Νομοσχέδιο για τις μεταμοσχεύσεις – Οι 9 αλλαγές στο ισχύον πλαίσιο και η εισαγωγή της έννοιας του καρδιακού θανάτου

Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση έθεσαν ο Υπουργός Υγείας, κ. Αθανάσιος Πλεύρης και η

αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, κα Ασημίνα Γκάγκα, το σχέδιο νόμου με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός του δικαίου για τη δωρεά και μεταμόσχευση οργάνων». Βασικά σημεία του σχεδίου νόμου είναι:

α) Η αναβάθμιση της Επιτροπής Ζώντα Δότη και η οργάνωση αυτής σε δύο αυτοτελή τμήματα, ώστε να μην υπάρχει καθυστέρηση στην παροχή της σχετικής άδειας.

β) Η θέσπιση της υποχρέωσης των Μονάδων Μεταμόσχευσης να παρακολουθούν τον δωρητή τουλάχιστον μία φορά κατ’ έτος και εφ’ όρου ζωής του.

γ) Η πρόβλεψη, στην περίπτωση που δεν υπάρχει εκφρασμένη βούληση του αποβιώσαντα και δεν ανευρίσκονται οικείοι του, ότι η αφαίρεση οργάνου – μοσχεύματος πραγματοποιείται, υπό την τήρηση συγκεκριμένων δικλίδων ασφαλείας. Συγκεκριμένα, η αφαίρεση οργάνων από αποβιώσαντα δότη επιτρέπεται με σκοπό τη μεταμόσχευση και εφόσον: Ο αποβιώσας είχε εν ζωή παράσχει τη συναίνεσή του για τη δωρεά των οργάνων και έχει επέλθει ο θάνατος. Αν δεν υπάρχει καταγεγραμμένη άρνηση ή συναίνεση του αποβιώσαντα, η αφαίρεση επιτρέπεται μόνον εφόσον οι οικείοι του αποβιώσαντα συναινέσουν σε αυτήν. Η λήψη της σχετικής απόφασης από τους οικείους του αποβιώσαντος γίνεται με γνώμονα τη βούλησή του και με σεβασμό στην τυχόν προγενέστερη προφορικώς εκφρασμένη επιθυμία του. Ως «οικείοι» νοούνται ο σύζυγος ή σύντροφος συνδεόμενος με σύμφωνο συμβίωσης, τα ενήλικα τέκνα, οι γονείς και τα ενήλικα αδέρφια. Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ των οικείων, υπερτερεί η γνώμη του πλησιέστερου οικείου. Σε περίπτωση διαφωνίας μεταξύ οικείων της ίδιας τάξης, δεν πραγματοποιείται η αφαίρεση. Εάν δεν ανευρίσκονται οι οικείοι, και δεν υπάρχει εκφρασμένη βούληση του αποβιώσαντα, η αφαίρεση πραγματοποιείται. Οι ιατροί υποχρεούνται να σεβαστούν την εκφρασμένη βούληση του αποβιώσαντα, ακόμη και αν οι οικείοι εκφράζουν αντίθετη άποψη. Η δωρεά από ανήλικο επιτρέπεται εάν συναινούν σε αυτό οι γονείς ή ο γονέας που έχει την επιμέλεια του τέκνου. Εάν δεν υπάρχουν ή έχουν εκπέσει από τη γονική μέριμνα, η συναίνεση παρέχεται από τον επίτροπο. Η συναίνεση των οικείων παρέχεται με έγγραφη δήλωση, σύμφωνα με το υπόδειγμα που συντάσσει και διανέμει στους φορείς υγείας ο ΕΟΜ. Η γνησιότητα της υπογραφής των παρεχόντων τη συναίνεση βεβαιώνεται με κάθε πρόσφορο μέσο κατά τις κείμενες διατάξεις ή με δύο μάρτυρες που δεν ανήκουν στη Μονάδα Μεταμόσχευσης. Έως την έκδοση και διανομή του σχετικού εντύπου από τον ΕΟΜ, αρκεί η έγγραφη παροχή της συναίνεσης να είναι ρητή και σαφής. Η δήλωση της συναίνεσης ή της άρνησης στη δωρεά οργάνων γίνεται προς τον ΕΟΜ είτε ηλεκτρονικά μέσω σχετικής εφαρμογής, η οποία αναπτύσσεται για λογαριασμό του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΜ από την ανώνυμη εταιρεία με την επωνυμία «Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης Α.Ε.» (ΗΔΙΚΑ Α.Ε.), είτε με έγγραφη δήλωση με βεβαιωμένο το γνήσιο της υπογραφής σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Για τη δήλωση δεν απαιτείται συγκεκριμένος τύπος, αρκεί να συνάγεται ρητά και αβίαστα η ακριβής βούληση του προσώπου. Η κατά το πρώτο εδάφιο συναίνεση ή άρνηση παρέχεται από ενήλικο πρόσωπο που έχει πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα ή τελεί υπό επικουρική δικαστική συμπαράσταση.

δ) Η εισαγωγή της έννοιας του καρδιακού θανάτου, παράλληλα με τη δυνατότητα επικαιροποίησης κάθε φορά των σχετικών πρωτοκόλλων και διαδικασιών, ώστε να παραμένουν εναρμονισμένα με τις σύγχρονες επιστημονικές εξελίξεις,

ε) η θέσπιση ως κανόνα της κατά προτεραιότητας διενέργειας των χειρουργικών πράξεων της αφαίρεσης και της μεταμόσχευσης σε σχέση με τις λοιπές χειρουργικές επεμβάσεις.

στ) Η θέσπιση Δικτύων Δωρεάς και Μεταμόσχευσης Οργάνων.

ζ) Η αναβάθμιση του ρόλου του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, ο οποίος μετονομάζεται σε «Ελληνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων», εξοπλίζεται με επιπλέον αρμοδιότητες, ιδίως ως προς την αδειοδότηση, την αξιολόγηση και τον έλεγχο των Δομών Μεταμοσχεύσεων της χώρας, και προβλέπεται ότι θα επικουρείται από ειδικές επιτροπές για την παροχή επιστημονικής συνδρομής σε εξειδικευμένα ζητήματα.

η) Η θεσμοθέτηση κριτηρίων αξιολόγησης των μεταμοσχευτικών κέντρων, συστήματος παρακολούθησης και ελέγχου της συνδρομής των κριτηρίων αυτών.

(θ) Η πρόβλεψη της δημιουργίας ενός ενιαίου Πληροφοριακού Συστήματος Μεταμοσχεύσεων (ΠΣΜ) που ενσωματώνει όλες τις πληροφορίες που σχετίζονται με τη δωρεά, την αντιστοίχιση και την κατανομή οργάνων, τη μεταμόσχευση και τη μακροπρόθεσμη μετα – μεταμοσχευτική παρακολούθηση.

Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι την 1η Μαρτίου 2023, ημέρα Τετάρτη και ώρα 08.00.