Η στήλη στέκει μπροστά στο κτίριο της ΔΕΗ της Αγίου Δημητρίου, αθέατη θαρρείς. Τόσο που διασχίζοντας το πεζοδρόμιο κινδυνεύεις να πέσεις επάνω της. Και ίσως η σύγκρουση μαζί της να είναι και ο μόνος τρόπος για να την προσέξεις. Στο χρώμα που παίρνει η πέτρα όταν βρίσκεται εκτεθειμένη για αιώνες στην ύπαιθρο και αργότερα στα καυσαέρια, έχει αποκτήσει ένα φυσικό καμουφλάζ που την κάνει να διατηρείται απαρατήρητη. Στο σημείο που βρίσκεται κανείς από τους δημάρχους που πέρασαν από την δημαρχιακό θώκο δεν επιχείρησε να την αναδείξει και παραμένει άγνωστη στους περισσότερους πολίτες, ακόμα κι αυτούς που κατοικούν στη γειτονιά. Και ρωτήσαμε αρκετούς.
Και όμως... Πρόκειται για το μοναδικό ελληνιστικό μνημείο που διασώζεται στην Θεσσαλονίκη. Ο θρύλος λέει ότι κάποτε επί τουρκοκρατίας γέμισε η πόλη φίδια, τα οποία παρατηρήθηκε να συγκεντρώνονται γύρω της λες και είχαν ξεπεταχτεί από τα σωθικά της. Και τα φίδια δήλωναν την παρουσία του κακού για τις δοξασίες της εποχής. Έτσι απέκτησε και την όνομα «Στήλη των Όφεων». Αυτό το περιστατικό συνέβη τον προ προηγούμενο αιώνα και θορύβησε τόσο τους κατοίκους που κάλεσαν αρχικά έναν ραβίνο που δεν κατάφερε να τα απομακρύνει και μετά έναν εξορκιστή χότζα, ο οποίος και κατάφερε να τρέψει σε φυγή τα ερπετά, χρησιμοποιώντας τις μαγικές του δυνάμεις. Έτσι τουλάχιστον λέει ο μύθος!
Η κολόνα αυτή, ίσως να αποτελούσε πολύ παλιότερα μέρος κάποιου δημόσιου πιθανόν κτιρίου. Η στήλη ήταν τοποθετημένη σε βάθρο πέντε βαθμίδων. Με τις αλλεπάλληλες εργασίες ευθυγράμμισης του οδοστρώματος σταδιακά το βάθρο της στήλης καλύφθηκε, ενώ είχε ύψος 1,60 μέτρα και η στήλη 2,80 με 3,20 μέτρα.Οι Τούρκοι τη χρησιμοποιούσαν ως κολόνα για το φωτισμό της περιοχής και στο πέρασμα των αιώνων φιλοξένησε λαδοφάναρο, αργότερα λάμπα φωταερίου και τέλος ηλεκτρικό φως. Σε παλαιότερες φωτογραφίες στην άκρη του βάθρου υπήρχε και μια δημόσια κρήνη και γούρνα για να δροσίζονται περαστικοί και υποζύγια. Εδώ βρισκόταν στις αρχές του αιώνα η εβραϊκή συνοικία Γιλάν Μερμέρ.
Είναι πραγματικά άξιο απορίας και ικανό να διατηρήσει δεισιδαιμόνιες γύρω από την ύπαρξη της η διατήρησή της σε πείσμα των αιώνων που εξαφάνισαν οτιδήποτε άλλο συνδέονταν σε κτιριακό επίπεδο μ΄αυτήν. Διέφυγε από τους Βυζαντινούς, την σεβάστηκαν οι Τούρκοι, που απέδιδαν υπερφυσικές ιδιότητες στους αρχαίους κίονες, και τελικά αποφασίστηκε η τύχη της στην αιώνια ανωνυμία και αφάνεια στη μοντέρνα εποχή. Αυτή η μυστηριώδης κολόνα βρισκόταν, λοιπόν, στην οδό Αγίου Δημητρίου εμπρός στο κτίριο του εργοστασίου ηλεκτροφωτισμού της Ηλεκτρικής Εταιρείας Θεσσαλονίκης, έργο του αρχιτέκτονα Pierro Arrigoni, που κάηκε το 1959. Η κολόνα παρέμεινε εκεί και σήμερα έχει θαφτεί όλη βάση της, αλλά εξακολουθεί να στέκεται εκεί σε τέτοιο βαθμό εγκατάλειψης που είναι να απορεί κανείς.
Η στήλη σήμερα είναι αρκετά αλλοιωμένη χωρίς ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό ή αισθητικό ενδιαφέρον και οι μόνοι που δείχνουν να ενδιαφέρονται γι΄αυτήν είναι οι συνήθεις ύποπτοι που μουτζουρώνουν αδιακρίτως με πάσης φύσεως υπογραφές κάθε άγραφη επιφάνεια της πόλης. Μέχρι πρόσφατα, μάλιστα, ο ΟΤΕ τη χρησιμοποιούσε ως τηλεφωνική κολόνα. Κρίμα.
* Η παλιά φωτογραφία και οι πληροφορίες είναι από το βιβλίο "Η Δύση της Ανατολής", εκδ. ΜΙΕΤ. Οι πρόσφατες είναι της Ελένης Βράκα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου