιοι, το πήγαν προχώρησαν περισσότερο βάζοντας ένα ανδρείκελο ή αυτόματο στον χώρο του ερημίτη. Ένα τέτοιο παράδειγμα βρέθηκε σε ένα κτήμα στην κομητεία Στράτφορντσαιρ (Staffordshire) όπου, στα μέσα του 18ου αιώνα, ο Samuel Hellier τοποθέτησε έναν μηχανικό ερημίτη που λέγεται ότι κινούνταν και έμοιαζε εντυπωσιακά με ζωντανό.

Ένας άλλος μηχανικός ερημίτης χρησιμοποιήθηκε στο πάρκο Hawkstone για να αντικαταστήσει τον πατήρ Francis μετά το θάνατό του, ο οποίος έλαβε μια επικριτική αξιολόγηση από έναν επισκέπτη, "Το πρόσωπο είναι αρκετά φυσικό, η φιγούρα είναι άκαμπτη και δεν έχει καλή διαχείριση. Το αποτέλεσμα θα ήταν απείρως καλύτερο αν η πόρτα ήταν τοποθετημένη στη γωνία του τοίχου και όχι απέναντί σας. Τότε, ο επισκέπτης θα έβλεπε έκπληκτος στον St. (!) Francis, ενώ ο ήχος του κουδουνιού και του ανοίγματος της πόρτας σε ένα κτίριο αρκετά σκοτεινό καθιστά το αποτέλεσμα λιγότερο φυσικό".

Η μόδα των διακοσμητικών ερημιτών ήταν αρκετά πρόσκαιρη, ίσως λόγω του προβλήματος της στρατολόγησης ενός.

Ο Stan Vanuytrecht - πηγή

Σήμερα, εξακολουθεί να υπάρχει η γοητεία με τους ερημίτες. Στα τέλη του Απριλίου του 2017, ένας νέος ερημίτης, ο 58χρονος Stan Vanuytrecht, μετακόμισε σε ένα ερημητήριο στο Saalfelden της Αυστρίας, ψηλά στα βουνά. 50 άτομα υπέβαλαν αίτηση για τη θέση του, παρά την έλλειψη διαδικτύου, τρεχούμενου νερού ή θέρμανσης. Το ερημητήριο, το οποίο κατοικείται αδιαλείπτως τα τελευταία 350 χρόνια, καλωσορίζει τους επισκέπτες που πηγαίνουν και απολαμβάνουν μια πνευματική συζήτηση με τον ερημίτη, ο οποίος περιμένει πολλούς επισκέπτες.