Κόφι Ανάν

 Ο Γκανέζος διπλωμάτης Κόφι Ανάν, διετέλεσε γενικός γραμματέας του ΟΗΕ από το 1997 έως το 2006. Υπήρξε ο δεύτερος Αφρικανός και πρώτος μαύρος επικεφαλής του διεθνούς οργανισμού. Το 2001 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης από κοινού με τον ΟΗΕ. Στον ελληνισμό είναι κυρίως γνωστός για το σχέδιο επίλυσης του Κυπριακού («Σχέδιο Ανάν»), το οποίο απορρίφθηκε με δημοψήφισμα από τους ελληνοκυπρίους το 2004.

Ο Κόφι Άτα Ανάν γεννήθηκε στο Κουμάσι της Χρυσής Ακτής (νυν Γκάνας) στις 8 Απριλίου 1938, στους κόλπους μιας ντόπιας αριστοκρατικής οικογένειας φυλάρχων. Σπούδασε οικονομικά και διοίκηση επιχειρήσεων αρχικά στην πατρίδα του και στην συνέχεια με υποτροφίες στις ΗΠΑ και Ελβετία. Αμέσως μετά εντάχθηκε ως διοικητικός υπάλληλος στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μιας από τις υπηρεσίες του ΟΗΕ. Διπλωμάτης καριέρας, ανέβηκε γρήγορα στην ιεραρχία, φτάνοντας το 1992 στο αξίωμα του βοηθού γενικού γραμματέα του ΟΗΕ και δεύτερου γενικού γραμματέα, αρμόδιου για θέματα ειρηνευτικών αποστολών.

Υπηρέτησε ως γενικός γραμματέας του ΟΗΕ για δύο συνεχόμενες θητείες, από το 1997 μέχρι το 2006, διαδεχόμενος τον Αιγύπτιο Μπούτρος Μπούτρος Γκάλι. Χρωστούσε τον διορισμό του στις Ηνωμένες Πολιτείες, που πρόβαλαν βέτο σε μια δεύτερη θητεία του Μπούτρος Γκάλι, όμως αυτό δεν τον εμπόδισε να αποδείξει ότι λάμβανε τις αποφάσεις του ανεξάρτητα από τις μεγάλες δυνάμεις. Προκάλεσε έτσι εκνευρισμό στις ΗΠΑ όταν χαρακτήρισε «παράνομη» την εισβολή στο Ιράκ το 2003 επειδή η επιχείρηση αυτή δεν είχε λάβει την έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ανέλαβε πολλές πρωτοβουλίες για την καταπολέμηση του AIDS και της φτώχειας στον κόσμο και για τα δικαιώματα των γυναικών στις αραβικές χώρες, ενώ στις επιτυχίες του συγκαταλέγονται η αποχώρηση του ινδονησιακού στρατού από το Ανατολικό Τιμόρ και των ισραηλινών στρατευμάτων από τον νότιο Λίβανο. Το 2001 τιμήθηκε με το Νόμπελ Ειρήνης, από κοινού με τον ΟΗΕ για «τις προσπάθειές του για την εμπέδωση της διεθνούς ειρήνης».

Η θητεία του επλήγη όμως και από σκάνδαλα και αποτυχίες, όπως την υπόθεση «Πετρέλαιο έναντι τροφίμων», που επέτρεπε στο Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν να εξάγει πετρέλαιο, εφόσον τα έσοδα διατίθενταν για είδη πρώτης ανάγκης (1996-2003), ενώ, ως επικεφαλής των ειρηνευτικών επιχειρήσεων του ΟΗΕ τη δεκαετία του 1990 είχε επικριθεί επειδή δεν κατάφερε να σταματήσει τη γενοκτονία στη Ρουάντα.

Το όνομά του συνδέθηκε με την αποτυχημένη προσπάθεια συνολικής επίλυσης του Κυπριακού στα τέλη του περασμένου αιώνα. Το «Σχέδιο Ανάν», όπως έμεινε στην ιστορία, τέθηκε σε δημοψήφισμα στις 24 Απριλίου 2004 και απορρίφθηκε από την ελληνοκυπριακή πλευρά με ποσοστό 75,83%,ενώ εγκρίθηκε από τους Τουρκοκυπρίους με ποσοστό 64,91%.

Παρ' όλ' αυτά, όταν αποχώρησε από τη θέση του, ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους γενικούς γραμματείς που πέρασαν ποτέ από τον Οργανισμό. Σε μια από τις τελευταίες του αποστολές, το 2012, είχε αναλάβει για μερικούς μήνες τον ρόλο του ειδικού απεσταλμένου των Ηνωμένων Εθνών στην εμπόλεμη Συρία. Παραιτήθηκε από τη θέση αυτή κατηγορώντας τις μεγάλες δυνάμεις ότι με τις έριδές τους είχαν μετατρέψει τη μεσολαβητική προσπάθειά του σε μια «αδύνατη αποστολή». «Τα Ηνωμένα Έθνη μπορούν να βελτιωθούν, δεν είναι τέλεια, ωστόσο, αν δεν υπήρχαν, θα έπρεπε να τα δημιουργήσουμε» είχε δηλώσει τον Απρίλιο του 2018 στο BBC, σε μια συνέντευξη με την ευκαιρία των 80ών γενεθλίων του.

Στην προσωπική του ζωή ήταν παντρεμένος με τη Σουηδή δικηγόρο Νάνε Μαρία Λάγκεργκρεν. Από τον πρώτο γάμο του, με τη Νιγηριανή Τίτι Αλακίτζα, είχε αποκτήσει δύο παιδιά.

Ο Κόφι Ανάν πέθανε στην Βέρνη της Ελβετίας στις 18 Αυγούστου 2018, ύστερα από σύντομη ασθένεια.