Γιατί οι επιστήμονες θέλουν να κάνουν το φεγγάρι «αλοιφή»;

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος προγραμματίζει να λιώσει δρόμους στο φεγγάρι με συμπυκνωμένο ηλιακό φως - αλλά γιατί;
 

Οι επιστήμονες παρουσίασαν πρόσφατα τα πλάνα τους για το λιώσιμο του φεγγαριού. Και όχι, τα σχέδια αυτά δεν είναι ιδέα «τρελών επιστημόνων» ή σατανικών σούπερ-κακοποιών που θέλουν να ρίξουν τη Γη από τον άξονα της, αλλά της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), η οποία υποστηρίζει ότι η αναδιαμόρφωση της βραχώδους επιφάνειας του φεγγαριού με πανίσχυρα λέιζερ θα μπορούσε να είναι το μυστικό ώστε να γίνει κατοικήσιμο για τους ανθρώπους.

Μπορεί να θυμόσαστε τον παράτολμο ισχυρισμό της NASA ότι οι άνθρωποι θα μπορούσαν να κατοικήσουν στο φεγγάρι μέχρι το 2040. Προηγουμένως, όμως – μόλις το 2025 – η αποστολή Artemis της διαστημικής υπηρεσίας αναμένεται να μεταφέρει αστροναύτες σε συντομότερα ταξίδια στη Σελήνη, όπου θα πατήσουν «διαστημικές μπότες» στο έδαφος για πρώτη φορά από τη δεκαετία του ’70. Με τους εκατομμυριούχους να πετάνε ήδη σε χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη για λόγους διασκέδασης, ο σεληνιακός τουρισμός είναι επίσης μια άμεση μελλοντική επιλογή.


Να τα λιώσουμε όλα, ολόκληρο το ηλιακό σύστημα και να παραδοθούμε τελικά στην συμπαντική σούπα

Τα παραπάνω αφήνουν τους σχεδιαστές διαστημικών αποστολών με μια σειρά από προβλήματα προς επίλυση, από το πως θα γίνει η ασφαλής μεταφορά των πολιτών στο φεγγάρι μέχρι το πως θα μετακινούνται όταν φτάσουν εκεί ψηλά. Τα πλάνα που προωθεί η ESA, τα σχέδια για το λιώσιμο του φεγγαριού θα δώσουν κατά τα φαινόμενα μια λύση στο τελευταίο, δημιουργώντας «δρόμους» για να μπορούν να κινούνται τα οχήματα στο φεγγάρι.

p
H σκόνη του φεγγαριού

Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε πρόσφατα σχετικά με την κατασκευή δρόμων στο φεγγάρι, η ESA διευκρινίζει ότι οι παλαιότερες αποστολές παρεμποδίστηκαν από τη σκόνη του φεγγαριού. Η σκόνη αυτή είναι τοξική για τον άνθρωπο και ιδιαίτερα κολλώδης, δεδομένου ότι είναι ηλεκτρικά φορτισμένη από τη διαρκή ακτινοβολία του ήλιου. Είναι επίσης ιδιαίτερα λειαντική. Στην εποχή του Apollo, διέβρωσε τις διαστημικές στολές και έφραξε σημαντικά μηχανήματα. Οι μόνιμες εγκαταστάσεις που θα δημιουργήσουμε στο μέλλον θα μπορούσαν να έχουν ακόμη χειρότερη μοίρα.


Μέχρι στιγμής, οι ολέθριες πρακτικές της ανθρώπινης κοινότητας περιορίζονται ως επί το πλείστον στον δικό μας πλανήτη

Η μείωση της σεληνιακής σκόνης που αιωρείται γύρω μας και συχνά εκτοξεύεται από την προσγείωση των διαστημοπλοίων είναι προφανώς αναγκαία, αν σκοπεύουμε να εδραιώσουμε οποιαδήποτε μακροχρόνια παρουσία στο φεγγάρι. Ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτό είναι μέσω της πλακόστρωσης της επιφάνειας, ιδίως στα σημεία όπου τα διαστημόπλοια προσγειώνονται ή τα οχήματα διασχίζουν το κατακερματισμένο έδαφος.

Ένα από τα προβλήματα με την επίστρωση στο φεγγάρι είναι ότι θα μπορούσε να είναι η πολύ δύσκολη (ή κοστοβόρα) μεταφορά των υλικών που χρησιμοποιούμε στη Γη. Η NASA πρόσφατα έκανε πειράματα, εφαρμόζοντας την ιδέα της τρισδιάστατης εκτύπωσης κατασκευών από «σκυρόδεμα» που παρασκευάζεται από την ίδια τη σκόνη του φεγγαριού, ενώ το πλάνο της ESA θα μπορούσε να είναι η αξιοποίηση των διαθέσιμων υλικών με παρόμοιο τρόπο.


Επιχειρούν να διαμορφώσουν το φεγγάρι σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες, όπως η εξόρυξη ή ο τουρισμός, ή απλώς για να επιδείξουν την τεχνολογική τους δύναμη

Αναλυτικότερα, το σχέδιο PAVER του οργανισμού περιλαμβάνει το λιώσιμο κηλίδων φεγγαρόσκονης με τη βοήθεια της δύναμης του ήλιου, εστιάζοντας μέσω ενός φακού που έχει διάμετρο μόλις μερικά μέτρα. Ένα μοτίβο σύμπλεξης αυτού του λιωμένου σεληνιακού υλικού θα μπορούσε θεωρητικά να σχηματίσει μια σκληρή επιφάνεια για δρόμους ή προσγειώσεις.

Ιμπεριαλιστική κοσμοαντίληψη

Μέχρι στιγμής, οι ολέθριες πρακτικές της ανθρώπινης κοινότητας περιορίζονται ως επί το πλείστον στον δικό μας πλανήτη. Εξαίρεση σε αυτό αποτελεί το DART, η αποστολή της NASA και της SpaceX το 2022, η οποία χτύπησε ένα διαστημόπλοιο σε έναν αστεροειδή για να το εκτρέψει από την πορεία του. Η εν λόγω αποστολή θεωρήθηκε σε μεγάλο βαθμό επιτυχής, αλλά είχε και τους επικριτές της. «Η ιδέα του να μπορούμε να μετακινούμε, να εκμεταλλευόμαστε και να καταστρέφουμε, είναι ουσιαστικά καθηλωμένη σε μια ιμπεριαλιστική κοσμοαντίληψη που θέλει τον άνθρωπο να έχει το ελεύθερο να πράττει ό,τι θέλει», δήλωσε τότε η Ellie Armstrong, γεωγράφος του διαστήματος στο Πανεπιστήμιο του Delaware.

Η ίδια κριτική θα ασκηθεί ασφαλώς και στους ανθρώπους που επιχειρούν να διαμορφώσουν το φεγγάρι σύμφωνα με τις δικές τους ανάγκες, όπως η εξόρυξη ή ο τουρισμός, ή απλώς για να επιδείξουν την τεχνολογική τους δύναμη.

Μια άλλη κοινή κριτική στις διαστημικές αποστολές όπως το PAVER είναι ότι αποσπούν την προσοχή από τις ουσιαστικές εξελίξεις στον πλανήτη μας, στον οποίο, εξακολουθούμε να αντιμετωπίζουμε κλιματική κρίση, παγκόσμιες πολεμικές συγκρούσεις και την περίπτωση μελλοντικών πανδημιών. Κάποιοι άλλοι όμως ισχυρίζονται ότι οι τεχνολογικές καινοτομίες που έχουν αναπτυχθεί για το διάστημα δύνανται να εφαρμοστούν και στη Γη. Θα μπορούσε το λιώσιμο δρόμων στην επιφάνεια της Γης να είναι το μέλλον της για τις μετακινήσεις; Ίσως! Ή ίσως μπορούμε να το προχωρήσουμε λίγο παραπέρα – να τα λιώσουμε όλα, ολόκληρο το ηλιακό σύστημα και να παραδοθούμε τελικά στην συμπαντική σούπα.