Η τελευταία ήττα των Ελλήνων στην Μικρασιατική Εκστρατεία

Η Μικρασιατική Εκστρατεία αποτέλεσε μια από τις μεγαλύτερες

καταστροφές στην ιστορία του Ελληνισμού. Ο Ελληνοτουρκικός πόλεμος που ξεκίνησε το 1919 και τελείωσε στις 30 Αυγούστου του 1922, οδήγησε στην ήττα των Ελλήνων και στην καταστροφή της Σμύρνης όπου εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που ζούσαν στην περιοχή, είτε σφαγιάστηκαν είτε εκδιώχθηκαν από τα σπίτια τους.

Ο πόλεμος μεταξύ της Ελλάδας και των νικητών του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου εναντίον της φθίνουσας τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που αντιμετώπιζε και την εσωτερική επιθετική στάση του κινήματος των Νεότουρκων υπό τον Κεμάλ Ατατούρκ, ξεκίνησε το 1919. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος διέταξε την απόβαση των στρατευμάτων στην περιοχή της Σμύρνης, με σκοπό την αποκατάσταση της ειρήνης και της τάξης, μετά την απόφαση της Αντάντ για την επικείμενη εφαρμογή της επικείμενης «Συνθήκης των Σεβρών».



Ο στόχος της ελληνικής κυβέρνησης ήταν η προσάρτηση εδαφών της Μικράς Ασίας, όπου το ελληνικό στοιχείο ήταν πλειοψηφία ή μειοψηφία, αλλά κύριο μέλημα της ήταν η προστασία των πληθυσμών αυτών από τις αυθαιρεσίες των Τούρκων. Η ανάκτηση εδαφών, δηλαδή η πραγματοποίηση της «Μεγάλης Ιδέας», ήταν το ζητούμενο αλλά σε δεύτερη φάση. Η προστασία του ελληνικού πληθυσμού είχε γίνει επιτακτική, ύστερα και από την βάναυση αντιμετώπιση που είχαν μετά και τους βαλκανικούς πολέμους.

Οι ελληνικές δυνάμεις έφτασαν στην περιοχή για να «αστυνομευόσουν» κατά κάποιο τρόπο την περιοχή, μέχρι να περάσει η πενταετία που θα όριζε η «Συνθήκη των Σεβρών» και να διενεργηθεί το δημοψήφισμα ώστε να αποφασιστεί αν θα παραμείνει στην Οθωμανική Αυτοκρατορία ή θα προσαρτηθεί στην Ελλάδα.

Πράγματι, στις 10 Αυγούστου του 1920, υπογράφηκε η συνθήκη, που έδινε στην Ελλάδα τα νησιά Ίμβρου και Τενέδου, την Ανατολική Θράκη και μια συμβιβαστική κυριαρχία στην ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης, μέχρι το δημοψήφισμα. Μάλιστα όριζε και μέχρι που μπορούν να προχωρήσουν τα ελληνικά στρατεύματα.



Ο Σουλτάνος δέχτηκε την συνθήκη. Όμως ο Κεμάλ όχι. Και ξεκίνησε να προετοιμάζεται για έναν γενικευμένο πόλεμο, εναντίον της Αντάντ και των Ελλήνων. Η ελληνική κυβέρνηση ανέλαβε δράση ώστε να τηρήσει τα συμφωνηθέντα αλλά και να μπορέσει να κερδίσει επιπλέον εδάφη, στα οποία θεωρούσε πως το ελληνικό στοιχείο υπερτερούσε. Ο ελληνικός στρατός άρχισε λοιπόν να προελαύνει στα εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που μαστιζόταν τότε από εμφύλιες συγκρούσεις.

Όμως η ανατροπή του Βενιζέλου στην Ελλάδα, άλλαξε τους συσχετισμούς. Στις εκλογές του 1920 δεν εξελέγη ούτε βουλευτής. Σε αντίθεση με τον Μουσταφά Κεμάλ, που γινόταν όλο και πιο ισχυρός στην Τουρκία. Ο ελληνικός στρατός που βρισκόταν στην Μικρά Ασία και αποτελούνταν κυρίως από βενιζελικούς αξιωματικούς, αποδυναμώθηκε. Η άνοδος του βασιλιά Κωνσταντίνου στον θρόνο έφερε και την αντίδραση των συμμάχων, λόγω της καλής του σχέσης με την ηττημένη Γερμανία.

Το 1922 τα τούρκικα στρατεύματα πέτυχαν την διάσπαση των ελληνικών δυνάμεων, την αποκοπή τους και σε πολλές περιπτώσεις την συντριβή τους. Ο ελληνικός στρατός υποχωρούσε διαρκώς από το Αφιόν Καραχισάρ. Η τελευταία μάχη δόθηκε στις 30 Αυγούστου στο Ντουμπλουπινάρ, με ήττα των ελληνικών δυνάμεων.

Ακολούθησε η τραγωδία της καταστροφής της Σμύρνης στις 13 Σεπτεμβρίου, ο θάνατος δεκάδων χιλιάδων Ελλήνων και Αρμενίων χριστιανών της πόλης και ο ξεριζωμός τους από τα σπίτια τους, την γη που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν. Η 30η Αυγούστου γιορτάζεται στην Τουρκία ως η «Ημέρα της Νίκης»…