Έτσι εξαφανίστηκαν οι δεινόσαυροι πριν από 66 εκατ. χρόνια – Η ανακάλυψη που φέρνει την ανατροπή

Οι επιστήμονες ανακοίνωσαν τη Δευτέρα (30/11) ότι δεν ήταν η

πρόσκρουση του αστεροειδούς που σκότωσε τους δεινόσαυρους πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια, αλλά τα συντρίμμια που εκτοξεύτηκαν έπαιξαν κρίσιμο ρόλο.

Η δήλωση προέρχεται από μια ομάδα υπό την εποπτεία του Βασιλικού Παρατηρητηρίου του Βελγίου, η οποία διαπίστωσε ότι σκόνη από κονιοποιημένο βράχο πετάχτηκε στην ατμόσφαιρα της Γης, εμποδίζοντας τον ήλιο και κατά συνέπεια τη φωτοσύνθεση των φυτών.

Η νέα μοντελοποίηση έδειξε ότι η ποσότητα της σκόνης ήταν περίπου 2.000 γιγατόνοι – ξεπερνώντας το 11 φορές το βάρος του Έβερεστ – και παρέμεινε στην ατμόσφαιρα για έως και 15 χρόνια, προκαλώντας έναν “παγκόσμιο πυρηνικό χειμώνα”.

 Ως επακόλουθο η βλάστηση θα είχε εξαφανιστεί, με αποτέλεσμα την πείνα πολλών φυτοφάγων ειδών, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων δεινοσαύρων – ξεκινώντας την  καταστροφική μαζική εξαφάνιση που είδε το 75% των ζωντανών πλασμάτων να εξαφανίζονται από τη Γη.

Οι επιστήμονες προσπαθούν να αποκαλύψουν το μυστήριο της εξαφάνισης των δεινοσαύρων από τότε που ανακαλύφθηκε ο κρατήρας Chicxulub το 1978. Ωστόσο, ο γεωλογικός σχηματισμός δεν είναι αρκετός για να συμπεράνει κανείς ότι ο τεράστιος αστεροειδής ήταν αρκετός για να οδηγήσει τους δεινόσαυρους στην εξαφάνιση.

Η κορυφαία θεωρία πρόσφατα ήταν ότι το θείο από την πρόσκρουση του αστεροειδούς —ή αιθάλη από παγκόσμιες πυρκαγιές που πυροδότησε— απέκλεισε τον ουρανό και βύθισε τον κόσμο σε έναν μακρύ, σκοτεινό χειμώνα, σκοτώνοντας τα πάντα, εκτός από τους λίγους τυχερούς.

Ωστόσο, η έρευνα που δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα με βάση σωματίδια που βρέθηκαν σε μια κρίσιμη τοποθεσία απολιθωμάτων επιβεβαίωσε μια προηγούμενη υπόθεση: ότι η σκόνη που εκτοξεύτηκε από τον αστεροειδή προκάλεσε τον δύσκολο χειμώνα.

Τα σωματίδια βρέθηκαν στη θέση απολιθωμάτων Tanis στην πολιτεία της Βόρειας Ντακότα των ΗΠΑ. Αν και 1.865 μίλια μακριά από τον κρατήρα, η τοποθεσία έχει διατηρήσει αρκετά αξιόλογα ευρήματα που πιστεύεται ότι χρονολογούνται αμέσως μετά την πρόσκρουση αστεροειδών σε στρώματα ιζήματος μιας αρχαίας λίμνης.

Επισκόπηση του ορίου Κρητιδικού-Παλαιογενούς στη Βόρεια Ντακότα (ΗΠΑ). Τα ιζήματα δείχνουν ένα περιβάλλον που μοιάζει με ποτάμι και βάλτο στο τέλος της εποχής των δεινοσαύρων. Το ροζ-καφέ στρώμα αποδίδει συντρίμμια εκτόξευσης που προέρχονται από το συμβάν πρόσκρουσης Chicxulub και τα δεδομένα μεγέθους κόκκου από αυτό το διάστημα χρησιμοποιήθηκαν ως παράμετροι εισόδου για τη μελέτη μοντελοποίησης παλαιοκλίματος (φωτογραφία: Pim Kaskes).

Οι ερευνητές είπαν ότι τα σωματίδια σκόνης ήταν περίπου 0,8 έως 8,0 μικρόμετρα – ακριβώς το σωστό μέγεθος για να κολλήσουν στην ατμόσφαιρα για έως και 15 χρόνια.

Εισάγοντας αυτά τα δεδομένα σε κλιματικά μοντέλα παρόμοια με αυτά που χρησιμοποιούνται για τη σημερινή Γη, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η σκόνη πιθανότατα έπαιξε πολύ πιο σημαντικό ρόλο στη μαζική εξαφάνιση από ό,τι πιστεύαμε προηγουμένως.

Εννοιολογικό μοντέλο του νέφους πρόσκρουσης Chicxulub που δείχνει διαφορετικά στάδια (α) παραγωγής και (β) μεταφορά και εναπόθεση του εκτοξευόμενου υλικού που δημιουργείται από την κρούση (όχι σε κλίμακα). (γ) Προσομοιώσεις παλαιοκλιματικών μοντέλων που δείχνουν τη χρονική εξέλιξη της επαγόμενης από τη σκόνη φωτοσυνθετικής ενεργού ροής ακτινοβολίας σε ολόκληρο τον πλανήτη μετά την πρόσκρουση του Chicxulub πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια (τροποποιημένη από Senel et al., 2023; Nature Geoscience).

Ο Sean Gulick, γεωφυσικός στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν και που δεν συμμετείχε στην έρευνα, είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι η μελέτη ήταν μια άλλη ενδιαφέρουσα προσπάθεια για να απαντηθεί η «καυτή ερώτηση» – τι οδήγησε τον αντίκτυπο του χειμώνα – αλλά δεν έδωσε την οριστική απάντηση. Τόνισε ότι η ανακάλυψη του τι συνέβη κατά την τελευταία εκδήλωση μαζικής εξαφάνισης στον κόσμο ήταν σημαντική για την κατανόηση του παρελθόντος και του μέλλοντος.

«Ίσως μπορούμε να προβλέψουμε καλύτερα τη δική μας μαζική εξαφάνιση που μάλλον βρισκόμαστε στη μέση», είπε ο Gulick.