Η ιστορία του χιπ χοπ μέσα από 200 φωτογραφίες και ένα πάρτι στα γκέτο του Μπρονξ

Το χιπ χοπ που γνωρίζουμε σήμερα, αυτό που γεμίζει στάδια σαρώνει τα βραβεία

Grammy και παίζεται στο ραδιόφωνο, γεννήθηκε στο Μπρονξ από το DJing και το breakdancing.

Χριστίνα Τσατσαράγκου

 Μία μεγάλη φωτογραφική έκθεση αφιερωμένη στο χιπ χοπ και τους εμβληματικούς καλλιτέχνες του εγκαινιάστηκε στην νεουορκέζικη αίθουσα τέχνης Fotografiska New York, στο Μανχάταν. Περισσότερες από 200 φωτογραφίες από 57 φωτογράφους ακολουθούν τη γέννηση του χιπ χοπ στο Μπρονξ, και ιχνηλατούν την πορεία του από το 1972 μέχρι το 2022.

Η έκθεση “Hip - Hop: Conscious, Unconscious”, ακολουθεί τα βήματα ανόδου του χιπ χοπ μέσα σε πέντε δεκαετίες, από τις πρώτες αναλαμπές του μέχρι την παντοδυναμία του και την επιβολή του σαν το πιο επιδραστικό μουσικό κίνημα της γενιάς του.

Οι επιμελητές Sacha Jenkins και Sally Berman έστησαν αυτή τη μεγάλη έκθεση-αφιέρωμα στην κουλτούρα του χιπ χοπ σε ένα εμβληματικό τοπόσημο της Νέας Υόρκης. Πρόκειται για το παράρτημα του μουσείου Φωτογραφίας της Σουηδίας, Fotografiska, το οποίο στεγάζεται στο αναγεννησιακό αριστουργηματικό κτίριο Church Missions House.

1981 - Από τον φωτογράφο Charlie Ahearn οι: Grand Master Flash, Debbie Harry, Fab 5 Freddy, Chris Stein των Blondie (1981)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Το κτίριο πρωταγωνίστησε άθελά του στη σειρά “Inventing Anna” του Netflix, με πρωταγωνίστρια την Τζούλια Γκάρνερ ως "Άννα Ντέλβι" (Άννα Σορόκιν). Στη σειρά η "μαΐμού" χρυσή κληρονόμος ήθελε να εγκαταστήσει το ίδρυμα τέχνης που θα έφερε το όνομά της στο Μανχάταν, σε αυτό το εξαώροφο κτίριο (281 Park Avenue South), ένα αριστούργημα φλαμανδικού-αναγεννησιακού στιλ που όπως λένε "δεν υπάρχει παρόμοιό του σε χαρακτήρα, αίσθηση και φωτισμό”.

1987 - Glen Friedman - Φωτογραφία με τους ICE-T, Darlene Ortiz και Evil E - Στο Oakmont Drive, στην περιοχή Brentwood του Λος Άντζελες  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Το χιπ χοπ είναι για όλους και αυτό είναι ένα πολύ ωραίο πράγμα. Απλά δεν πρέπει να ξεχάσουμε τις ρίζες του και το τι ακριβώς σημαίνει

Η έκθεση περιλαμβάνει πορτρέτα και ενσταντανέ των πιο διάσημων χιπ χοπ σταρς και θίγει θεματικές όπως: ο ρόλος των γυναικών στην χιπ χοπ κουλτούρα, η στιλιστική διαφοροποίηση του κινήματος, η ανθρωποκεντρική πλευρά των δρόμων του Μπρονξ το 1970 και των συμμοριών - μέλη των οποίων συνέβαλαν στη γέννηση αυτού του είδους μουσικής.

1991 - Από τον Danny Clinch - Φωτογραφία με τον LL Cool J, στο Harlem  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Χιπ χοπ - 4 πυλώνες και καλλιτέχνες

Το χιπ χοπ (hip hop) γεννήθηκε στα μέσα του 1970 από τα σπλάχνα της αφροαμερικάνικης και πορτορικανής νεολαίας του νότιου Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Έγινε ευρύτερα γνωστό στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ενώ στη δεκαετία του 2000 έγινε το πιο δημοφιλές είδος μουσικής στον κόσμο. Οι τέσσερις πυλώνες του (όπως αποκρυσταλλώθηκαν από τον Fab 5 Freddy) είναι: η μουσική rap (στίχοι), το Djing (παραγωγές και λούπες), το b-boying (ή αλλιώς Break-dance ) και το εικαστικό κομμάτι που εξεικονίζουν τα γκράφιτι.

1985 - Από τον φωτογράφο Josh Cheuse - Οι Beastie Boys στο Radio City της Νέας Υόρκης  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Στους... κακόφημους δρόμους του Μπρονξ παρέες νεαρών ξεκίνησαν ένα κίνημα αντίδρασης στο κατεστημένο, έβαφαν τους τοίχους, έπαιζαν μουσική επηρεασμένη από τη jazz και τη soul , και χόρευαν με ένα τελείως άναρχο δικό τους τρόπο. Κυρίως μέσω των στίχων εξωτερίκευσαν τον θυμό και την ένταση κατά του κοινωνικού αποκλεισμού και των ανισοτήτων.

Αριστ. Από τον Geoffroy de Boismenu ο B.I.G. #01 (1994) / Δεξιά Ο Christian Witkin φωτογραφίζει την Missy Elliott για το Spin Magazine (1998)  COURTESY FOTOGRAFISKA NEW YORK

“Πατέρας” του hip-hop - αν μπορούμε να τον αποκαλέσουμε έτσι - θεωρείται ο Αμερικανο-τζαμαϊκανός DJ Kool Herc που έκανε το πρώτο hip hop party (για τα γενέθλια της αδερφής του) το 1973 στο Bronx - 1520 Sedgwick Avenue. Η αδερφή του Kool Herc ήθελε να μαζέψει λίγα λεφτά για να πάρει νέα ρούχα, ώστε να μην εμφανιστεί στο σχολείο την επόμενη χρονιά με την ίδια βαρετή “φορεσιά”.

1993 - Lisa Leone - Wyclef Jean και Lauryn Hill, East Harlem, New York City  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Νοίκιασε μία μικρή αίθουσα και έβαλε να παίξει μουσική ο 16χρονος αδερφός της, Clive (DJ Kool Herc), στον οποίο τα μπράτσα και το ύψος είχαν δώσει το ψευδώνυμο "Ηρακλής". Ο αδερφός έβαλε τους δίσκους, ο πατέρας το αλκοόλ και η μητέρα το φαγητό και τα 300 άτομα που πλήρωσαν το υποτυπώδες εισιτήριο, έζησαν τη γέννηση του χιπ χοπ… καθώς η “παράσταση” που έδωσε ο Herc έγινε την άλλη μέρα βούκινο σε όλο το Μπρονξ.

Φωτογράφος David Corio - Οι De La Soul 'εξω από το Apollo Theater στο Χάρλεμ στις 12 Σεπτεμβρίου 1993 μαζί με (l-r) Trugoy, Posdnous και Maseo  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Φωτογράφος Angela Boatwright - Η Nicki Minaj φωτογραφημένη για το περιοδικό Vibe στο Court Square Diner στο Κουίνς τον Μάιο του 2008  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Έπαιζε για παράδειγμα James Brown, αλλά όχι ολόκληρα τα τραγούδια του. Διάλεγε σημεία από τα live άλμπουμ του και έκοβε λούπες. Όταν έβρισκε ένα άλμπουμ με τα σωστά συστατικά και ήχους δεν τον ένοιαζε από ποιο είδος μουσικής προερχόταν.

Οι Βρετανοί ρόκερς "Babe Ruth" και το Frankenstein των "Edgar Winter" έβρισκαν τη θέση τους στα σετς του Herc. Μέχρι το 1974, έπαιζε σε εξωτερικές συναυλίες στο Cedar Park και στα μεγάλα κλαμπ του Μπρονξ. Ο Ηρακλής ήταν το "δοχείο" μέσα από το οποίο εκφράστηκε ένα γενικότερο κλίμα και μία καλλιτεχνική έκρηξη.

2004 - Jonathan Mannion - Trick Daddy, Miami, FL (2004)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Την αγία τριάδα του break-beat deejaying συμπλήρωσαν ο Afrika Bambaataa γνωστός ως "Παππούς" ή "Νονός" ή Amen Ra της παγκόσμιας κουλτούρας του χιπ χοπ (και πατέρας της Electro Funk) και ο Αμερικανός DJ και ράπερ, Grandmaster Flash (Joseph Saddler).

Η καρδιά της έκθεσης χτυπάει στην εποχή που το χιπ χοπ δεν ήξερε τι ήταν και σε τι θα μπορούσε να εξελιχθεί. Τα μεγαλύτερα ονόματα του χιπ χοπ φιγουράρουν με φόντο μια κουλτούρα αυθεντική και προσδιορίζονται χρονολογικά και γεωγραφικά.

Όταν πλέον το 1988, το MTV ξεκίνησε μια εκπομπή για την κουλτούρα του χιπ χοπ, άνοιξε ο δρόμος για την παγκόσμια αποθέωση αυτού του μουσικού είδους. Η κουλτούρα του χιπ χοπ έγινε γνωστή στις ευρωπαϊκές χώρες, με συγκροτήματα όπως οι Wu-Tang Clan να γίνονται παγκοσμίως γνωστά. Σήμερα το χιπ χοπ φιγουράρει στην κορυφή σε όλα τα “πόστα”.

2000 - Danny Clinch - OutKast, Atlanta (2000)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

"Hip Hop: Conscious, Unconscious" - Συνειδητό και υποσυνείδητο

Η έκθεση εξερευνά και το "σημείο… μηδέν", στο οποίο η χιπ χοπ κουλτούρα έγινε μία βιομηχανία δισεκατομμυρίων δολαρίων. “Είναι εύκολο να ξεχάσει κάποιος ότι το χιπ χοπ υπήρχε και πριν γίνει… βιομηχανία” λέει ο επιμελητής της έκθεσης Sacha Jenkins (και καλλιτεχνικός υπεύθυνος της Mass Appeal - όνομα από το τραγούδι του Gang Starr "Mass Appeal") ο οποίος “ανδρώθηκε” στη σκηνή της χιπ χοπ στη Νέα Υόρκη το 1980.

1991 - Lisa Leone - Mary J. Blige, New York City (1991)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Η χιπ χοπ γεννήθηκε πολύ φυσικά… απλά υπήρχε, με τους νέους ανθρώπους που ζούσαν τη ζωή τους, φορούσαν ό,τι γούσταραν και διασκέδαζαν όπως ήθελαν δημιουργώντας μια αισθητική για μια περίκλειστη κοινότητα. Όχι για όλο τον κόσμο. Εκεί έγινε μία μετάβαση και το χιπ χοπ απέκτησε συνείδηση του εαυτού του. Οι φορείς του συνειδητοποίησαν ότι είναι μια εμπορική μηχανή και μπορεί να φέρει μεγάλα κέρδη.

1993 - Shawn Mortensen - Ο Tupac με ζουρλομανδύα (1993)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

2006 - Phil Knott - Cam'ron, XXL, New York, October (2006)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Η καρδιά της έκθεσης χτυπάει στην εποχή που το χιπ χοπ δεν ήξερε τι ήταν και σε τι θα μπορούσε να εξελιχθεί. Τα μεγαλύτερα ονόματα του χιπ χοπ φιγουράρουν με φόντο μια κουλτούρα αυθεντική και διαχωρίζονται χρονολογικά και γεωγραφικά.

2022 - Campbell Addy - Ο Αμερικανός ράπερ Tyler, The Creator ποζάρει στο WSJ Magazine (2022)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Σε ένα από τα ασπρόμαυρα πορτρέτα ο Geoffroy De Bois Menu (1994) φωτογραφίζει τον Christopher “Biggie”Wallace να κοιτάει την κάμερα, καπνίζοντας ηδυπαθώς. Σε άλλες φωτογραφίες βλέπουμε τα πόδια των Run-DMC κάτω από το τραπέζι της συνέντευξης Τύπου για την παρουσίαση του The Fresh Fest (1985), την 20χρονη Mary J. Blige στη Νέα Υόρκη το 1991, τη φοβερή και τρομερή Lauryn Hill μαζί με τον Wyclef Jean σε μία ταράτσα του East Harlem, στα γυρίσματα του μουσικού βίντεο για το "Vocab" των Fugees (1993). Επίσης, μια candid φωτογραφία των Tupac και Biggie στα backstage της συναυλίας ενός κοινού τους φίλου (1993), αλλά και στα χρόνια τα πιο… κοντινά μας ο Kendrick Lamar ... δαγκώνει ένα σπαθί.

Γυναίκες μουσικοί στο χιπ χοπ

1986 - Janette Beckman - Οι Salt n Pepa στο Lower East Side της Νέας Υόρκης (1986)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Μέσα στα θέματα που υφαίνονται στην έκθεση είναι ο κραταιός ρόλος των γυναικών στην κουλτούρα του χιπ χοπ. Περισσότερες από 20 γυναίκες μουσικοί φιγουράρουν στους… τοίχους της έκθεσης, δίνοντας το δικό τους στίγμα μέσα σε ένα κυρίως ανδροκρατούμενο περιβάλλον.

Ανάμεσά τους οι: Cardi B, Eve, Erykah Badu, Faith Evans, Foxy Brown, Lauryn Hill, Lil’ Kim, Mary J. Blige, Megan Thee Stallion, Missy Elliott, Nicki Minaj, Queen Latifah και Salt

1990 - Jesse Frohman - Queen Latifah, Sky Magazine (1990)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

“Ήταν πολύ συγκεκριμένος ο στόχος μας να έχουμε δυνατή την παρουσία των γυναικών του χιπ χοπ, χωρίς όμως να τις υπερτονίζουμε για οποιονδήποτε λόγο”, δηλώνει η επιμελήτρια Sally Berman. “Στρίβεις σε μια γωνία της έκθεσης και βλέπεις ένα εντυπωσιακό πορτρέτο της Eve ή μία σπάνια πόζα της Lil’ Kim που οι επισκέπτες δεν θα έχουν ξαναδεί ποτέ”.

2018 - Christian Weber - Cardi B in Blue (2018)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

2022 - Campbell Addy - Megan Thee Stallion posing for The Cut Magazine (2022)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK

Η έκθεση που ολοκληρώνεται στις 21 Μαΐου 2023 περιλαμβάνει πορτρέτα των: Tupac, Bone Thugs-N-Harmony, Ice Cube, The Notorious B.I.G., Snoop Dogg, The Game, DMX, Ja Rule, Xzibit, Dr. Dre, Mary J. Blige, Lil' Kim, Sister Souljah, Nas, Method Man, Talib Kweli, Jay-Z, Lauryn Hill, The Beastie Boys, The Roots, Foxy Brown, Eve, P. Diddy, Eminem, Lil Wayne, Erykah Badu, Future, Trick Daddy, Pharrell, Nicki Minaj, Megan Thee Stallion, Mac Miller, Drake, 21 Savage.

2001 - Sacha Waldman - Scarface and Ludacris (2001)  COURTESY OF FOTOGRAFISKA NEW YORK