Το ματς του θανάτου

Έτσι ονομάστηκε η ποδοσφαιρική συνάντηση, που διεξήχθη στο γερμανοκρατούμενο Κίεβο

στις 9 Αυγούστου 1942, μεταξύ Γερμανών στρατιωτών και μιας ομάδας Ουκρανών αρτοποιών...

Ως «Ματς του θανάτου» έμεινε στην ιστορία η ποδοσφαιρική συνάντηση, που διεξήχθη στο γερμανοκρατούμενο Κίεβο στις 9 Αυγούστου 1942, μεταξύ Γερμανών στρατιωτών και μιας ομάδας Ουκρανών αρτοποιών. Οι Ουκρανοί νίκησαν, αλλά αντιμετώπισαν την εκδικητική μανία των Γερμανών κατακτητών. Με την ιστορία αυτή μεγάλωσαν γενιές και γενιές σοβιετικών πολιτών, αλλά σήμερα η ορθότητά της αμφισβητείται από Ουκρανούς ιστορικούς και αυτόπτες μάρτυρες του γεγονότος.

Βρισκόμαστε στο 1941, τρίτη χρονιά του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Χίτλερ έχει εξαπολύσει την επιχείρηση «Μπαρμπαρόσα» κατά της Σοβιετικής Ένωσης. Το ανατολικό μέτωπο καταρρέει, ο «Κόκκινος Στρατός» υποχωρεί, το Κίεβο πέφτει στα χέρια των ναζί και οι ποδοσφαιρικές ομάδες διαλύονται. Ορισμένοι από τους παίχτες των δύο ομάδων της πόλης, Δυναμό και Λοκομοτίβ, εξαναγκάζονται να δουλεύουν σ’ ένα επιταγμένο φούρνο. Η σκλαβιά δεν τους λυγίζει, οι κακουχίες δεν τους πτοούν και ιδρύουν ποδοσφαιρική ομάδα με το όνομα «Σταρτ». Γρήγορα, η φήμη τους φθάνει στα αυτιά των κατακτητών και των συνεργατών τους, που έχουν φτιάξει τη δική τους ομάδα. Η «Φλάκελφ», όπως είναι το όονομά της, αποτελείται κυρίως από Γερμανούς στρατιώτες, που επανδρώνουν το αντιεροπορικό πυροβολικό του Κιέβου.

Η μεγάλη σύγκρουση δεν αργεί να έρθει. Το ραντεβού κλείνεται για τις 9 Αυγούστου του 1942. Η μάχη, όμως, είναι άνιση. Το κοινό επιλεγμένο, παραληρεί υπέρ των 11 λεβεντόκορμων ξανθών, που θέλουν να αποδείξουν την ανωτερότητα της Αρίας φυλής. Ο διαιτητής, ένας νεαρός SS, μεροληπτεί σαφώς υπέρ της Φλάκελφ. Όμως, οι ρακένδυτοι σκλάβοι της «Σταρτ» κλείνουν το ημίχρονο προηγούμενοι με 3-1. Στα αποδυτήρια ένας καλοντυμένος κύριος τους απειλεί με ευγενικό τρόπο ότι πρέπει να χάσουν. Δεν πτοούνται και το σφύριγμα της λήξης τους βρίσκει θριαμβευτές με 5-3.

Η τύχη τους, όμως, είναι προδιαγεγραμμένη. Οι κατακτητές δεν συγχωρούν. Οι περισσότεροι βασανίζονται μέχρι θανάτου και αφήνουν την τελευταία τους πνοή σε κάποιο στρατόπεδο συγκέντρωσης. Μόνο ένα μνημείο, που ανήγειρε στο Κίεβο ο συμπολίτης τους πρώην πρόεδρος της Σοβιετικής Ένωσης Λεονίντ Μπρέζνιεφ, θυμίζει τη θυσία τους.

Μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991, ιστορικοί και δημοσιογράφοι (Χοτσαρένκο, Χίντα, Κουζμίν κ.ά.α) της ανεξάρτητης πλέον Ουκρανίας, άρχισαν να ερευνούν το περιστατικό και κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι επρόκειτο για ένα προπαγανδιστικό κόλπο των σοβιετικών, που σκοπό είχε την ανύψωση του ηθικού των πολιτών. Ερευνώντας αρχεία και συμβουλευόμενοι αυτόπτες μάρτυρες, διαπίστωσαν ότι οι παίκτες της «Σταρτ» ούτε απειλήθηκαν στο ημίχρονο, ούτε ο διαιτητής ήταν μέλος των SS. Μάλιστα, οι ηττημένοι Γερμανοί αναγνώρισαν ιπποτικά την ήττα τους και συνεχάρησαν τους αντιπάλους του.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Βολοντιμίρ Χίντα, τα ματς αυτού του τύπου ήταν ρουτίνα στην κατεχόμενη Ουκρανία και τις περισσότερες φορές κέρδιζαν οι Ουκρανοί (60 νίκες, έναντι 36 των Γερμανών και 15 ισοπαλιών). Βέβαια, δέκα μέρες αργότερα εννέα παίκτες της «Σταρτ» συνελήφθησαν και οι περισσότεροι από αυτούς εκτελέστηκαν ή πέθαναν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, επειδή ήταν πράκτορες της NKVD (προδρόμου της KGB), σύμφωνα με τις κατοχικές αρχές.