Η δημόσια παρακολούθηση είναι πιο παλιά απ' όσο νομίζουμε

 

Ένας άντρας γνωρίζει ότι φωτογραφίζεται από τον Henri Cartier-Bresson, Βρυξέλλες, 1932

Μας παρακολουθούν από την εποχή της εφεύρεσης της φωτογραφίας

Πολλοί μπορεί να πιστεύουν ότι η παρακολούθηση προέκυψε με τα κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης (CCTV), ή με τα drones, ή με τις φωτογραφίες που ανεβαίνουν στα κοινωνικά δίκτυα.

Και όμως, κατασκοπεύουμε ο ένας τον άλλο, από τον 19ο αιώνα, σχεδόν, από την εποχή της εφεύρεσης της φωτογραφίας, όπως λέει η Jane Aspinwall, επιμελήτρια φωτογραφίας στο Nelson-Atkins Museum of Art.

Ο Strand χρησιμοποιούσε μια κάμερα με ψεύτικο, παραπλανητικό φακό, για να τραβάει αυθεντικές φωτογραφίες. Paul Strand, τυφλή, Νέα Υόρκη, 1916

Γι' αυτό και η τελευταία έκθεση του μουσείου έχει τίτλο "Surveillance" (Επιτήρηση), όπου παρουσιάζονται 38 τέτοιες φωτογραφίες.

Ένα αερόστατο για εναέρια επιτήρηση, 1862

Το παλαιότερο κομμάτι της συλλογής (φωτογραφία επάνω) είναι από το 1862, κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου των ΗΠΑ, και εμφανίζει τον καθηγητή T.S.C. Lowe ενώ φουσκώνει ένα αερόστατο που θα ανέβαινε στα 1.000 πόδια πάνω από το πεδίο της μάχης, ώστε να τραβήξει πλάνα των δυνάμεων της Ομοσπονδίας.

Η συσκευή του Lowe θα τηλεγραφούσε μετά τις θέσεις των στρατευμάτων μέσω ενός καλωδίου και οι στρατηγοί της Ένωση θα μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν στους σχεδιασμούς τους. Πρόκειται για την πρώτη γνωστή περίπτωση εναέριας επιτήρησης, περίπου 150 χρόνια πριν από τα drones.

Μια κάμερα που φοριούνταν από το 1886

Εικόνα από την Stirn Concealed Vest Camera, Νέα Υόρκη, 1886

Μια εικόνα που τραβήχτηκε μόλις 22 χρόνια αργότερα από αυτή με το αερόστατο. Αυτό που μοιάζει με θάλαμο ενός εξάσφαιρου είναι στην πραγματικότητα μια κρυφή κάμερα γνωστή ως Stirn Concealed Vest Camera.

Χιλιάδες τέτοιες κάμερες πουλήθηκαν μέσα σε λίγα χρόνια. Η κάμερα έμοιαζε με φλασκί και ο φακός έβγαινε από μια κουμπότρυπα.

Φωτογραφίες από το κατεχόμενο Παρίσι

Roger Schall, Taking the subway, Παρίσι, 1941

Η πιο πάνω φωτογραφία έχει τίτλο "Taking the subway" (παίρνοντας το μετρό), είναι του Roger Schall και τραβήχτηκε το 1941. Ως φωτογράφος, ο Schall έζησε δύο ζωές. Δημοσίως, ήταν γνωστός για το έργο του στη μόδα και τα πορτρέτα του. Αλλά όταν βρισκόταν στο Παρίσι κατά τη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, γυρνούσε στην πόλη με μια κάμερα στο χέρι, σαν μυστικός φωτορεπόρτερ.