Σε μια βραχώδη προεξοχή ψηλά πάνω από τον ποταμό Μούλντε στην μικρή πόλη της Σαξονίας Κόλντιτς βρίσκεται το τεράστιο, ομώνυμο κάστρο. Η πρώην κατοικία των βασιλιάδων της Σαξονίας, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, μετατράπηκε σε στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου υψίστης ασφαλείας, όπου κρατούνταν ανεπίδεκτοι αξιωματικοί των Συμμάχων που είχαν επανειλημμένα επιχειρήσει να δραπετεύσουν από άλλα στρατόπεδα. Η θέση του κάστρου πάνω από τους λόφους σε συνδυασμό με τους αδιαπέραστους πέτρινους τοίχους του έκαναν τους Ναζί να πιστέψουν ότι το Κάστρο δεν πρόσφερε καμία ελπίδα διαφυγής. Έκαναν όμως λάθος, καθώς, πάρα πολλοί κρατούμενοι κατάφεραν να βγουν κρυφά από αυτή τη φυλακή.
Δείτε ακόμη:
Το Κάστρο του Κόλντιτς χτίστηκε τον 11ο αιώνα ως κυνηγετικό καταφύγιο για τον βασιλιά της Σαξονίας και χρησίμευσε ως κατοικία του Οίκου του Κόλντιντς για τους επόμενους αρκετούς αιώνες. Όταν στις αρχές του 16ου αιώνα υπέστη ζημιές από μια μεγάλη πυρκαγιά που κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης, το κάστρο χτίστηκε ξανά σε αναγεννησιακό στυλ. Στα τέλη του 17ου αιώνα, ο τότε ιδιοκτήτης του, βασιλιάς Αύγουστος Β' ο Ισχυρό της Πολωνίας, το επέκτεινε και πρόσθεσε τα 700 δωμάτια που υπάρχουν σήμερα. Στις αρχές του 19ου αιώνα, ο Φρειδερίκος Αύγουστος Γ', Εκλέκτορας της Σαξονίας, μετέτρεψε το κάστρο σε πτωχοκομείο για φτωχούς, ασθενείς και αιχμαλώτους. Αργότερα, το κάστρο έγινε ψυχιατρείο για τους "αθεράπευτα τρελούς", ρόλο τον οποίο κράτησε μέχρι το 1924. Όταν οι Ναζί ανήλθαν στην εξουσία, το κάστρο μετατράπηκε σε φυλακή για κομμουνιστές και αντιφρονούντες. Μετά το ξέσπασμα του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το κάστρο έγινε στρατόπεδο αιχμαλώτων και πήρε την ονομασία Oflag IV-C (στρατόπεδο συγκεντρώσεως αξιωματικών 4C).
Οι Ναζί θεωρούσαν το κάστρο ως μια φυλακή από την οποία ήταν αδύνατη η διαφυγή. Αυτό το χιλίων χρόνων φρούριο βρισκόταν στην καρδιά του Γ' Ράιχ, 600 χιλιόμετρα από το πλησιέστερο εχθρικό στρατόπεδο. Οι εξωτερικοί του τοίχοι είχαν πάχος 2 μέτρα και ο γκρεμός στον οποίο ήταν χτισμένο είχε μια απότομη χαράδρα 75 μέτρων που κατέληγε στον ποταμό Μούλντε. Οι Ναζί αποφάσισαν ότι, εκεί, μόνο οι πιο δύσκολοι κρατούμενοι θα κρατούνταν, όσοι δηλαδή είχαν προηγουμένως αποπειραθεί να δραπετεύσουν από άλλα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και όσοι ήταν γνωστοί ότι προκαλούσαν προβλήματα. Το να μαζέψουν όμως όλους τους ταραχοποιούς σε ένα μέρος, αποδείχτηκε ολέθριο λάθος.
Οι Ναζί θεωρούσαν το κάστρο ως μια φυλακή από την οποία ήταν αδύνατη η διαφυγή. Αυτό το χιλίων χρόνων φρούριο βρισκόταν στην καρδιά του Γ' Ράιχ, 600 χιλιόμετρα από το πλησιέστερο εχθρικό στρατόπεδο. Οι εξωτερικοί του τοίχοι είχαν πάχος 2 μέτρα και ο γκρεμός στον οποίο ήταν χτισμένο είχε μια απότομη χαράδρα 75 μέτρων που κατέληγε στον ποταμό Μούλντε. Οι Ναζί αποφάσισαν ότι, εκεί, μόνο οι πιο δύσκολοι κρατούμενοι θα κρατούνταν, όσοι δηλαδή είχαν προηγουμένως αποπειραθεί να δραπετεύσουν από άλλα στρατόπεδα συγκεντρώσεως και όσοι ήταν γνωστοί ότι προκαλούσαν προβλήματα. Το να μαζέψουν όμως όλους τους ταραχοποιούς σε ένα μέρος, αποδείχτηκε ολέθριο λάθος.
Αξιωματικοί ποζάρουν με έναν ομοίωμα κρατούμενο το οποίο κρατούσαν κατά τη διάρκεια των μετρήσεων για να καλύψουν έναν συγκρατούμενο που δραπέτευσε
"Αν βάλεις πολλά άτακτα παιδιά μαζί, το ένα υποκινεί το άλλο και πολύ σύντομα, το σπίτι σου καίγεται", είπε ο ιστορικός Ben Macintyre. "Αυτό συνέβη στο Κόλντιτς, στο οποίο αναπτύχθηκε η δική του κουλτούρα περιφρόνησης".
Στη διάρκεια των πέντε χρόνων που χρησίμευε ως στρατόπεδο συγκεντρώσεως επιχειρήθηκαν περισσότερες από 300 αποδράσεις, από τις οποίες, περίπου διέφυγαν περίπου 30 άτομα, τους οποίους οι κρατούμενοι αποκαλούσαν "home runs". Οι περισσότεροι συνελήφθησαν, μεταφέρθηκαν ξανά στο κάστρο και ρίχτηκαν στην απομόνωση ως τιμωρία. Ο επικεφαλής της ασφάλειας, ο Ράινχολντ Έγκερς, ήταν ένας καλός άνθρωπος που αντιμετώπιζε τους δραπέτες καλά. Φωτογράφιζε τις μεταμφιέσεις των κρατουμένων, δίνοντάς τους συχνά οδηγίες να αναπαραστήσουν τις προσπάθειές τους, και φωτογράφιζε τα σύνεργα της απόδρασής τους τα οποία εξέθετε στο "Μουσείο Απόδρασης" του κάστρου. Αυτοί οι δραπέτες έγιναν τακτικό θέμα σε ένα εβδομαδιαίο περιοδικό για τα γερμανικά στρατόπεδα συγκεντρώσεως.
Γίνονταν τόσες πολλές προσπάθειες απόδρασης που οι κρατούμενοι έπρεπε να δημιουργήσουν ένα είδος επιτροπής απόδρασης με "αξιωματικούς διαφυγής" που συντόνιζε τις διάφορες ομάδες, ώστε να μην καταστρέφουν ο ένας την απόπειρα απόδρασης του άλλου.
Μία από τις πιο διάσημες αποδράσεις εκτελέστηκε από τον Βρετανό Airey Neave. Ένα βράδυ μετά από μια θεατρική παραγωγή, ο Neave και ένας συνεργός τους μπήκαν κάτω από το πάτωμα του θεάτρου μέσω μιας καταπακτής, έτρεξαν κατά μήκος μιας σήραγγας και, αφού διέρρηξαν την κλειδαριά της πόρτας, μπήκαν σε ένα φυλάκιο. Εκεί, άλλαξαν τα ρούχα τους με ψεύτικες γερμανικές στολές και βγήκαν από την εξώπορτα. Περπάτησαν στην τάφρο, κατηφόρισαν ένα μικρό μονοπάτι, πέρασαν από τον στρατώνα, σκαρφάλωσαν πάνω από τον τοίχο και βγήκαν έξω. Τελικά, έφτασαν ασφαλείς στην Ελβετία.
Ένας δραπέτης που απέτυχε να διαφύγει επιδεικνύει στον φωτογράφο της φυλακής πώς προσπάθησε να δραπετεύσει
Μια άλλη θρασεία απόδραση έγινε από έναν Γάλλο αριστοκράτη, τον Pierre Mairesse-Lebrun. Ο Leburn είχε έναν συνεργό που θα εκτόξευσε πάνω από τον φράχτη, όταν οι φρουροί δεν κοιτούσαν. Αφού προσγειώθηκε στην άλλη πλευρά, ο Lebrun έτρεξε στο λόφο, ενώ τον πυροβολούσαν οι φρουροί. Περπάτησε περίπου 70 μίλια μέχρι τον πλησιέστερο σταθμό απ' όπου, με ένα ποδήλατο που έκλεψε, πέρασε λαθραία τα σύνορα στην Ελβετία ποδηλατώντας στον αυτοκινητόδρομο.
Το σεντούκι που χρησιμοποίησε ο Dominic Bruce για να δραπετεύσει από το Κόλντιτς
Άλλες απόπειρες δεν ήταν τόσο επιτυχημένες, αλλά έγραψαν τη δική τους ιστορία. Ειδικά αυτές του Βρετανού αξιωματικού της RAF, Dominic Bruce, ο οποίος έκανε 17 απόπειρες, αριθμός ρεκόρ για διάφορα στρατόπεδα αιχμαλώτων, συμπεριλαμβανομένων πολλών προσπαθειών από το Κάστρο Κόλντιτς. Γνωστός ως ο "μεσαίου μεγέθους άντρας" λόγω του μικρού του αναστήματος, κάποτε, ο Bruce κρύφτηκε μέσα σε ένα ξύλινο σεντούκι και αφού το αποθήκευσαν σε έναν όροφο, εκείνος χρησιμοποίησε μια λίμα για να το ανοίξει και στη συνέχεια χρησιμοποίησε ένα σχοινί από σεντόνια μήκους 40 ποδιών το οποίο έριξε στην πλευρά του κάστρου για να διαφύγει. Πριν φύγει, έγραψε ένα μήνυμα στον τοίχο της αποθήκης με ένα κομμάτι κιμωλία. "Ο αέρας στο Κόλντιτς δεν με ευχαριστεί πια. Τα λέμε αργότερα"! Μια εβδομάδα αργότερα συνελήφθη καθώς προσπαθούσε να μπει σε ένα σουηδικό πλοίο στο Ντάντσιχ στην Βαλτική θάλασσα.
Το φρεάτιο μιας σήραγγας διαφυγής κάτω από το παρεκκλήσι
Τα τούνελ ήταν μια άλλη αγαπημένη οδός διαφυγής των κρατουμένων. "Υπήρξε μια περίοδος που, στην πραγματικότητα, κατασκευάζονταν έξι διαφορετικές σήραγγες", είπε ο Ben Macintyre στο CBC.
Ένα από τα μακρύτερα τούνελ σκάφτηκε από Γάλλους. Ξεκινούσε από την κορυφή του πύργου του ρολογιού του Κόλντιτς, κατέβαινε δύο ορόφους υπόγειων κελαριών, μετά συνέχιζε οριζόντια κάτω από το ξύλινο πάτωμα του παρεκκλησίου, με αρκετές ακόμη κατακόρυφες κατηφόρες, έως ότου χωνόταν 28 πόδια κάτω από το έδαφος. Πριν ανακαλυφτεί, η έξοδος του απείχε μόλις 6 πόδια από την άκρη ενός γκρεμού. Σε όλο το μήκος της, η σήραγγα είχε ηλεκτρικό φως και σύστημα εξαερισμού. Μάλιστα, οι διέθετε και ένα τηλεφωνικό σύστημα ως δίκτυο έγκαιρης προειδοποίησης, ώστε, αν εμφανίζονταν οι φρουροί, να μπορούν να ειδοποιήσουν αυτούς που ήταν μέσα.
Ένα από τα μακρύτερα τούνελ σκάφτηκε από Γάλλους. Ξεκινούσε από την κορυφή του πύργου του ρολογιού του Κόλντιτς, κατέβαινε δύο ορόφους υπόγειων κελαριών, μετά συνέχιζε οριζόντια κάτω από το ξύλινο πάτωμα του παρεκκλησίου, με αρκετές ακόμη κατακόρυφες κατηφόρες, έως ότου χωνόταν 28 πόδια κάτω από το έδαφος. Πριν ανακαλυφτεί, η έξοδος του απείχε μόλις 6 πόδια από την άκρη ενός γκρεμού. Σε όλο το μήκος της, η σήραγγα είχε ηλεκτρικό φως και σύστημα εξαερισμού. Μάλιστα, οι διέθετε και ένα τηλεφωνικό σύστημα ως δίκτυο έγκαιρης προειδοποίησης, ώστε, αν εμφανίζονταν οι φρουροί, να μπορούν να ειδοποιήσουν αυτούς που ήταν μέσα.
Η μόνη γνωστή φωτογραφία του αρχικού Coldlitz Glider
Ίσως το πιο φιλόδοξο σχέδιο διαφυγής περιελάμβανε την κατασκευή ενός ανεμόπτερου που είχαν σκοπό να εκτοξεύσουν από την οροφή του κάστρου και να περάσει τον ποταμό Μούλντε. Το ανεμόπτερο ήταν ιδέα δύο Βρετανών πιλότων, των Jack Best και Bill Goldfinch. Η τολμηρή ιδέα υποστηρίχθηκε και από άλλους κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένου του ειδικού στα ανεμόπτερα, Lorne Welch, ο οποίος εξέτασε τα διαγράμματα και έκανε τους υπολογισμούς. Οι κρατούμενοι, για να φτιάξουν το ανεμόπτερο, έβγαλαν σανίδες από το δάπεδο και πηχάκια από τα κρεβάτια, ενώ χρησιμοποίησαν και κάθε άλλο κομμάτι ξύλου που μπορούσαν να βρουν. Τα καλώδια ελέγχου ήταν από ηλεκτρικές καλωδιώσεις που πήραν από αχρησιμοποίητα τμήματα του κάστρου. Οι υπνόσακοι από βαμβάκι που είχαν για να κοιμούνται έγιναν τα δερμάτινα μέρη του ανεμόπτερου, ενώ το σιτηρέσιο χρησιμοποιήθηκε για να σφραγίσει τους πόρους του υφάσματος. Το ολοκληρωμένο ανεμόπτερο είχε άνοιγμα φτερών 32 πόδια και άτρακτο 19 πόδια, και ζύγιζε 109 κιλά. Κρατήθηκε κρυμμένο στη σοφίτα του κάστρου, αλλά πριν καταφέρουν να το χρησιμοποιήσουν, ο πόλεμος τελείωσε και το κάστρο απελευθερώθηκε.
Οι ιστορίες απόδρασης από το Κάστρο του Κόλντιτς έχουν εμπνεύσει πολλά βιβλία και τηλεοπτικά δράματα, συμπεριλαμβανομένων πολλών επιτραπέζιων και βιντεοπαιχνιδιών, ενώ υπάρχει και ένα μουσικό συγκρότημα με έδρα τη Μελβούρνη με όνομα "Colditz Glider".
Σήμερα, πολλά μέρη του κάστρου έχουν διατηρηθεί, καθώς ανακαινίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 2000 για να αποκτήσει την εμφάνιση που είχε πριν από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι επισκέπτες του μπορούν να δουν τις σήραγγες διαφυγής που έσκαψαν οι κρατούμενοι, τα πλαστά χαρτιά, τις ψεύτικες στολές, ενώ υπάρχει και ένα αντίγραφο του ανεμόπτερου. Το 2012, κατασκευάστηκε ένα τηλεχειριζόμενο, πλήρους μεγέθους αντίγραφο του ανεμόπτερου, το οποίο πέταξε μη επανδρωμένο. Πέρασε με ασφάλεια πέρα από το ποτάμι και προσγειώθηκε σε ένα λιβάδι 180 μέτρα πιο κάτω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου