Διάσημοι μυθιστοριογράφοι αναφέρονται στο συμβολισμό στα έργα τους και για το αν το κάνουν σκόπιμα

 

La Mort et le Fossoyeur (Ο θάνατος και ο νεκροθάφτης, 1895) του Carlos Schwabe, μια οπτική συλλογή συμβολιστικών μοτίβων: ο άγγελος του Θανάτου, το παρθένο χιόνι και οι δραματικές θέσεις των χαρακτήρων - πηγή

Το 1963, ο 16χρόνος Μπρους ΜακΆλιστερ είχε βαρεθεί το κυνήγι συμβολισμών στο μάθημα των αγγλικών. Αντί να διαπληκτιστεί με τον καθηγητή του, πήγε κατευθείαν στην πηγή: έστειλε ένα ερωτηματολόγιο τεσσάρων ερωτήσεων σε 150 μυθιστοριογράφους, ρωτώντας αν οι ίδιοι έχουν σκόπιμα συμβολισμούς στα έργα τους. 75 από αυτούς απάντησαν.



Ακολουθούν απαντήσεις μερικών απ' αυτούς (αντίγραφα των απαντήσεων της έρευνας μπορεί κανείς να βρει στο Paris Review)

Η επιστολή του Μκαλίστερ

"Ο ορισμός μου για τον συμβολισμό που χρησιμοποιείται σε αυτό το ερωτηματολόγιο αντιπροσωπεύεται από αυτό το παράδειγμα: Στο Scarlet Letter (Το άλικο γράμμα) υπάρχουν τέσσερις σημαντικοί χαρακτήρες. Κάποιοι λένε ότι ο Χόθορν εννοούσε ότι αυτοί οι τέσσερις είναι η Φύση, η Θρησκεία, η Επιστήμη ή άλλα παρόμοια σύμβολα μεταμφιεσμένα. Εφαρμόζουν τις ενέργειες των τεσσάρων στην ιστορία σε αυτό που συμβαίνει ή θα συμβεί προς το παρόν στη Φύση, τη Θρησκεία, την Επιστήμη κλπ."

Άυν Ραντ (Ρωσίδα μυθιστοριογράφος, φιλόσοφος, θεατρικός και κινηματογραφικός σεναριογράφος με καριέρα στις ΗΠΑ): "Αυτό δεν είναι 'ορισμός', δεν είναι αλήθεια -και επομένως, οι ερωτήσεις σου δεν έχουν νόημα."

Μακινλάι Κάντορ (Αμερικανός δημοσιογράφος, μυθιστοριογράφος και σεναριογράφος. Του απονεμήθηκε το βραβείο Πούλιτζερ, το 1956, για το μυθιστοριογραφία Andersonville): "Ανοησίες, νεαρέ, γράψε μόνο σου την εργασία. Μην περιμένεις από άλλους να κάνουν τη δουλειά σου."

Ερώτηση 1

"Συνειδητά, εσκεμμένα, σχεδιάζετε και τοποθετείτε συμβολισμούς στο γράψιμό σας;... Αν ναι, παρακαλώ αναφέρετε τη μέθοδο σας για κάτι τέτοιο. Αισθάνεστε ότι υποσυνείδητα τοποθετείτε συμβολισμό στη γραφή σας;"

Τζακ Κέρουακ (Αμερικανός λογοτέχνης, εικονοκλάστης του γραπτού λόγου, ένας από τους κύριους εκπροσώπους της Μπητ γενιάς και εισηγητής του ομώνυμου όρου): "Όχι."
Ισαάκ Ασίμωφ (γεννηθείς στη Ρωσία, ιδιαίτερα γνωστός για το συγγραφικό του έργο και συγκεκριμένα για τα έργα επιστημονικής φαντασίας): "Ενσυνείδητα; Όχι! Ασυνείδητα; Πώς μπορεί κανείς να το αποφύγει;"

Τζόσεφ Χέλερ (Αμερικανός συγγραφέας μυθιστορημάτων, διηγήσεων, θεατρικών έργων και σεναρίων. Το πιο γνωστό του έργο είναι το μυθιστόρημα Catch-22, μια σάτιρα για τον πόλεμο και τη γραφειοκρατία, του οποίου ο τίτλος έχει γίνει συνώνυμο μιας παράλογης ή αντιφατικής επιλογής): "Ναι, σκόπιμα βασίζομαι στον συμβολισμό στη γραφή μου, αλλά όχι στο βαθμό που πολλοί άνθρωποι έχουν δηλώσει... Όχι, δεν τοποθετώ υποσυνείδητα το συμβολισμό στη γραφή μου, αν και υπάρχουν αναπόφευκτα πολλές περιπτώσεις όταν τα γεγονότα αποκτούν μια έννοια επιπλέον εκείνης που είχε αρχικά προβλεφθεί".

Ρέι Μπράντμπερι (Αμερικανός συγγραφέας και σεναριογράφος επιστημονικής φαντασίας, τρόμου και μυστηρίου. Για την επίδρασή του στη λογοτεχνία επιστημονικής φαντασίας του 20ού αιώνα, αποκαλείτο «πατέρας» της επιστημονικής φαντασίας): "Όχι, ποτέ δεν τοποθετώ συνειδητά το συμβολισμό στη γραφή μου. Αυτό θα ήταν μια αυτοσυνείδητη άσκηση και η αυτοσυνειδησία θα νικήσει σε οποιαδήποτε δημιουργική πράξη. Καλύτερα να αφήσεις το υποσυνείδητο να κάνει τη δουλειά για σένα και να ξεφύγεις. Ο καλύτερος συμβολισμός είναι πάντα ανυποψίαστος και φυσικός".


Ερώτηση 2

"Οι αναγνώστες σας συμπεραίνουν αν υπάρχει συμβολισμός στη γραφή σας, εκεί που δεν είχατε την πρόθεση να υπάρχει; Αν ναι, ποιο είναι τι νιώθετε σχετικά με αυτά τα συμπεράσματα; (Διασκεδάζετε, ενοχλήστε, κλπ);"

Ραλφ Έλλισον (Αμερικανός μυθιστοριογράφος, λογοτεχνικός κριτικός και μελετητής. Είναι περισσότερο γνωστός για το μυθιστόρημα του Invisible Man): "Ναι, οι αναγνώστες συχνά συμπεραίνουν ότι υπάρχει συμβολισμός στο έργο μου, το οποίο δεν προτίθεμαι να κάνω. Η αντίδρασή μου είναι μερικές φορές ενοχλητική. Μερικές φορές χιουμοριστική. Μερικές φορές ακόμη ευχάριστη, υποδεικνύοντας ότι ο νους του αναγνώστη έχει συνεργαστεί με δημιουργικό τρόπο με αυτά που έχω γράψει."

Σολ Μπέλοου (Ο Σολ Μπέλοου ήταν Καναδός λογοτέχνης, τιμημένος με το Βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας το 1976): "Σίγουρα το κάνουν. Το κυνήγι συμβόλων είναι παράλογο."

Τζόσεφ Χέλερ: "Αυτό συμβαίνει συχνά, και σε κάθε περίπτωση υπάρχει ένας καλός λόγος. Σε πολλές περιπτώσεις, κατάφερα να μάθω κάτι για το βιβλίο μου, γιατί οι αναγνώστες έχουν δει πολλά στο βιβλίο που υπάρχει, αν και δεν ήξερα ότι είναι εκεί."

Τζον Άπνταϊκ (Αμερικανός συγγραφέας, ποιητής και κριτικός): "Κάπου-κάπου - συνήθως δεν βλέπουν τα σύμβολα που βρίσκονται εκεί".

Τζακ Κέρουακ: "Και τα δύο, αναλόγως πόσο απασχολημένος είμαι."


Ερώτηση 3

"Πιστεύετε ότι οι μεγάλοι συγγραφείς κλασικών συνειδητά, σκοπίμως, σχεδίασαν και έβαλαν σύμβολα στη γραφή τους; ... Πιστεύετε ότι τα έβαλαν υποσυνείδητα;"

Ρέι Μπράντμπερι: "Αυτή είναι μια ερώτηση που πρέπει να ψάξεις μόνος σου".

Τζόσεφ Χέλερ: "Θα υποθέσω ότι όσο πιο πολύπειρος ο συγγραφέας, τόσο μικρότερη είναι η χρήση συμβόλων με την αυστηρότερη έννοια και τόσο μεγαλύτερη είναι η προσπάθεια επίτευξης των επιπτώσεων του συμβολισμού με πιο ευφυείς τρόπους."

Τζακ Κέρουακ: "Ελάτε τώρα -υπάρχουν πολλά είδη 'κλασικών'- ο Λώρενς Στερν δεν χρησιμοποίησε συμβολισμό, ο Τζόις το έκανε".


Ερώτηση 4

"Έχετε να παρατηρήσετε κάτι σχετικά με το υπό μελέτη θέμα ή κάτι που πιστεύετε ότι είναι σχετικό με μια τέτοια μελέτη;"

Τζακ Κέρουακ: "Ο συμβολισμός είναι εντάξει στη 'μυθιστοριογραφία', αλλά εγώ λέω αληθινές ιστορίες της ζωής, το τι συνέβη στους ανθρώπους που ήξερα".

Τζον Άπνταϊκ: "Θα ήταν καλύτερα να έχεις τη δική σου σκέψη για τέτοια πράγματα."

Άιρις Μέρντοχ (Άγγλο-Ιρλανδή μυθιστοριογράφος και φιλόσοφος, γνωστή για τα μυθιστορήματά της για το καλό και το κακό, τις σεξουαλικές σχέσεις, την ηθική και τη δύναμη του υποσυνείδητου): "Υπάρχει πολύ περισσότερος συμβολισμός στην κανονική ζωή απ' ό,τι κάποιοι κριτικοί φαίνεται να συνειδητοποιούν".

Ο Μπρους ΜακΆλιστερ (γεννημένος το 1946) είναι Αμερικανός συγγραφέας φαντασίας, επιστημονικής φαντασίας, ποίησης και μη-φαντασίας. Είναι γνωστός κυρίως για τις σύντομες μυθοπλασίες του. Οι σύντομες ιστορίες του έχουν δημοσιευθεί σε μεγάλα περιοδικά φαντασίας και επιστημονικής φαντασίας, σε ανθολογίες -συμπεριλαμβανομένων των Best American Short Stories 2007- που φιλοξενούνται από τον Στίβεν Κινγκ.