Όσοι από εσάς χρησιμοποιούν τα social media θα έχουν δει τα σοφά λόγια του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, του Μαρκ Τουέιν ή και της Μέριλιν Μονρόε, συνήθως γραμμένα δίπλα σε κάποια καλλιτεχνικά φιλτραρισμένη φωτογραφία. Πόσοι όμως από εσάς έχετε ελέγξει αν όντως αυτή η προσωπικότητα είπε αυτά που αναγράφονται στην πραγματικότητα; Το μόνο που έχει σημασία είναι πόσο ωραία φαίνονται στον τοίχο μας κοινοποιώντας τα... Δείτε μερικά αποφθέγματα που αποδίδονται σε διάσημους, και ας μην τα είπαν ποτέ αυτοί!
"Be the change you wish to see in the world" (Γίνε η αλλαγή που θέλεις να δεις στον κόσμο) - Γκάντι
Αυτό που μετατρέπει μια πρόταση σε ρητό είναι η επανάληψη και η έκθεση. Αυτό σημαίνει ότι περισσότερα από ένα άτομο πρέπει να το ακούσουν. Γι' αυτό και τα περισσότερα μεγάλα αποφθέγματα προέρχονται από ομιλίες ή βιβλία. Η παραπάνω σοφία θα μπορούσε να προέρχεται από τον Γκάντι, αλλά μόνο αν το είχε ακούσει ένα άτομο μόνο: ο εγγονός του, ο Arun Gandhi. Ο συγγραφέας Keith Akers κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για να εντοπίσει την προέλευση της φράσης και το μόνο πράγμα που μπόρεσε να ανακαλύψει με βεβαιότητα είναι ότι δεν αποδίδεται ευθέως στον Γκάντι. Ο Arun υποστηρίζει ότι αυτό ακριβώς, ή τουλάχιστον κάτι παρόμοιο, ακούγεται συχνά από τον παππού του.
"Our deepest fear is not that we are inadequate. Our deepest fear is that we are powerful beyond measure." (Ο βαθύτερος φόβος μας δεν είναι ότι είμαστε ανεπαρκείς. Ο βαθύτερος φόβος μας είναι ότι είμαστε ισχυροί πέρα από κάθε μέτρο) - Μαντέλα
Εξαρτάται από το μήκος του μέσου κατά πόσον ή όχι αυτό το απόσπασμα αναφέρεται στο σύνολό του ή απλώς οι πρώτες δύο γραμμές. Πολλοί πιστεύουν ότι προέρχεται από το λόγο του Μαντέλα όταν έγινε ο πρώτος μαύρος πρόεδρος της Νότιας Αφρικής, το 1994. Ωστόσο, όπως αποκαλύπτει το Snopes, ο Μαντέλα δεν είπε αυτά τα λόγια κατά τη διάρκεια της ομιλίας ή κάτι άλλο που να γνωρίζουμε. Αν το είχε κάνει, θα επαναλάμβανε τα λόγια της Marianne Williamson, γραμμένα το 1992 στο βιβλίο της "A Return to Love". Η Williamson γνωρίζει ότι τα λόγια της συχνά πιστώνονται στον Μαντέλα και η ίδια λέει ότι θα ήταν τιμή της αν τα έλεγε.
Nancy Astor: "Winston if you were my husband, I'd put poison in your coffee." (Ουίνστον, αν ήσουν ο σύζυγός μου θα σου έβαζα δηλητήριο στον καφέ σου)
Ουίνστον Τσώρτσιλ: "Nancy, if you were my wife, I'd drink it." (Νάνσυ, να ήσουν η σύζυγός μου, θα το έπινα)
Η Nancy Astor ήταν, στις αρχές του 20ου αιώνα, ένα από τα πρότυπα. Ήταν η πρώτη γυναίκα μέλος του Βρετανικού Κοινοβουλίου, αν και ορισμένοι αμφισβητούσαν αν το άξιζε μιας και γεννήθηκε στην Αμερική και ανέλαβε τη θέση όταν άφησε τη θέση ο δεύτερος σύζυγος της, Waldorf Astor. Η ίδια δεν ενδιαφερόταν για την πολιτική και υποστήριξε σκοπούς που δεν ήταν καθόλου δημοφιλείς στην Αγγλία, όπως η εγκράτεια. Ο διάλογος κακώς αποδίδεται στον Τσώρτσιλ. Το αστείο προϋπήρχε σε άλλες μορφές.
"One man can make a difference and every man should try." (Ένας άνθρωπος μπορεί να κάνει τη διαφορά και κάθε άνθρωπος θα πρέπει να προσπαθεί) - Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι
Μία από τις πρώτες εκδόσεις αυτού του αποσπάσματος είναι από ένα βιβλίο του 1989, το "Respectfully Quoted: A Dictionary of Quotations", και αποδίδεται στην Τζάκι Κένεντι, όχι στον σύζυγό της. Γράφτηκε σε μια κάρτα σε μια περιοδεύουσα έκθεση για τον εορτασμό της έναρξης της Βιβλιοθήκης JFK το 1979.
"If you look for the bad in mankind expecting to find it, you surely will." (Αν ψάχνεις το κακό στην ανθρωπότητα περιμένοντας να το βρεις, σίγουρα θα το βρεις) - Αβραάμ Λίνκολν
Αν κάποιοι είναι σίγουροι ότι το είπε ο Λίνκολν, δεν φταίνε αυτοί. Φταίει η Disney, μιας και εκτός από τη δημιουργία μη ρεαλιστικών προσδοκιών, μπορεί να φτιάξει και απόσπασμα του Αβραάμ Λίνκολν. Αυτά τα λόγια ήταν γραμμένα στο μενταγιόν του νεκρό πατέρα της Πολυάννα, στην ταινία Pollyanna του 1960. Το απόφθεγμα άρεσε στον Roy Disney και το χάραξε σε χιλιάδες μενταγιόν που πωλούνταν στα καταστήματα δώρων της Disneyland.
"Sometimes a cigar is just a cigar." (Μερικές φορές ένα πούρο είναι απλά ένα πούρο) - Σίγκμουντ Φρόυντ
Ο Φρόιντ ήταν ένας από τους πρώτους που κατάλαβε ότι μερικές φορές ο ανθρώπινος εγκέφαλος χρειάζεται μεταφορές. Αντικείμενα που αντιπροσωπεύουν συναισθήματα, ειδικά στα όνειρα. Το πούρο είναι κατάφωρα φαλλικό και ο κόσμος το βάζει στο στόμα του, κάτι που εμπίπτει στον όρο "φροϋδικές απεικονίσεις". Το πρόβλημα είναι ότι, όπως ερευνήθηκε από το The Quote Investigator, ο Φρόυντ έγραψε πολλές φορές ότι τα πούρα είναι πέη. Ο κόσμος άρχισε να του αποδίδει την έκφραση στα μέσα της δεκαετίας του 1950, πολύ καιρό μετά το θάνατό του.
"Be nice to nerds. Chances are you’ll end up working for one" (Να είσαι καλός με τους σπασίκλες. Υπάρχουν πιθανότητες να καταλήξεις να δουλεύεις γι' αυτούς) - Μπιλ Γκέιτς
Μπορεί κάποιος μέσα στην αυτοκρατορία της Microsoft να έχει δηλώσει κάτι τέτοιο, αλλά ποτέ ο Γκέιτς. Το απόφθεγμα προέρχεται από ένα e-mail από τα τέλη της δεκαετίας του '90. Ήταν μέρος μιας πολύ μεγαλύτερης λίστας γραμμένη από τον συγγραφέα Charles J. Sykes, με τίτλο "Rules Kids Won’t Learn in Schools". Τυπώθηκε σε πολλές εφημερίδες σε όλες τις ΗΠΑ το 1996 και ήταν η βάση του ομώνυμο βιβλίο του, που κυκλοφόρησε το 2007.
"If you can dream it, you can do it" (Αν μπορείς να το ονειρευτείς, μπορείς να το κάνεις) - Ουώλτ Ντίσνεϋ
Το απόφθεγμα δεν έχει ειπωθεί ποτέ από τον Ντίσνεϋ, αλλά είναι ακόμα ένα μέρος της κληρονομιάς του: Γράφτηκε από τον Tom Fitzgerald, έναν Imagineer της Disney, ως μέρος μιας ατραξιόν στο Epcot Center στο 1983. Προφανώς χρησιμοποιήθηκε επανειλημμένα στην ατραξιόν, και μιας και ο κόσμος βρισκόταν στην Disney, το συνέδεσαν φυσιολογικά. Ο Fitzgerald έχει δηλώσει ότι το βρίσκει διασκεδαστικό που τα λόγια του αποδίδονται στον Ντίσνεϋ και ότι ο ίδιος νιώθει κολακευμένος.
"Women who seek to be equal with men lack ambition" (Οι γυναίκες που επιδιώκουν να είναι ίσες με τους άνδρες στερούνται φιλοδοξίας) - Μέριλιν Μονρόε
Αν πληκτρολογήσει κανείς "Marilyn Monroe" και "quote" σε οποιαδήποτε μέσο κοινωνικής δικτύωσης με εικόνες, θα κατακλυστεί αμέσως! Απλά υποθέστε ότι τα μισά είναι λάθος. Η Μονρόε είναι ένθερμη φεμινίστρια, αλλά και ένα εύθραυστο λουλούδι. Είναι αφιερωμένη στην αποδοχή του σώματος αλλά υποστηρίζει τα παπούτσια και τα κραγιόν για να λύσει το πρόβλημα κάποιου κοριτσιού. Είναι σοφή, όπως ο Βούδας και πιο έξυπνη απ' ό,τι ο Όσκαρ Ουάιλντ. Μέρος αυτού του φαινομένου πρέπει να οφείλεται στο ότι υπάρχουν πολλές όμορφες φωτογραφίες της Μονρόε, και θα πρέπει όλες να έχουν κάτι σοφό γραμμένο. Είναι επίσης μια συνέχεια του τι έκανε την Μονρόε τόσο δημοφιλή και ενώ ζούσε. Έμοιαζε αθώα και "ανάφτρα", έξυπνη και εύθραυστη, παιχνιδιάρα και τραγική, ταυτόχρονα. Και παρόλο που είπε πολλά σε συνεντεύξεις και επί της οθόνης ... δεν είπε πολλά, με την έννοια του να μείνει κάτι σαν απόφθεγμα. Για την ιστορία, το απόφθεγμα πιστεύεται ότι προέρχεται από το σύμβολο της αντικουλτούρας του 1960 και άνδρα, Τίμοθι Λίρι.
"When I was a boy of 14, my father was so ignorant I could hardly stand to have the old man around. But when I got to be 21, I was astonished at how much the old man had learned in seven years" (Όταν ήμουν 14, ο πατέρας μου ήταν τόσο ανίδεος που δεν άντεχα τον γέρο γύρω μου. Αλλά όταν ήμουν 21, έμεινα έκπληκτος με τα πόσα πολλά έμαθε ο γέρος μέσα σε 7 χρόνια) - Μαρκ Τουέιν
Όπως με την Μονρόε, οι Αμερικανοί τείνουν να χρησιμοποιούν τον Τουέιν για κάθε "πιασιάρικη" σοφία χωρίς πηγή. Όχι επειδή ο Τουέιν ήταν σαν την Μονρόε, αλλά επειδή είπε πολλά. Ο Τουέιν έγραφε ασταμάτητα, μυθιστορήματα και μη, και σχεδόν όλα περιείχαν σαρκασμός. Μερικά ευφυολογήματα, των οποίων ο πραγματικός δημιουργούς έχει χαθεί στο πέρασμα των χρόνων, ταιριάζουν με τον Τουέιν τόσο πολύ που του αποδίδονται. Αυτό δεν ανήκει στον Τουέιν, όπως αποκαλύπτουν το Snopes και το Quote Investigator. Η πρώτη γραπτή μαρτυρία του ρητού εμφανίστηκαν 5 χρόνια μετά το θάνατο Τουέιν, και μιας και ο πατέρας του πέθανε όταν εκείνος ήταν 11, θα πρέπει να προέρχεται από κάποιον χαρακτήρα που είχε δημιουργίσει. Σε κανένα όμως από τα έργα του δεν έχουν βρεθεί αυτές οι διάσημες γραμμές.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου