Οι πρωτοπόρες γυναίκες των πτήσεων με αερόστατο

Η Sophie Blanchard 

Το απόγευμα της 6ης Ιουλίου του 1819, ο Βρετανός τουρίστας John Poole βρισκόταν στο δωμάτιό του σε ένα ξενοδοχείο του Παρισιού, όταν είδε κάτι σοκαριστικό: μια γυναίκα, η Sophie Blanchard, είχε ανέβει στους ουρανούς με το αερόστατό της και ήταν έτοιμη να ρίξει9 πυροτεχνήματα, όταν, "για λίγα λεπτά, το αερόστατο ήταν κρυμμένο στα σύννεφα. Επανεμφανίστηκε για λίγο και είδα μια στιγμιαία φλόγα... Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, η καημένη γυναίκα, ανασηκώθηκε και μπλέχτηκε στο δίχτυ της μηχανής της, έπεσε με φοβερή συντριβή στην στέγη ενός σπιτιού στη Rue de Provence... και από εκεί στο δρόμο και η Madame Blanchard ήταν νεκρή!", όπως περιγράφει ο ίδιος.
Ο δραματικός θάνατος της Sophie Blanchard, πρωτοπόρου των αερόστατων, σηματοδότησε την αρχή του τέλους της μανίας που σάρωσε την ηπειρωτική Ευρώπη και την Αγγλία για σχεδόν 40 χρόνια και συμμετείχαν γυναίκες.




Το 1784, μόλις δύο χρόνια αφότου ο Ζοζέφ-Μισέλ Μονγκολφιέ εφηύρε το αερόστατο ζεστού αέρα, η 19χρονη Γαλλίδα Elisabeth Thible ήταν η πρώτη γυναίκα που πέταξε με αερόστατο. Στις 4 Ιουνίου του 1784, ο ζωγράφος και ερασιτέχνης αεροπόρος Μ. Fleurant και ο κόμης Jean-Baptiste de Laurencin θα ανέβαιναν στο La Gustave για να παρακολουθήσουν το θέαμα. Ωστόσο, ο κόμης έδωσε την θέση του στην Thible. Η Thible, ντυμένη ως Αθηνά, ανέβηκε στο αερόστατο. Ο Fleurant πίστωσε στην Thible την 45λεπτη επιτυχημένη πτήση.

Την επόμενη δεκαετία, η Γαλλία βυθίστηκε σε εμφύλιο πόλεμο. Κατά τη διάρκεια αυτής της κρίσης, εμφανίστηκε ένας νέος ήρωας. Το 1797, ο Andre-Jacques Garnerin έγινε ο πρώτος άνθρωπος που έπεσε με αλεξίπτωτο από αερόστατο πάνω από το Parc Monceau στο Παρίσι. Το 1798, ο ίδιος αποφάσισε να ανεβάσει μια γυναίκα στους ουρανούς -ίσως και να είχαν ξεχάσει την γενναία Elisabeth Thible...

Όταν η Αστυνομία έμαθε τους σκοπούς του Garnerin, τον κάλεσαν να εμφανιστεί ενώπιόν τους, καθώς φοβόντουσαν τις συνέπειες του να είναι ένας άνδρας και μια γυναίκα μόνοι τους κάπου. Επίσης, εξέφρασαν την ανησυχία τους ότι η πίεση του αέρα θα μπορούσε να βλάψει μια κυρία. Εξεδόθη προσωρινή διαταγή κατά του Garnerin, αλλά τελικά αποσύρθηκε.

Ο Garnerin με την Citoyenne Henri - πηγή

Η νεαρή γυναίκα που επέλεξε ο Garnerin είναι γνωστή στην ιστορία ως Citoyenne Henri. Η ανάβαση, στις 4 Ιουνίου του 1798, προσέλκυσε μεγάλο πλήθος και η πτήση κύλησε ομαλά. Η Citoyenne Henri απόλαυσε την σύντομη φήμη της πριν βυθιστεί πίσω στην ανωνυμία.

Η χρυσή εποχή των πτήσεων γυναικών ήρθε σύντομα, χάρη στην οικογένεια του Garnerin. Η σύζυγος του Garnerin, η Jeanne-Genevieve Labrosse, έγινε η πρώτη γυναίκα που πέταξε μόνη της στις 10 Νοεμβρίου του 1798. Ένα χρόνο αργότερα, ήταν η πρώτη γυναίκα που έπεσε με αλεξίπτωτο από υψόμετρο 900 μέτρα. Οι Garnerin έκαναν επιδείξεις σε όλη την Ευρώπη. Σύντομα πήραν μαζί τους την ανιψιά τους Elisa (Lisa) Garnerin, η οποία έγινε διάσημη balloonist και αλεξιπτωτίστρια με 39 καταβάσεις.

Η καριέρα της Elisa Garnerin επισκιάστηκε από την μεγάλη αντίπαλό της, Sophie Blanchard. Η Sophie ανέβηκε πρώτη φορά σε αερόστατο χάρη στον -πολύ μεγαλύτερο- σύζυγό της, τον Jean-Pierre Blanchard, το Δεκέμβριο του 1804. Μετά το θάνατο του συζύγου της, η Blanchard συνέχισε να περιοδεύει μόνη της και έγινε η "Aéronaute des Fetes Officielles" του Ναπολέοντα.

Ο Garnerin με την σύζυγό του, Jeanne Geneviève Labrosse - πηγή

Τα κατορθώματα της Blanchard έγιναν θρυλικά. Έγινε διάσημη για τις νυχτερινές της αναβάσεις σε όλη την Ευρώπη. Ήταν η ίδια που έριξε πυροτεχνήματα από το αερόστατό της, το 1810, για τον γάμο του Ναπολέοντα με την Μαρία Λουίζα, αλλά και έριξε φυλλάδια πάνω από το Παρίσι για να αναγγείλει τη γέννηση του γιου τους. Περιόδευσε στην Ιταλία, τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η Blanchard ήταν ατρόμητη, σε σημείο της απερισκεψίας: κάποτε έπεσε αναίσθητη όταν ανέβηκε πολύ ψηλά για να αποφύγει μια χαλαζόπτωση, κοιμήθηκε για ώρες στο αερόστατό της και υπέστη ρινορραγίες και κρυοπαγήματα όταν ανέβηκε πάνω από τις Άλπεις για να γιορτάσει τα γενέθλια του αυτοκράτορα. Στις αναβάσεις της φορούσε εντυπωσιακά καπέλα με φτερά και λευκά φορέματα με μακριά μανίκια για να προστατεύει τα χέρια της. Πιο εκπληκτικό όμως ήταν το αερόστατό της.

Έχει ένα πολύ μικρό μεταξένιο αερόστατο, ικανό όμως να την ανεβάζει μέσα σε μια μικρή, ασημένια γόνδολα. Ήταν σαν μια παιδική κούνια, με καμπύλες προς τα πάνω στο κάθε άκρο του αλλά ανοιχτό στα πλευρά. Όταν ανέβαινε, η ίδια κρατούνταν από τα σχοινιά του αερόστατου και η άκρη της γόνδολας δεν έφτανε πάνω από τα γόνατά της.

Η Sophie Blanchard στο αερόστατό της κατά τη διάρκεια της πτήσης της στο Μιλάνο το 1811 - πηγή

Μετά την εκδίωξη του Ναπολέοντα το 1814, η Blanchard έγινε η "Επίσημη αεροναύτης της Αποκατάστασης" και οι βραδινές πτήσεις της έγιναν όλο και πιο τολμηρές τεχνικά αλλά και δραματικές.

Το μικρό αερόστατό της την ανέβαζε όλο και σε πιο περίπλοκες ρίξεις πυροτεχνημάτων.

Όλα αυτά σταμάτησαν όμως την 6η Ιουλίου του 1819, όταν το αερόστατο της Blanchard έπιασε φωτιά πάνω από το Παρίσι και η ίδια σκοτώθηκε. Το πρόωρο τέλος της έκανε πολλούς να κριτικάρουν αρνητικά λέγοντας ότι "μια γυναίκα σε ένα αερόστατο είναι είτε εκτός του στοιχείου της ή κάτι πολύ μεγάλο γι' αυτήν".

Αν και η μανία των αερόστατων υποχώρησε, οι γυναίκες συνέχισαν τις σόλο πτήσεις και κατέπληξαν τους άνδρες συναδέλφους τους. Ένα παράδειγμα είναι η Wilhelmine Reichard, η πρώτη Γερμανίδα που πέταξε σόλο το 1811. Μαζί με τον σύζυγό της Johann, η Reichard έκανε πολλές επιστημονικές παρατηρήσεις και σημειώσεις, ενώ βρισκόταν στον ουρανό. Έκανε σόλο πτήσεις μέχρι το 1820 και κατάφερε να γίνει αγαπητή στον γερμανικό Τύπο που την επαινούσε για την τόλμη και το θάρρος της.