Θέσπις, ο πρώτος ηθοποιός

Ο Θέσπις θεωρείται ο πρώτος ηθοποιός και ο πατέρας της δραματικής τέχνης και του θεάτρου.

Καταγόταν από τον αττικό δήμο της Ικαρίας (σημερινό Διόνυσο), σύμφωνα με το Πάριο Χρονικό και το λεξικό Σούδα, και ήταν σύγχρονος του Σόλωνα και του Πεισίστρατου. Υπήρξε ο πρώτος που δίδαξε δράμα και πήρε το πρώτο βραβείο σε δραματικούς αγώνες στην 61η Ολυμπιάδα (536-534 π.Χ.) και συγκεκριμένα στις 23 Νοεμβρίου του 534 π.Χ., σύμφωνα με μία πηγή.

Ο Θέσπις καινοτόμησε κατά το ότι είχε την ιδέα να χρησιμοποιήσει τον πρώτο υποκριτή (ηθοποιό) στον διάλογο με τον χορό. Ανέβαζε τα έργα του έχοντας το πρόσωπό του χρισμένο με ψιμύθιο (μακιγιαρισμένο) και αργό­τερα επινόησε τη χρήση των προσωπείων, που τα κατασκεύαζε από ύφασμα. Οι ανάγκες των παραστάσεών του απαιτούσαν έναν επίπεδο χώρο για το χορό κι έναν επικλινή για να κάθονται και να βλέπουν οι θεατές. Η σκηνή ήταν ένα παράπηγμα, στο οποίο άλλαζε ο υποκριτής μεταμφίεση.

Ο Θέσπις παρουσίαζε τα έργα του πάνω σ’ ένα άρμα, με το οποίο επισκεπτόταν τους δήμους της Αττικής. Την πληροφορία μάς τη δίνει ο Οράτιος, που την άντλησε από τον Παριανό Νεοπτόλεμο. Σύμφωνα όμως με νεώτερους μελετητές, η πληροφορία του ρωμαίου λυρικού ποιητή δεν είναι ακριβής, καθότι οφείλεται σε σύγχυση ανάμεσα στη διδασκαλία των δραμάτων και στα «εξ αμάξης» σκώμματα που λέγονταν κατά τις διονυσιακές γιορτές.

Από τα δράματα του Θέσπιδος σώζονται μόνο λίγοι στίχοι. Ως τίτλοι έργων του αναφέρονται οι ακόλουθοι: «Άθλα Πελίου ή Φόρβας», «Ιερείς», «Ημίθεοι» και «Πενθεύς».

Σχετικά

Άρμα του Θέσπιδος, κατά το Ιταλικό Carri di Tespi, ονομαζόταν η κινητή θεατρική μονάδα του Βασιλικού Θεάτρου (νυν Εθνικό Θέατρο) επί προεδρίας Κωστή Μπαστιά, που έδινε παραστάσεις σ’ όλη τη χώρα. Έκανε πρεμιέρα στις 17 Σεπτεμβρίου 1939 στην Κόρινθο με τον «Οθέλλο» του Σέξπιρ. Διέκοψε τις παραστάσεις της κατά τη γερμανική κατοχή και μία απόπειρα να επανασυσταθεί μεταπολεμικά και ιδίως την περίοδο της χούντας δεν είχε τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Στα λόγια Αγγλικά η λέξη «thespian» (εκ του Θέσπις) σημαίνει «ηθοποιός».