Τζέιμς Ντιούαρ: Ο εφευρέτης του θερμός

Ο Τζέιμς Ντιούαρ (James Dewar) ήταν άγγλος φυσικός και χημικός, με σπουδαίο έργο στον τομέα του. Είναι

ευρύτερα γνωστός για το θερμός, που χρησιμοποιείται για τη διατήρηση της θερμοκρασίας των ψυχρών ή ζεστών ροφημάτων και του νερού.

Γεννήθηκε στο Κινκαρντάιν-ον-Φορθ της Σκωτίας στις 20 Σεπτεμβρίου 1842 και ήταν το νεώτερο από τα έξι παιδιά του οινοποιού Τόμας Ντιούαρ και της συζύγου του Αν Έντι.

Ο Τζέιμς Ντιούαρ σπούδασε φυσική και χημεία στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και συνέχισε τις σπουδές του στη Γάνδη, με καθηγητή τον διάσημο εκείνη την περίοδο γερμανό χημικό Άουγκουστ Κεκουλέ (1829-1896). Το 1875 διορίστηκε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και το 1877 στο Βασιλικό Ίδρυμα της Μεγάλης Βρετανίας στο Λονδίνο. Και τις δύο αυτές θέσεις διατήρησε καθ’ όλη τη διάρκεια της ακαδημαϊκής του σταδιοδρομίας.

Το επιστημονικό του έργο ξεκινά ουσιαστικά το 1867, όταν διατυπώνει τη δομή του μορίου του βενζολίου και αρχίζει να μελετά το φαινόμενο του φωσφορισμού και τα φαινόμενα που συμβαίνουν σε χαμηλές θερμοκρασίες.

Το 1891 κατόρθωσε να παράξει υγρό οξυγόνο και άλλα υγροποιημένα αέρια (υδρογόνο και φθόριο) σε αξιόλογες ποσότητες. Τον επόμενο χρόνο για τη διατήρηση των υγροποιημένων αυτών αερίων, επινόησε το δοχείο διπλών τοιχωμάτων με κενό αέρος στο μέσο τους, που φέρει το όνομά του. Η πιο κοινή εφαρμογή του δοχείου Ντιούαρ (Dewar flask) αποτελεί το θερμός, που χρησιμοποιείται για τη διατήρηση της θερμοκρασίας ψυχρών ή θερμών ροφημάτων και νερού.

Το 1899, σε συνεργασία με τον συμπατριώτη του χημικό Φρέντερικ Έιμπελ (1827-1902), ανέπτυξε τη χορδίτιδα (cordite), μια εκρηκτική ύλη που χρησιμοποιήθηκε στα ναυτικά πυροβόλα, αποτελούμενη από νιτροκυτταρίνη (37%), νιτρογλυκερίνη (58%) και βαζελίνη (5%). Στην αρχή παραγόταν με τη μορφή τεμαχίων σχήματος χορδής, γεγονός στο οποίο οφείλει την ονομασία της.

Το 1905 ο Τζέιμς Ντιούαρ διαπίστωσε ότι η χρήση του ενεργού άνθρακα σε χαμηλές θερμοκρασίες είναι δυνατόν να συντελέσει στην ανάπτυξη υψηλού κενού, μία μέθοδος που αποδείχθηκε ιδιαίτερα χρήσιμη στην ατομική φυσική.

Το 1904 του απονεμήθηκε από τον βασιλιά Εδουάρδο ο τίτλος του ιππότη κι έγινε «σερ». Ως χαρακτήρας ήταν οξύθυμος και αδίστακτος με τους συνεργάτες του, όπως αναφέρουν οι βιογράφοι του.

Ο Τζέιμς Ντιούαρ πέθανε στο Λονδίνο στις 27 Μαρτίου 1923, σε ηλικία 81 ετών.