Στην κορυφή ενός λόφου στη Βουδαπέστη, κοιτάζοντας από ψηλά τον Δούναβη, βρίσκεται το Κάστρο της Βούδας, ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, το οποίο επισκέπτονται χιλιάδες τουρίστες κάθε χρόνο. Κάτω από το κάστρο όμως, βρίσκεται ένα λιγότερο πολυσύχναστο τουριστικό αξιοθέατο: μια σειρά από αρχαία, φυσικά σπήλαια με γεμάτη, αλλά μερικές φορές ενοχλητική, ιστορία.
Το Κάστρο της Βούδα - φωτογραφία
Ολόκληρο το σύστημα των σπηλαίων έχει μήκος πάνω από έξι μίλια και τα περισσότερα απ' αυτά έχουν μείνει αμετάβλητα, μιας και είχαν χρησιμοποιηθεί ως ψυκτικές αποθήκες (κάποιο λένε και σαν μπουντρούμια) κατά τον Μεσαίωνα. Μεταξύ του 1939 και του 2008, ωστόσο, ένα μισό μίλι απ' αυτές τις σπηλιές χτίστηκε. Γνωστόή ως Sziklakorhaz ή το Νοσοκομείο στον Βράχο, οι πολλές χρήσεις του είναι η απόδειξη για τη συμμετοχή της περιοχής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και τον Ψυχρό Πόλεμο.
Η είσοδος του Νοσοκομείου κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Βουδαπέστης - πηγή
Στην έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το μέρος ήταν καταφύγιο για τις αεροπορικές επιδρομές, αλλά σύντομα προστέθηκαν χειρουργεία, διάδρομοι και θάλαμοι και δημιουργήθηκε ένα νοσοκομείο. Από τις αρχές του 1944, το νοσοκομείο άνοιξε και επίσημα μέσα στο σπήλαιο, για τους Ούγγρους και Ναζί στρατιώτες. Μέσα σε ένα λιγότερο από ένα χρόνο λειτουργίας του, το νοσοκομείο είχε να αντιμετωπίσει μια πολύ μεγάλη πρόκληση: την πολιορκία της Βουδαπέστης, η οποία διήρκεσε επτά εβδομάδες, η οποία καταλήφθηκε τελικά από τις συμμαχικές δυνάμεις στην πορεία τους προς το Βερολίνο.
Ως ένα από τα λίγα εν λειτουργία νοσοκομεία στην περιοχή, το νοσοκομείο συνέχισε να λειτουργεί και κατά τη διάρκεια της πολιορκίας. Ενώ αρχικά ήταν για περίπου 70 ασθενείς, 700 τραυματίες κατέληξαν στριμωγμένοι στις σπηλιές, κάτι που σήμαινε τρεις τραυματίες σε κάθε κρεβάτι -αν ήταν αρκετά τυχεροί να βρουν κάποιο κρεβάτι. Όπως ήταν αναμενόμενο, η θερμότητα απ' όλο αυτόν τον κόσμο αύξησε τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος έως και περίπου 35οC και το κάπνισμα ήταν ο μοναδικός τρόπος για να περάσει η ώρα. Σε όλα αυτά, προσθέστε την σαπίλα, την φθορά και τη μόλυνση και έχετε ένα απίστευτα δυσάρεστο μείγμα θανάτου...
Μετά την πολιορκία, οι Σοβιετικοί πήραν τον έλεγχο των σπηλαίων (και της Βουδαπέστης) και τις προμήθειες του νοσοκομείο. Μεταξύ του 1945 και του '48, το νοσοκομείο παρήγαγε ένα εμβόλιο για τον τύφο. Καθώς ο Ψυχρός Πόλεμος άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά, χτίστηκαν νέες πτέρυγες, εγκαταστάθηκε νέος εξοπλισμός και το νοσοκομείο ορίστηκε ως άκρως απόρρητο από τους Σοβιετικούς και αναφέρονταν σ' αυτό με επίσημη κωδική ονομασία "LOSK 0101/1".
11 χρόνια μετά την πολιορκία της Βουδαπέστης, το 1956, το νοσοκομείο φιλοξένησε τις απώλειες μιας άλλης μάχης: της Ουγγρικής Επανάστασης. Χιλιάδες Ούγγροι επαναστάτησαν εναντίον των σοβιετικών πολιτικών της Λαϊκής Δημοκρατίας της Ουγγαρίας σε μια άγρια, παρατεταμένη μάχη. Άμαχοι και στρατιώτες τοποθετούνταν δίπλα-δίπλα σε θαλάμους καθώς οι χειρουργοί προσπαθούσαν να τους σώσουν. Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης, επτά μωρά γεννήθηκαν στο νοσοκομείο.
Οι χειρουργοί ζούσαν μέσα στις σπηλιές και σπάνια έβγαιναν στην επιφάνεια. Ο επικεφαλής χειρουργός του νοσοκομείου εκείνη την εποχή, ο Δρ András Máthé, είχε έναν αυστηρό κανόνα: "όχι ακρωτηριασμούς", κάτι που μάλλον έσωσε τη ζωή πολλών ασθενών. Ο ίδιος ο Máthé φέρεται ότι φορούσε μια σφαίρα σε μια αλυσίδα γύρω από το λαιμό του, η οποία είχε αφαιρεθεί από το κεφάλι ενός ασθενούς...
Το νοσοκομείο σταμάτησε την κανονική λειτουργία του τον Δεκέμβριο του 1956, όταν οι Σοβιετικοί σταμάτησαν την Επανάσταση. Οι ίδιοι όμως είχαν άλλα σχέδια για τις σπηλιές. Με τον Ψυχρό Πόλεμο πλέον σε πλήρη εξέλιξη, η άκρως απόρρητη τοποθεσία μετατράπηκε σε καταφύγιο που θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως νοσοκομείο σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης. Μηχανές ντίζελ και ένα σύστημα κλιματισμού προστέθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του '60, έτσι ώστε ακόμη και κατά τη διάρκεια μιας διακοπής ρεύματος, το νοσοκομείο να εξακολουθεί να λειτουργεί για μια με δυο μέρες.
Το επίσημο πρόγραμμα για το καταφύγιο είχε ως εξής: Σε περίπτωση πυρηνικής επίθεσης, μερικοί επιλεγμένοι γιατροί και νοσηλευτές θα έμπαιναν στο καταφύγιο, όπου θα παρέμεναν για 72 ώρες. Στη συνέχεια, θα έβγαιναν έξω και θα αναζητούσαν επιζώντες. Δωμάτια σε καραντίνα, ντους και ένα κουρείο θα παρείχαν βοήθεια στους επιζώντες -βέβαια, το μόνο κούρεμα που είχαν στη διάθεσή τους ήταν ένα... ξυρισμένο κεφάλι, μιας και το ραδιενεργό υλικό είναι δύσκολο να αφαιρεθεί από τα μαλλιά...
Ευτυχώς, το σχέδιο δεν τέθηκε σε εφαρμογή. Αλλά το νοσοκομείο δεν αφοπλίστηκε και -τυπικά- δεν είχε απαλλαγεί από την άκρως απόρρητη κατάστασή του μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000. Για λίγο καιρό, εξακολούθησε να χρησιμοποιείται ως χώρος αποθήκευσης από την Πολιτική Προστασία της Ουγγαρίας. Μια οικογένεια που ζούσε εκεί κοντά, και αφού ορκίστηκε σιωπή, πρόσεχε το καταφύγιο. Το 2004, αποφασίστηκε ότι υπεύθυνο για το μέρος ήταν ένα άλλο νοσοκομείο στη Βουδαπέστη, μιας και θεωρήθηκε ότι το Νοσοκομείο στο Βράχο ανήκε σ' αυτό στον απόηχο της κατάρρευσης της ΕΣΣΔ.
Μέχρι το 2008, το καταφύγιο ανακαινίστηκε και ήταν έτοιμο να ανοίξει για το κοινό. Σήμερα, λειτουργεί ως μουσείο, με εκθέματα από τη ζωή στο νοσοκομείο από τις διάφορες περιόδους της ιστορίας του. Για να περπατήσει κανείς μέσα στους κρύους διαδρόμου (η θερμοκρασία του χώρου είναι 15,5οC) χρειάζεται μια ώρα. Στην έξοδό του, υπάρχει μια γκαλερί τέχνης που δημιουργήθηκε από τους επιζώντες των βομβαρδισμών της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου